Së pari: Parimet Themelore më të Shquara të Hamasit
Parimet bazë të Hamasit janë rrënjët e popullit palestinez, që lidhen me dy çështje kryesore: toka dhe njeriu. Toka i referohet tokës palestineze në tërësinë e saj, dhe njeriu i referohet njeriut të lirë në tokën e tij të lirë, në një mënyrë që të arrijë kthimin e çdo palestinezi në vendin, shtëpinë dhe fshatin e tij, ku ai mund të jetojë lirisht dhe në dinjitet. Është vendi ku njeriu gëzon të drejtat e tij të plota njerëzore, duke filluar me të drejtën për vetëvendosje dhe duke përfunduar me të drejtat më të vogla, si një tërësi integrale. Me fjalë të tjera, qëllimet tona kryesore, duke u bazuar në këto parime, janë: çlirimi i tokës palestineze dhe kthimi i refugjatëve për të jetuar në tokën e tyre të lirë.
Së dyti: Elementet e Fuqisë dhe Kohezionit që Hamasi gëzon
Hamasi ka pësuar një seri goditjesh, secila prej të cilave synonte të ishte vendimtare në eleminimin e lëvizjes. Sidoqoftë, maturia, falë përkushtimit të Hamasit ndaj rrugës së vërtetë që Allahu u kishte mësuar njerëzve, si dhe falë mbështetjes së tij në mësimet dhe idetë islame, tregoi se ishte vendosur fort në zemrat e burrave të fortë që ishin të gatshëm të sakrifikonin gjithçka për qëllimet fisnike për të cilat Hamasi u themelua. Masat u mblodhën pas këtyre njerëzve që sakrifikuan gjithçka dhe morën rrugën për martirizim, duke filluar me themeluesin Sheik Ahmad Yasin dhe duke përmendur udhëheqësit e tjerë si Abdul’ Aziz Rantisi, Isma’il Abu Shanab, Ibrahim Maqadmeh, Salah Shehadeh, Jamal Mansur, Jamal Salim, Salah Darwazah dhe shumë të tjerë. Ka gjithashtu edhe shumë pika të forta që çuan në rritjen e vazhdueshme të Hamasit, duke përfshirë drejtësinë e çështjes për të cilën u themelua, përkatësisht çështja palestineze me të gjithë komponentët e saj. Për më tepër, udhëheqësit dhe kuadrot e Hamasit kanë treguar besnikëri dhe përkushtim të jashtëzakonshëm në mbrojtjen e kësaj kauze, duke sakrifikuar vetveten për hir të saj.
Elementi i tretë është maturia politike e Hamasit dhe kuptimi i jurisprudencës në gjetjen e ekuilibrit dhe identifikimit të prioriteteve në lidhje me politikat e lëvizjes. Kjo i lejon Hamasit të vazhdojë të ecë përpara pa u dëmtuar, duke u ripërtërirë dhe duke ruajtur origjinalitetin e mendimit.
Një karakteristikë e shquar e Hamasit është këmbëngulja e tij për të mbështetur bazat e njerëzve tanë dhe rezistencën e tyre si mënyra e vetme për të arritur qëllimet tona kombëtare, si dhe refuzimi i tij për të hyrë në ndonjë diskutim mbi këto parime dhe të drejta. Sidoqoftë, Hamasi ka treguar fleksibilitetin e nevojshëm politik për të bashkëpunuar kur situata e ka lejuar këtë. Ndër karakteristikat dalluese të Hamasit ka qenë arritja e lëvizjes në botën arabe dhe islame, gjë që do të thotë që populli palestinez nuk është i vetëm në luftën e tij.
Një tjetër karakteristikë është shteti organizativ dhe rotacioni i udhëheqjes së lëvizjes. Përveç kësaj, Hamasi di të veprojë në të gjitha fushat e jetës palestineze: sociale, politike, ushtarake dhe të sigurisë, përveç veprimtarive të tij të da’was [për të ftuar njerëzit, si muslimanët dhe jo-muslimanët, që të kuptojnë adhurimin e Allahut siç shprehet në Kur’an dhe në Sunetin e Profetit Muhamed], duke lejuar që të përhapet dhe të arrijë sfera të reja.
Së treti: Prioritetet e Projektit Kombëtar Palestinez
Prioritetet ndryshojnë nga një periudhë në tjetrën, secila me kërkesat e veta. Situata mbizotëruese dhe rrethanat kombëtare në secilën periudhë vendosin një çështje përpara tjetrës, ku këto çështje janë pjesë e objektivave të përgjithshme të popullit tonë.
