Që nga beteja me armë në kompleksin al-Aksa më 14 korrik, që përfundoi me vdekjen e tre qytetarëve palestinezë të Izraelit dhe dy policëve izraelitë, mediat izraelite kryesisht janë përqendruar në veprimin e dhunshëm, sikur kushdo mund të kryejë një sulm në një vend të shenjtë, duke përgëzuar ndëshkimin kolektiv të kryeministrit Benjamin Netanjahu kundër popullsisë palestineze.
“Ata janë grindjedashës,” shkruante kolumnisti i Yedioth Ahronot, Ben-Dror Yemini. “Ata po dëmtojnë përpjekjen e justifikuar për barazi. Ata po përhapin gënjeshtra dhe po ushqejnë nxitje. Për hirin tonë, për hir të tyre, edhe arabët e Izraelit duhet ta heqin qafe këtë shqetësim.”
“Netanjahu dhe Abbasi vepruan me përgjegjësi për të parandaluar një luftë të shenjtë; por dënimi i botës arabe për Izraelin është një arsye për shqetësim,” lexonte nëntitulli i një analize nga Barak Ravid i Haaretz.
Ajo që mungon nga gjithë komentet është ndonjë evidentim i rolit që luanin kolonët fanatikë që synonin kontrollin e kompleksit al-Aksa në Jeruzalemin e pushtuar Lindor, dhe eventualisht shkatërrimin e tij si pjesë e një vizioni apokaliptik.
Kompleksi, i njohur për muslimanët si Haram al-Sharif dhe për hebrenjtë si mali i Tempullit, përfshin xhaminë al-Aksa dhe kupolën e shkëmbit. Kjo është një nga faltoret më të shenjta për muslimanët në mbarë botën, si dhe një gur themeli i identitetit palestinez.
“Ndryshuesi i lojës”
Izraelitët që kërkojnë të marrin Aksanë, e shohin sulmin e 14 korrikut dhe dhunën pasuese si një mundësi për të avancuar me këtë axhendë. Menjëherë pas incidentit, trupi zyrtar i lëvizjes së Tempullit lëshoi një deklaratë për të dëbuar palestinezët nga kompleksi: “Ne duhet ta çlirojmë malin e tempullit nga Islami vrastar dhe ta kthejmë atë tek populli i Izraelit”.
“Duke shpresuar që ta ndërtojmë këtë tempull këtë vit dhe duke shpresuar që së shpejti do të shihni fytyrën e Mesisë tonë të drejtë”, shkroi javën e kaluar Baruch Marzel, një ndër udhëheqësit më ekstremë midis banorëve të Bregut Perëndimor në Izrael, në një letër të hapur për muftiun e Jeruzalemit – zyrtari më i lartë musliman në qytet.
Bezalel Smotrich, një deputet i partisë hebreje, nuk dëshiron të presë deri atëherë. “Unë do të kisha ngritur një sinagogë në Malin e Tempullit sot, këtë mëngjes”, tha ai të hënën.
Nën mbrojtjen ushtarake izraelite, këta banorë dhe ekstremistë vizitojnë zonën përditë rregullisht, duke shpresuar që të provokojnë reagime të dhunshme nga adhuruesit palestinezë duke bërtitur dhe duke kënduar himne nacionaliste.
Kjo pastaj u siguron forcave okupuese pretekstin e nevojshëm për të marrë masa të ashpra, me qëllimin përfundimtar të spastrimit të jo-hebrenjve, dhe të zëvendësimit të vendeve të shenjta muslimane atje me një tempull hebre, duke shkaktuar kështu një përleshje qytetëruese me Islamin.
Yehuda Glick, një udhëheqës i lëvizjes së Tempullit, tani një deputet i Partisë Likud, javën e kaluar mirëpriti ndalimin e Izraelit për hyrjen e muslimanëve në kompleksin e Aksasë në ditët pas përleshjes.
“Ky është një ndryshues i madh i lojës”, tha ai. “Gjithçka është pjesë e proçesit të shpengimit, por gjërat që ndodhin në malin e tempullit janë veçanërisht të tilla”.