Përveç kësaj, një seri zhvillimesh të rëndësishme që nga viti 1991, fillimi i bisedimeve të Madridit dhe Deklarata e Parimeve çuan të gjitha në rënien e një “projekti kombëtar” që gëzonte mbështetjen e të gjitha forcave dhe fraksioneve palestineze, duke hapur rrugën për programet fraksionare që synonin të arrinin objektivat e përgjithshme dhe të drejtat e patjetërsueshme të popullit palestinez. Objektivat e Hamasit në këtë fazë të historisë së popullit tonë përfshijnë rivendosjen e unitetit të popullit tonë dhe ruajtjen e të drejtave themelore dhe kombëtare, pa kompromis ose konçesion në kontekstin aktual politik, që karakterizohet nga preokupimi arab, ndarja palestineze dhe dobësia e përgjithshme që rezulton nga mosbalancimi i pushtetit në rajon. Hamasi kërkon të ndryshojë balancën e pushtetit në favor të përfundimit të projektit të çlirimit dhe të sigurimit të një jete të lirisë dhe dinjitetit për palestinezët, në mënyrë që të bëhen aktorët kryesorë në projektin e çlirimit. Ndër prioritetet tona është vazhdimi i punës për çlirimin kombëtar krahas ndërtimit të institucioneve palestineze mbi themelet kombëtare, qofshin ato institucione politike, administrative apo të sigurisë.
Këto çështje duhet të trajtohen njëkohësisht, sepse ne besojmë që vazhdimi i ndarjes së brendshme politike dhe monopoli mbi vendimmarrjen palestineze janë një rrezik për çështjen palestineze, i cili kërcënon të dobësojë pozitën e palestinezëve.
Së katërti: Vlerësimi i Modelit të Rezistencës së Hamasit
Hamasi paraqiti një model të ri të veprimit kombëtar jo vetëm në Palestinë, por edhe në rajonin arab dhe musliman. Modeli i Hamasit është unik në aspektin e sfidave me të cilat ballafaqohet dhe mënyrat me të cilat i përballon ato. Megjithëse Hamasi është një shtrirje e natyrshme e lëvizjes islame, sjellja e tij në terren ndryshonte nga qasja e organizatës së tij mëmë. Në të vërtetë, aktivitetet e Hamasit nuk u kufizuan vetëm në bamirësinë, predikimin dhe sferat shoqërore, por gjithashtu u përqëndruan në rezistencën nën dritën e natyrës së situatës palestineze dhe të okupimit, që do të thotë se rezistenca u bë prioritet.
Kështu Hamasi ishte në gjendje të formonte modelin e vet, duke u vendosur si një rast i veçantë në arenën palestineze. Megjithë rivalitetin e mprehtë të fraksioneve mbi mbështetjen popullore, Hamasi ishte në gjendje të fitonte një peshë të konsiderueshme popullore në zgjedhje të shumta demokratike.
Ky model është një kombinim i rezistencës, aktiviteteve të da’was, punës së ndihmës, punës popullore, veprimeve politike dhe veprimeve intelektuale. Hamasi u bë kështu një trashëgimi me vlerë për t’u studiuar në detaje në të gjitha fushat, dhe madje edhe në përvojën e tij në pushtet ai paraqiti stile të ndryshme udhëheqëse.
Pas 26 vitesh, Hamasi akumuloi një përvojë që përfshin breza të ndryshëm, secili prej të cilëve ndikoi në historinë e lëvizjes dhe në qasjen aktuale, duke e bërë atë një lojtar me ndikim jo vetëm në Palestinë, por edhe më gjerë në rajon.
Në secilën fazë, modeli i tij i rezistencës u zhvillua në një mënyrë që ishte politikisht i përshtatshëm dhe që i arriti qëllimet e besuara rezistencës në lidhje me çlirimin, si dhe qëllimet e përkohshme të përcaktuara në kuadrin e vizionit të tij gjithëpërfshirës.
Së pesti: Pozicionimi i Hamasit ndaj hebrenjve
Ne si Muslimanë i njohim librat e shenjtë të shpallur nga Allahu dhe e respektojmë judaizmin si një besim monoteist. Ne i konsiderojmë hebrenjtë si Ithtarët e Librit, tamam ashtu si të krishterët që jetojnë krah për krah me muslimanët në Palestinë dhe vende të ndryshme të rajonit.
Islami i ka deklaruar themelet sipas së cilave Ithtarët e Librit duhet të trajtohen mirë dhe të respektohen. Ekziston një dallim midis Judaizmit dhe judenjve (hebrenjve) nga njëra anë, dhe Sionizmit, “Sionistëve” dhe pushtimit të tyre të tokës sonë nga ana tjetër. Ne nuk i konsiderojmë “sionistët” armiq sepse janë hebrenj, por sepse po zënë vendin tonë dhe po uzurpojnë të drejtat tona. Para pushtimit “sionist”, muslimanët bashkëjetonin me hebrenjtë [në Palestinë] pa probleme. Shumë hebrenj u vendosën në botën arabe sepse atje ishin të mbrojtur, ndërsa ishin masakruar në Evropë.
Së gjashti: Pozicionimi mbi Njohjen e “Entitetit Sionist”, Projekti i Paqes dhe Minimumi i Barazisë që Hamasi mund të bjerë dakord
Njohja e “entitetit sionist” nga ana e PLO-së (Organizata Çlirimtare e Palestinës) ka rezultuar politikisht katastrofike. Nuk ishte një njohje e një veprimi të kryer, por një njohje e së drejtës së Izraelit për të ekzistuar, pa asnjë konsideratë apo kontroll. Dyert e okupimit u hapën gjerësisht dhe, nën Marrëveshjet e Oslos, rreth 78% e Palestinës historike iu dha Izraelit, ndërsa pjesa e mbetur u quajt “territore të diskutueshme” për t’u negociuar.
Marrëveshjet e Oslos ishin produkt i një epoke të re politike, në të cilën SHBA-ja ishte superfuqia e vetme në botë, dhe nënprodukt i luftës së Gjirit dhe i zhvendosjes kolektive arabe drejt proçesit të paqes post-Madrid. Marrëveshjet e Oslos nuk ishin vetëm një rrezik themelor i të drejtave të palestinezëve ndaj okupimit, por ishin gjithashtu një burim i ndarjes së madhe në arenën palestineze për mjetet dhe objektivat, duke e transferuar konfliktin në skenën vendase palestineze. Koha ka treguar se proçesi i paqes është një rrugë e kotë që u shërben interesave të okupimit në akumulimin e fakteve në terren dhe të konçesioneve të përditshme nga negociatori palestinez, pa ndonjë arritje për të folur për palestinezët. Përveç kësaj, negociatat kanë ndihmuar në zbehjen e okupimit izraelit dhe të krimeve të shumta kundër popullit të Palestinës, si dhe të përpjekjeve të tij të vazhdueshme për të përvetësuar vendet e shenjta [islame] dhe për t’i judaizuar ato.
Nga ana jonë, ne bëjmë një dallim midis përpjekjeve politike dhe kompromisit; Ne nuk jemi kundër çdo përpjekjeje diplomatike apo politike për të rivendosur të drejtat tona, por ne jemi kundër bisedimeve apo shkëmbimit të të drejtave tona.
Ka pasur një marrëveshje palestineze për krijimin e një shteti palestinez në kufijtë e vitit 1967, me kthimin e refugjatëve dhe pa hequr dorë nga pjesa tjetër e të drejtave tona. Populli palestinez ia jep lidershipit mandatin e tij në bazë të rivendosjes së të drejtave të tij, me kusht që të mos i kompromentojë ato, sepse nuk është prej nesh, as prej brezave tanë, të heqim dorë.
Së shtati: Përvoja e Hamasit në AP (Autoritetin Palestinez)
1. Hamasi dhe problemi i reformës dhe ndryshimit nën pushtim
Kur Hamasi bojkotoi zgjedhjet në vitin 1996, qëllimi ishte që t’i mohonte programit të Oslos, i cili ishte në kulmin e tij, çdo legjitimitet. Projekti i Oslos donte të përfshinte të gjithë popullin palestinez në qëllimet e tij përmes disa portave, duke përfshirë zgjedhjet. Roli i PLC-së (Parlamentit Palestinez) ishte i margjinalizuar nga një tekst që deklaronte qartë se as PLC, as presidenti i AP-së nuk mund të nxirrnin një legjislacion në kundërshtim me marrëveshjet e nënshkruara midis dy palëve. Për më tepër, AP-së nuk iu dha asnjë kompetencë ose përgjegjësi në marrëdhëniet ndërkombëtare apo marrëveshjet ekonomike nën Oslon.
Megjithatë, një sërë ndryshimesh na bënë të rishqyrtojmë pozicionin tonë në vitin 2006, kur Marrëveshjet e Oslos kishin pushuar së ekzistuari në terma praktikë. Pas 10 viteve të rezultateve negative dhe frustrimit midis palestinezëve, rruga e negociatave kishte treguar se ishte një dështim. Performanca e dobët politike dhe qeveritare e AP-së ishte gjithashtu një faktor në zhgënjimin popullor, duke kërkuar kështu një forcë të re që të hynte në skenë pa trashëguar korrupsionin që kishte goditur shumë nga komponentët e AP-së. Në fakt, ekzistonte një presion i madh popullor ndaj Hamasit për të qëndruar në zgjedhje, dhe me të vërtetë ne garuam nën sloganin e “Reformës dhe Ndryshimit”. Ne donim të korrigjonim disa nga rrugët e udhëhequra nga AP para vitit 2006, dhe të mbronim kauzën dhe njerëzit nga korrupsioni dhe bashkëpunimi, dy anë të së njëjtës monedhë.
Hamasi ishte në gjendje të kombinonte dy programe dhe dy faza, pra, çlirimin kombëtar me ndërtimin dhe ndryshimin. Hamasi u bë një shembull praktik në aftësinë e tij për të përmbushur këtë kombinim, pasi lëvizja dhe qeveria iu nënshtruan kërcënimeve të mëdha ekzistenciale që kishin qëllim t’i pengonin ato. Hamasi luftoi me bllokadën dhe me shumë luftëra të vështira, dhe u shfaq të ishte më këmbëngulës, duke qenë në gjendje të ofronte më shumë shërbim ndaj popullit palestinez. Hamasi tregoi se atje ku ka një vullnet të vërtetë, ekziston një mënyrë për të përparuar përgjatë dy shtigjeve. Sot, rezistenca nën Hamasin është më e fortë dhe më e aftë për të lënduar armikun, dhe ka mundur të imponojë ekuacione të reja [Izraelit] dhe të minojë themelet bazë të sigurisë dhe doktrinës ushtarake të tij.