“Muslimanët radikalë që përdhosin me gjak shenjtërinë e malit të tempullit, vendi më i shenjtë për popullin hebre, nuk kanë të drejtë të jenë atje,” tha Glick.
Javën e kaluar, Glick mbajti një sesion emergjence të lëvizjes së Tempullit në ndërtesën e Knesset, parlamenti izraelit. Pjesëmarrësit përfshinin avokatin e gjenocidit Rabbi Yisrael Ariel dhe Bentzi Gopstein, udhëheqës i lëvizjes rinore kundra martesave të përziera, Lehava.
Ideologji gjenocidale
Yisrael Ariel, shefi rabin i lëvizjes së tempullit, artikuloi një skenar kohor apokaliptik në fundin e vitit 2015.
“[Perëndia] është ai që na ka urdhëruar të shkojmë nga qyteti në qytet duke i pushtuar ata dhe të imponojmë shtatë ligjet [e Bijëve të Noes] në të gjithë botën”, tha Ariel.
Arieli shtoi se nëse muslimanët dhe të krishterët “ngrenë flamurin e [dorëzimit] dhe thonë, ‘Tani e tutje, nuk ka më Krishtërim dhe as Islam’, dhe xhamitë dhe kishat rrëzohen”, atëherë ata do të lejohen të jetojnë. “Nëse jo,” paralajmëroi ai, “i vrisni të gjithë meshkujt e tyre me shpatë. U lini vetëm gratë.”
“Ne do të pushtojmë Irakun, Turqinë dhe do të shkojmë edhe në Iran”, shpalli Ariel.
Arieli është themeluesi dhe kreu i Institutit të Tempullit, grupi i financuar nga qeveria që ka publikuar projekte të detajuara dhe një animacion me kompjuter se si do të duket Tempulli që do të ndërtohet mbi rrënojat e Aksasë.
Instituti i tempullit ka marrë fonde nga Ministria e Arsimit të Izraelit për të zhvilluar një program mësimor për të futur “dëshirën e madhe për tempullin” tek fëmijët e vegjël në kopësht. Në vitin 2013, kryebashkiaku izraelit i Jeruzalemit, Nir Barkat, i dhuroi Arielit një çmim për punën e organizatës së tij.
Kjo ideologji gjenocidale është e rrënjosur në sionizmin fetar dhe krahun e tij që politik përfaqësohet nga partia Shtëpia Hebreje.
Në vitin 2012, Zevulun Orlev, një nga deputetët e partisë në Knesset, bëri thirrje për ndërtimin e një tempulli në kompleks, duke thënë se heqja e Kupolës së Shkëmbit dhe xhamisë së Aksasë do të nënkuptonte se “bota e fortë muslimane me siguri do të nisë një luftë botërore”.
Ky ekstremizëm mesianik është zhvilluar gjithashtu edhe në Partinë Likud të kryeministrit izraelit Benjamin Netanjahu.
Në vitin 2014, Moshe Feiglin i Likud, atëherë zëvendëskryetar i Knesset, shpjegoi botëkuptimin fanatik. “Ne jemi në frontin kryesor të luftës për botën e lirë kundër forcave të liga të Islamit më ekstrem”, pohoi Feiglin. “Pas dhunës, ka një betejë shpirtërore dhe thelbi i asaj beteje është ai vend – mali i Tempullit.”
Preteksti i “lirisë fetare”
Shumë politikanë të tjerë izraelitë po ndjekin epërsinë e lëvizjes së Tempullit.
Një faqe e internetit e Partisë Likud ka nisur një peticion për të “ngritur flamurin izraelit në malin e tempullit”.
“Mali i Tempullit nuk është në duart tona”, deklaron peticioni. “Ne duhet ta ndryshojmë këtë absurditet”.
Ministri i Transportit, Yisrael Katz ka premtuar se Izraeli “nuk do të heqë dorë nga sovraniteti” mbi Aksanë.
“Ne duhet ta mbyllim malin e tempullit për muslimanët për një periudhë të gjatë kohore,” tha deputeti i Shtëpisë së Hebrenjve, Moti Yogev.