Kjo për shkak se ka një qeveri që e mbron këtë rezistencë dhe i siguron asaj mbulim politik. Ndoshta një nga manifestimet më të spikatura të integrimit midis performancës politike të qeverisë dhe rezistencës ishte Operacioni Gurët e Baltës së Pjekur. Hamasi shkëlqeu gjatë asaj lufte dhe qeveria luajti një rol kyç politik në sigurimin e mbështetjes rajonale, duke mbrojtur pjesën e pasme të rezistencës. Kjo nuk do të ishte e mundur nëse nuk do të kishte qenë një qeveri me këtë qasje politike. Në të vërtetë, kemi parë qeveri të mëparshme që i dënonin dhe madje abuzonin me operacionet e rezistencës palestineze, dhe kështu, pjesëmarrja në zgjedhje ishte një nevojë për suksesin dhe avancimin e programit të rezistencës. Prova e kësaj mund të gjendet në krahasimin e kushteve të Rripit të Gazës dhe Bregut Perëndimor, në kuptim të aftësisë dhe fuqisë së rezistencës.
Për më tepër, projekti i reformës dhe ndryshimit bëri hapa të rëndësishëm. Në Rripin e Gazës të paktën, ku qeveria jonë është e pranishme, korrupsioni, tejkalimet dhe qendrat dominuese të pushtetit janë luftuar. Përkundër bllokadës së Rripit të Gazës, ka pasur përparim në ekonomi dhe qeveria ka zbatuar masa të rëndësishme në kontekst të mirëqeverisjes dhe ndërtimit të institucioneve.
Në Bregun e okupuar Perëndimor, problemi është se qeverisë nuk i lejohet të luajë rolin e saj për shkak të pushtimit, ndarjes së brendshme politike dhe krijimit të një qeverie paralele të udhëhequr nga Salam Fayyad.
- Përvoja e qeverisë së 10-të të udhëhequr nga Hamasi
Kur Hamasi mori pjesë në zgjedhjet legjislative të vitit 2006, ai ishte plotësisht i vetëdijshëm për sfidat me të cilat do të përballej [nëse fitonte]. Hamasi e dinte se ishte gati të hynte në një fazë të re, dhe për këtë arsye, ai paraqiti më të mirët e kuadrove të tij në zgjedhje. Në formimin e qeverisë së dhjetë më pas, Hamasi emëroi udhëheqës historikë, sepse detyra ishte historike. Programi i Reformës dhe Ndryshimit nuk u kufizua vetëm në ndryshimin e emrave, njerëzve dhe përkatësive të tyre politike, por kërkoi të ndryshonte edhe qasjen dhe rrugën e autoritetit kombëtar, në aspektin e doktrinës, praktikës politike dhe arsyetimit për vendimet e tij. Kjo, në mënyrë të pashmangshme do të çonte në shfaqjen e kundërshtimeve të mëdha të brendshme dhe të jashtme, gjë që kërkonte një grup të veçantë udhëheqësish me vendosmërinë për të luftuar.
Dhe me të vërtetë, kjo është pikërisht ajo që ndodhi. Bllokada filloi pothuajse menjëherë pas zgjedhjeve dhe Hamasi deklaroi synimin e tij për të formuar qeverinë. Përpjekjet për të penguar punën e qeverisë brenda dhe jashtë filluan, dhe ishte e qartë se shumë nuk i pranuan rezultatet e zgjedhjeve, edhe nëse i kishin njohur në fillim. Disa kërkuan të pengonin punën e qeverisë gjatë muajve të parë, duke vënë bast që qeveria do të shembej brenda tre muajve.
Por qeveria ishte në gjendje të përballonte përpjekjet për të penguar punën e saj, gjë që u manifestua me kaosin e sigurisë dhe rrethimin politik, përçarjet nëpër ministri dhe madje edhe përshkallëzimin ushtarak.
Qeveria formoi një forcë ekzekutive për të kapërcyer kaosin e sigurisë. Korrupsioni u trajtua duke forcuar monitorimin dhe kontrollin e ministrive dhe duke kërkuar alternativa për fonde të motivuara politikisht, ndërkohë që qeveria iu drejtua shumë kombeve për të thyer izolimin politik.
Shumica e nëpunësve civilë nuk u pajtuan me qeverinë e udhëhequr nga Hamasi, në një përpjekje për të penguar punën dhe përparimin e saj dhe për të formuar një qeveri paralele në zyrën e presidentit, përveç forcave të sigurisë që në të vërtetë kanë punuar për të minuar sigurinë dhe për të penguar çdo arritje. Pavarësisht nga sa më sipër, qeveria funksionoi dhe zgjati për një vit të tërë, gjatë së cilit ishte në gjendje të provonte se prania e Hamasit në pushtet nuk e pengonte rezistencën. Ajo së shpejti kapi [ushtarin izraelit Gilad] Shalitin, dhe tregoi se nën sundimin e Hamasit është e mundur të krijohen lidhje diplomatike me vende që nuk iu intereson shumë për rrethimin amerikan dhe izraelit. Hamasi tregoi se performanca politike mund të prodhojë ndryshime duke siguruar alternativa financiare që do të mbështesin qeverinë e rezistencës. Një bazë e vërtetë në nivel kombëtar, rajonal dhe ndërkombëtar qe në gjendje të mblidhte njerëz rreth këtij vizioni.
- Përvoja e Qeverisë së Unitetit Kombëtar (Qeveria e 11-të)
Ne nuk kemi kursyer asnjë përpjekje para se të formojmë qeverinë e dhjetë për të pasur një qeveri të unitetit kombëtar. Për këtë qëllim, Hamasi krijoi një komitet të posaçëm për të kontaktuar fraksionet kombëtare dhe islamike, duke mbajtur bisedime të gjata në mënyrë bilaterale dhe multilaterale për të arritur një marrëveshje. Hamasi shfaqi fleksibilitet në lidhje me postet ministrore dhe programin e qeverisë, pavarësisht se gëzonte një shumicë të rehatshme që e lejonte atë të formonte pa problem shumicën dhe të fitonte një votë besimi në PLC. Megjithatë, ne donim të ndiqnim një model të ri në qeverisje, përveç sigurimit të integritetit dhe qeverisjes së mirë, përkatësisht atë të aksionit të përbashkët dhe të partneritetit real.
Përpjekjet tona përfunduan në dështim për arsye të shumta, veçanërisht për shkak të përfshirjes së aktorëve të jashtëm që donin që Hamasi të dështonte. Megjithatë, disa partnerë potencialë ishin të mendimit se qeveria nuk do të zgjaste dhe kështu nuk donin të ishin pjesë e një projekti të dështuar, siç e panë, apo të shërbenin si një litar shpëtimi për Hamasin.
Megjithatë, Hamasi arriti të qëndronte për një vit të tërë përballë presioneve të mëdha që do të kishin qenë të mjaftueshme për të rrëzuar administratat e tjera të qëndrueshme, duke përfshirë rrethimin financiar dhe ekonomik, kaosin e sigurisë, përshkallëzimin ushtarak dhe mosbindjen nga nëpunësit civilë, përveç nxitjes në media dhe gënjeshtrave e trillimeve që synonin të minonin qeverinë. Së shpejti pati një bindje se Hamasi kishte shumë mbështetje dhe përvojë që ishin të mjaftueshme për ta lejuar atë të zmbrapste përpjekjet për ta larguar atë, dhe kështu disa figura u nxitën ta pranonin bashkëpunimin. Kemi komunikuar sinqerisht me këto figura, dhe gjatë bisedimeve në Mekë besuam se kishte një mundësi të mirë për të krijuar partneritet të vërtetë në arenën politike palestineze, dhe për të paraqitur modelin për të cilin kishim aspiruar një vit më parë.
Ne donim që qeveria e unitetit kombëtar të ishte një mesazh për botën, duke theksuar unitetin e popullit tonë dhe aftësinë për të kapërcyer krizat më të vështira. Ne dëshironim të thonim se shpirti i rezistencës është diçka që të gjithë mund ta shfaqin, veçanërisht pasi marrëveshja në Mekë ishte bërë fiks pas një Intifade të kryer nga të gjitha fraksionet së bashku kundër pushtimit, pasi opsioni i Oslos praktikisht ishte thyer nën zinxhirët e tankeve të armikut.
Megjithatë, faktet provuan se këto pritshmëri ishin të gabuara. Dukej se ekzistonte një fraksion që nuk e pranonte realitetin e ri dhe kështu punonte ditë e natë për të sabotuar Hamasin. Ky fraksion i lidhte interesat e tij me ato të SHBA-së dhe Izraelit kundër përvojës së Hamasit në pushtet, edhe pse ishte në kontekstin e një qeverie të unitetit kombëtar. Qendrat e pushtetit në forcat e sigurisë dhe administrata palestineze vazhduan përpjekjet e tyre për të minuar qeverinë. Interesat e tyre diktuan se Hamasi duhej të hiqej, dhe kështu u rivendos modeli i mëparshëm.
Këto përpjekje u drejtuan nga forcat e sigurisë, të cilat dukej se ishin të vendosura ta tërhiqnin vendin drejt një kaosi, maskrimi dhe gjakderdhjeje të organizuar, duke vendosur pika kontrolli të panevojshme, çati, dhe duke përhapur terrorin në mesin e qytetarëve.
Kjo kërkonte një fushatë sigurie nga Forca Ekzekutive për të eliminuar pikat e nxehta të tensionit dhe elementët mashtrues. Fushata zgjati tre ditë dhe kulmoi me dorëzimin e plotë të këtyre elementeve në Rripin e Gazës, më 14/6/2007. Shpresohej që ky hap do të mirëpritej si një hap që kishte vendosur rendin dhe stabilitetin në Rripin e Gazës. Megjithatë, vendimet e mëvonshme të presidentit krijuan një realitet të ri dhe dy qeveri paralele në Rripin e Gazës dhe Bregun Perëndimor, duke prishur punën e PLC-së dhe duke hyrë në fazën e ndarjes. Kjo ndarje mund të lidhet me faktin që Fatah i udhëhequr nga Mahmud ‘Abbasi i kishte hedhur poshtë rezultatet e zgjedhjeve [2006] që nga fillimi.