Nxitja e zyrtarëve izraelitë është bërë e zakonshme në vitet e fundit. Dhjetra anëtarë të Knesset kanë dhënë mbështetje verbale, madje edhe materiale, për lëvizjen e Tempullit.
Ndërsa deklaratat e tyre herë pas here bëjnë ndonjë titull, ato rrallëherë merren në konsideratë në analizën e situatës shpërthyese në kompleksin e Aksasë.
Kjo nxitje shpesh është e strukur në thirrjet që Izraeli të ndryshojë në mënyrë të njëanshme status kuonë dhe të lejojë lutjet hebreje në Aksa, duke përmendur mungesën e lirisë fetare në vendin e shenjtë të zënë.
Por rabinët kryesorë të Izraelit kanë ndaluar zyrtarisht lutjen e hebrenjve në kompleks për arsye teologjike – për shkak të shqetësimit që hebrenjtë mund të përdhosnin pa dashje vende që duhet të mbeten të pastra.
Në përputhje me këtë traditë, udhëheqësit në bashkësinë ortodokse izraelite fajësojnë ata që insistojnë të shkojnë në kompleksin al-Aksa për gjakderdhjen që rezultoi. Ndalimi për të vizituar Malin e Tempullit është mbështetur fuqishëm nga rabinët ortodoksë kryesorë.
“Ata që vizitojnë Malin e Tempullit po e kthejnë konfliktin izraelito-arab në një konflikt fetar”, ka paralajmëruar Eidah Chareidis, një organizatë e madhe ortodokse anti-Zioniste në Jeruzalem.
“Historia e vërtetë”
Megjithatë, siç shprehu Feiglin në një sesion të Knesset në vitin 2013, thirrja që hebrenjtë të lejohen të falen në kompleks është një pretekst për një konfiskim izraelit të vendit.
“Le të jemi të sinqertë. Lufta këtu jo (nuk është) në lidhje me lutjen,” pranoi Feiglin. “Arabëve nuk u intereson që hebrenjtë i luten Perëndisë. Pse duhet t’u interesojë? Ne të gjithë besojmë në Zot. Lufta ka të bëjë me sovranitetin. Kjo është historia e vërtetë këtu. Historia ka të bëjë vetëm me një gjë: sovranitetin”.
Për ta bërë më të lehtë punën e gazetarëve që mbulojnë ngjarjet në kompleksin al-Aksa, kam përpiluar më poshtë këtij artikulli një listë të anëtarëve dhe ministrave të tanishëm dhe të dikurshëm të Knesset, që kanë mbështetur qëllimet apokaliptike të lëvizjes së Tempullit në shkallë të ndryshme.
Disa nga politikanët izraelitë identifikohen me lëvizjen e tyre, ndërsa të tjerë e kuptojnë se është politikisht e përshtatshme për të bërë deklarata publike në mbështetje të sovranitetit izraelit në al-Aksa.
Për shembull, deputeti i Likud, Avi Dichter, është një ish-kreu i policisë së fshehtë të Izraelit, Shin Bet. Dichter u shfaq në dokumentarin e vitit 2012, The Gatekeepers, i cili e tregoi atë dhe pesë ish-shefat e tjerë të Shin Bet si tipa të ashpër por pragmatikë të sigurisë, të cilët janë bërë “pëllumba”, pra njerëz të butë.
Por javën e kaluar, Dichter publikoi në Facebook një fotografi të vetes përpara Kupolës së Shkëmbit me tekstin: “Hapni Tempullin për hebrenjtë”.
Provokim dhe gjakderdhje
Duke pasur parasysh nivelin e nxitjes në lidhje me vendin më të ndjeshëm në vend – në krye të klimës së dëshpërimit të krijuar nga rrethimi vdekjeprurës i Izraelit në Gaza, zgjerimi i kolonive në Bregun e pushtuar, përfshirë Jeruzalemin, dhe erozioni i të drejtave të shtetasve palestinezë të Izraelit – sulme si ai më 14 korrik, nuk duhet të jenë surprizë për vëzhguesit e informuar.
Siç tha Dichter në vitin 2013 kur ishte ministër i sigurisë publike – përpara se të përqafonte axhendën e lëvizjes së Tempullit – lutja hebraike në al-Aksa do të shërbejë si një provokim, duke rezultuar në çrregullim, me një gjasë pothuajse të mundshme të gjakderdhjes pasuese.