- Përvoja e qeverisë kujdestare të Hamasit, 2007-2013
Kjo fazë ka konotacione të dyfishta. Vërtetë, ka pasur dhe vazhdon të ketë vështirësi dhe sfida të mëdha, ndoshta më të vështirat në historinë e popullit tonë. Por njerëzit tanë bënë sakrifica të mëdha dhe treguan qëndrueshmëri dhe durim të pakufizuar, duke tejkaluar të gjitha pritjet. Kundër dhimbjes së tyre kishte shpresë, dhe qeveria dhe njerëzit së bashku ishin në gjendje të paraqisnin një shembull të madh të heroizmit palestinez.
Kjo fazë filloi me shtrëngimin e bllokadës, në një mënyrë të pashembullt dhe nga drejtime të ndryshme. Përpjekjet për të mbytur Rripin e Gazës filluan, me shumë mallra, ushqime, rroba, lëndë djegëse dhe ilaçe që zhdukeshin nga vendi. Energjia elektrike u shkëput nga shtëpitë e njerëzve dhe vendi u shndërrua në një burg të madh dhe të izoluar; dukej se politikanët që zbatonin rrethimin e Rripit të Gazës në Palestinë, në vendet arabe në fjalë dhe ndërkombëtarisht, kishin humbur humanizmin e tyre.
Sidoqoftë, shkathtësia e popullit tonë e tejkaloi atë të udhëheqësve. Masat e thyen rrethimin, me 750 mijë njerëz që tejkaluan kufirin me Egjiptin, duke hyrë në El-Arish (45 km brenda territorit të Egjiptit). Ata blenë nevojat e Gazës brenda tri ditëve dhe të gjithë u kthyen në mënyrë të sigurtë në Gaza pa kryer as edhe një krim të vetëm, duke vendosur një shembull unik moral. Shkathtësia e tyre vazhdoi me tunelet që u shndërruan shpejt në litar shpëtimi për Gazën. Gjatë po të njëjtës periudhe, shumica e nëpunësve civilë në të gjithë sektorët u tërhoqën nga kryerja e detyrave të tyre, në përpjekje për të përçarë sektorin publik. Kjo përfshinte mësues, mjekë, infermierë, gjyqtarë, avokatë, oficerë policie dhe punonjës të tjerë të sektorit publik.
Shumë shërbyes civilë u larguan nga puna për të përhapur kaos dhe shqetësim midis qytetarëve të Rripit të Gazës. Megjithatë, brenda tri ditëve qeveria ishte në gjendje t’i zëvendësonte ata dhe të riniste punën e sektorit publik. Qindra njerëz vullnetarizuan në poste për të ruajtur stabilitetin e Rripit të Gazës dhe funksionimin e të gjithë sektorëve.
Dështimi i të gjitha këtyre përpjekjeve i detyroi kundërshtarët e Hamasit të përdorin opsionin e tyre përfundimtar për të rrëzuar plotësisht qeverinë e udhëhequr nga Hamasi: forca ushtarake. Në fund të vitit 2008 dhe në fillim të vitit 2009, gjatë 22 ditëve të agresionit të vazhdueshëm, Izraeli zhvilloi luftën më të dhunshme në rajon që nga viti 1967 në Rripin e Gazës. Avionët luftarakë të Izraelit nuk kursyen asnjë pjesë të Gazës, duke e kthyer atë në një burim gjaku. Sulmi u zhvillua nga toka, deti dhe ajri, por u plotësua me qëndrueshmëri legjendare nga një popull i paarmatosur, i pajisur me armë relativisht primitive, i cili i dha botës këtë mesazh: Ne jemi të gjallë dhe kemi vullnet për të mbijetuar dhe nuk do të dorëzohemi kurrë . Në 22 ditët e sulmit, 1.500 njerëz vdiqën, 5 mijë shtëpi u shkatërruan dhe 10 mijë njerëz u plagosën. Përfundimisht, Izraeli ndërpreu sulmin e tij pa arritur asnjë nga objektivat e tij. As qeveria nuk u rrëzua, as Shaliti nuk u gjet, as rezistenca nuk u mund sado që Izraeli vazhdoi të lëshonte raketa në Gaza edhe pas shpalljes së një armëpushimi të njëanshëm prej 12-orësh nga vetë ai. Rezistenca refuzoi t’i pranonte kushtet e Izraelit për një armëpushim, dhe kështu ky agresion dhe terrorizëm kundër Gazës u ndal në mënyrë të njëanshme.
Pas këtij dështimi nga ana e konspiratorëve, ekuacioni filloi të ndryshojë. Rrethimi filloi të përkeqësohej, veçanërisht pas sulmit të pamend të Izraelit në Flotilen e Lirisë së Gazës, duke vrarë nëntë aktivistë të solidaritetit turk. Bllokada u kthye në një çështje të madhe humanitare dhe në një krizë politike me vendet që për një kohë të gjatë ishin klasifikuar si miq të Izraelit. Këto zhvillime çuan në rihapjen e vendkalimit të Rafas. Raundet kombëtare të dialogut filluan në Kajro, i cili rivendosi marrëdhëniet me Gazën pas një largimi që zgjati pothuajse dy vjet. Qeveria zhvilloi performancën e saj në të gjitha fushat ku në fokus ishin mirëqeverisja, transparenca, drejtësia dhe reforma administrative. Qeveria vazhdoi të rindërtonte tërë sistemin administrativ dhe filloi rindërtimin e Rripit të Gazës për të riparuar atë që ishte shkatërruar nga sulmi.
Pati fitime të njëpasnjëshme nga populli ynë, qeveria dhe rezistenca. Përkushtimi ndaj marrëveshjes së shkëmbimit të të burgosurve të lirë siguroi lirinë e 1,050 të burgosurve, disa prej njerëzve tanë më të mirë të cilët u ndaluan nga pushtuesi, duke përhapur gëzim në çdo shtëpi në Gaza. Gaza u bë një Mekë për burrat dhe gratë e lira të botës, ku pothuajse qindra delegacione nga e gjithë bota e vizituan atë për të shprehur solidaritet, duke përfshirë arabët, muslimanët, evropianët dhe amerikanët, të cilët mbanin me vete projekte, si dhe mbështetje morale dhe materiale. Gaza u bë një simbol i krenarisë, dinjitetit dhe lirisë njerëzore. Vështirësitë me të cilat u përball Gaza dhe qeveria e saj u shndërruan në një bekim, me Allahun që e ngriti rëndësinë e kësaj enklave të vogël falë xhihadit, sakrificës dhe qëndrueshmërisë së popullit të saj kundër komploteve dhe padrejtësive.
Okupimi u përpoq ta prishë ndjenjën e triumfit dhe të thyejë vullnetin e popullit palestinez, duke vrarë një nga udhëheqësit më të lartë të Hamasit, Ahmed Ja’bari dhe pastaj duke bërë një luftë të dytë. Megjithatë, Izraeli u surprizua edhe njëherë, pasi Gaza e dobët dhe e rrethuar udhëhoqi rezistencën e ashpër kundër Izraelit dhe sfidoi të gjitha doktrinat e saj të sigurisë. Rezistenca, për herë të parë në konflikt me Izraelin, bombardoi Tel Avivin dhe Jeruzalemin, rrëzoi aeroplanët, luftoi anijet luftarake dhe shkatërroi tanke.
Për më tepër, qeveria vazhdoi të funksionojë, dhe tregjet e Gazës, furrat e bukës dhe rrugët mbetën të qëndrueshme me të gjitha departamentet qeveritare që vepronin sipas planeve alternative, duke e lënë armikun gojëhapur. Veprimi politik u kryqëzua me operacionet administrative me dhe punën e rezistencës. Së shpejti, kryeministri i Egjiptit, ministrat e jashtëm të Ligës Arabe dhe sekretari i përgjithshëm i Lidhjes Arabe udhëtuan për në Gaza së bashku me ministrin e jashtëm turk pas një sërë kontaktesh të bëra nga qeveria e udhëhequr nga Hamasi, dhe përpjekjet intensive kulmuan për herë të parë me një marrëveshje për të ndaluar sulmin ndaj Gazës. Rezistenca arriti një fitore politike për herë të parë në historinë e konfliktit me Izraelin, falë integrimit dhe harmonisë së veprimit kombëtar.
Kjo luftë përforcoi bindjen se është e mundur të kombinosh dhe të integrosh qeverinë dhe rezistencën, dhe se kjo në fakt është situata më e përshtatshme ku rezistencës i jepet mbulim politik, dhe kështu mund të bëhen arritje reale.
Sot, ekziston një qeveri e fortë. Të gjitha përpjekjet për të nxjerrë në pah punën e saj ose për të ngritur një pykë mes saj dhe njerëzve kanë dështuar. Ajo ka arritur të ofrojë siguri për qytetarët dhe të kryejë një sërë projektesh strategjike në Gaza. Nën qeverinë e udhëhequr nga Hamasi, Gaza ka gëzuar një nxitje fillestare, me zhvillimin e projekteve bujqësore dhe arritjen e vetë-mjaftueshmërisë në shumë lloje të perimeve dhe frutave. Deri tani fabrikat e braktisura janë restauruar dhe rihapur.
E gjithë kjo ka ndodhur në një kohë kur qeveria ishte nën rrethim dhe iu nënshtrua komploteve të ndryshme, si dhe kur u bojkotua nga vendet arabe dhe perëndimore. Sidoqoftë, legjitimiteti dhe aftësia e saj për të vepruar rrjedhin nga besimi i popullit dhe vlerësimi i tyre.
Së teti: Vlerësimi i Marrëdhënieve të Hamasit me Fatahun dhe të Majtën Palestineze
1. Marrëdhënia me Fatahun
Lëvizja Fatah është një lëvizje kombëtare që ka udhëhequr betejën kombëtare në periudha të rëndësishme dhe të ndjeshme në historinë e çështjes palestineze. Megjithatë, zhvillimet politike çuan në një rivalitet politik me të dhe në një ndryshim të qasjes, sidomos pasi ra dakord për të nënshkruar marrëveshjet e Oslos dhe për të hyrë në shpatin rrëshqitës të negociatave.
Ne kërkojmë, nëpërmjet pajtimit, të kapërcejmë hendekun midis nesh, jo që Hamasi të bëhet Fatah ose Fatahu të bëhet Hamas, por që të bashkëjetojmë dhe që mekanizmat demokratikë të arbitrojnë midis vizioneve dhe programeve të ndryshme politike. Secili duhet të respektojë opinionin e tjetrit, por në fund, ne duhet të përulemi para vullnetit të popullit palestinez që duhet të zgjedhë rrugën e tij politike si dhe udhëheqësit përmes kutive të votimit.
Ne nuk jemi në një gjendje armiqësore me Fatahun, megjithëse dallimet mes nesh çuan në një fazë të konfliktit të armatosur si rezultat i zhvillimeve të diktuara nga momenti dhe dinamika politike, të cilat i detajuam më herët. Në thelb, ne jemi partnerë në të njëjtin atdhe, dhe ne të dy duhet të punojmë për të arritur partneritet real. Të mishërojmë atë që kemi kërkuar gjithmonë; partnerë në atdhe, partnerë në gjak dhe partnerë në vendim.
2. Marrëdhënia me të majtën
Marrëdhënia e Hamasit me komponentët e ndryshëm të popullit tonë dhe forcat dhe fraksionet e tij bazohet në respektin e ndërsjellë. Të gjitha këto forca kanë një histori të një roli kombëtar dhe të një lufte të jashtëzakonshme, dhe vazhdojnë të jenë pjesë e luftës për Palestinën. Marrëdhënia jonë me ta bazohet në partneritetin në përgjegjësitë kombëtare, megjithëse marrëdhëniet tona janë shënuar nga periudhat e akordimit dhe disa të tjera nga ndryshimi. Në fund, ne jemi pjesë e së njëjtit drejtim kombëtar dhe ne i respektojmë dallimet tona ideologjike, duke ditur se diversiteti, madje edhe konkurrenca për hir të Palestinës, është në natyrën e gjërave dhe është madje e lavdërueshme, për sa kohë që kemi besim të mirë te njëri-tjetri.
Ne kemi punuar me këto forca kombëtare si pjesë e Komitetit Suprem Ndjekës të Forcave Kombëtare, dhe para tij në Koalicionin Dhjetë-Fraksione dhe në aleancën e forcave refuzuese. Ne vazhdojmë të takohemi për të koordinuar veprimin e përbashkët dhe shpresojmë të përmirësojmë dhe zhvillojmë marrëdhëniet tona kombëtare. E majta është shtylla kurrizore e “rrymës së tretë”, dhe ka luajtur një rol të rëndësishëm në arenën politike kohët e fundit. Ne kemi punuar shumë për të ndërtuar një marrëdhënie të veçantë me të majtën në kontekstin e interesit suprem palestinez. Ne gjithashtu nuk duhet të harrojmë se e majta është një pjesë e rëndësishme dhe aktive e grupeve të ndryshme të shoqërisë civile, ligjore, shëndetësore, sociale, etj., të cilat kanë pasur një rol pozitiv në thyerjen e rrethimit të Gazës.
***
[1] Ky është teksti i intervistave të bëra përmes e-mailit nga Mohsen Muhammad Saleh nga Bejruti, Liban, me Isma’il Haniyyah në Gaza, Palestinë. Korrespondenca filloi më 19/12/2013, dhe teksti u miratua nga Z. Haniyyah më 11/3/2014. Pyetjet dhe përgjigjet u vendosën këtu në formën e titujve për të lehtësuar lexueshmërinë e tekstit. Ky material u botua në versionin arab të Librit: Lëvizja e Rezistencës Islame – Hamas: Studime të Mendimit dhe Përvojës (f. 479-493), redaktuar nga Dr. Mohsen Mohammad Saleh. Qendra për studime dhe konsultime në Al-Zaytouna botoi versionin arab në vitin 2014, dhe versioni në gjuhën angleze do të publikohet së shpejti.
[2] Ismail Haniyyah është Zëvendës Presidenti i Hamasit. Ai është diplomuar për Letërsi Arabe në Universitetin Islamik në Gaza. Pas lirimit të Sheik Ahmad Yasin në vitin 1997, ai u bë shefi i shtabit të tij. Pasi Hamasi fitoi shumicën e vendeve të Këshillit Legjislativ Palestinez në vitin 2006, ai shërbeu si kryeministër i Autoritetit Palestinez dhe drejtoi qeverinë e dhjetë dhe të njëmbëdhjetë. Pas krizës së brendshme palestineze, ai vazhdoi të shërbejë si kryeministër kujdestar në Rripin e Gazës deri në formimin e Qeverisë së Unitetit Kombëtar më 2/6/2014. / © Gazeta Impakt