Kjo mund të jetë pikërisht ajo që shpresojnë shumë izraelitë. Pas një sulmi me thikë nga një palestinez të premten që la tre izraelitë në koloninë e paligjshme të Halamishit të vdekur, Tzachi Hanegbi, një ministër i lartë i partisë Likud dhe aleat i ngushtë i Netanjahut, kërcënoi palestinezët me një “Nakba të tretë” – një referencë për dëbimet masive të Izraelit dhe spastrimin etnik të palestinezëve në vitin 1948 dhe 1967.
Një tjetër ish-ministër i sigurisë publike, Hanegbi, premtoi përsëri në vitin 2003 se hebrenjtë “së shpejti, shumë shpejt” do të ishin në gjendje të luteshin në kompleksin al-Aksa.
Udhëheqësit dhe politikanët izraelitë që mbështesin lëvizjen e Tempullit
Eli Ben-Dahan
Zëvendësministri i Mbrojtjes Eli Ben-Dahan i Shtëpisë së Hebrenjve personalisht dhuroi 12,000 dollarë për Institutin e Tempullit, i cili kryeson përpjekjet për të zëvendësuar vendet e shenjta muslimane me një tempull hebre.
“Ne duhet t’i bëjmë thirrje qeverisë dhe Knessetit që të lejojnë lutjen hebraike, të bëjnë lutjen hebraike diçka normale dhe të lejueshme”, tha Ben-Dahan në një konferencë në Knesset nëntorin e kaluar.
Ben-Dahan i ka përshkruar më parë palestinezët si “kafshë” të cilat “nuk janë njerëzore”.
Tzipi Hotovely
Në një fjalim të fundit drejtuar mbështetësve të lëvizjes së Tempullit, zëvendësministrja e jashtme Tzipi Hotovely e partisë Likud i bëri thirrje hebrenjve të shkonin në kompleksin al-Aksa.
Në vitin 2015, Hotovely bëri tituj kur ajo tha se ëndrra e saj ishte të shihte një flamur izraelit mbi malin e Tempullit dhe këmbënguli që hebrenjtë të jenë në gjendje të luteshin atje.
Zeev Elkin
Ministri i punëve të Jeruzalemit, Zeev Elkin i partisë Likud ka thënë se një marrje e plotë e kompleksit duhet të jetë qëllimi kombëtar i Izraelit.
“Është e rëndësishme të largoni atë [malin e tempullit] nga fusha e besimtarëve të egër,” tha Elkin. “Ne duhet t’i shpjegojmë njerëzve se pa këtë vend, liria jonë kombëtare nuk është e plotë”.
Oren Hazan
Deputeti i partisë Likud, Oren Hazan i tha grupit “Studentët për malin e tempullit” se do të ndërtonte tempullin nëse ai do të bëhej kryeministër.
Kur u pyet se si do t’i kryente shkatërrimet, ai u përgjigj: “Nuk do të ishte e përshtatshme në këtë moment që t’ju tregoj se si do ta bëjmë, por do ta them qartë dhe me zë: kur të kem mundësinë për ta bërë këtë, unë do ta bëj”.
Yuli Edelstein
Zëdhënësi i Knesset, Yuli Edelstein i partisë Likud tha në vitin 2012, “Detyra ime është të merrem me proçesin e përditshëm, që lidh dhe ndërton njerëzit e Izraelit, gjë që të çon te Tempulli”.
Miri Regev
Ministri i kulturës Miri Regev i partisë Likud propozoi një projekt-ligj për të zbatuar diçka të ngjashme në kompleksin al-Aksa të Jeruzalemit, si ajo që Izraeli ka imponuar në Hebron.
Pas masakrës së vitit 1994 nga një kolon hebre amerikan ndaj 29 adhuruesve palestinezë në xhaminë Ibrahimi të Hebronit – një vend tjetër i shenjtë për myslimanët dhe hebrenjtë – forcat izraelite ndanë xhaminë dhe e kthyen Qytetin e Vjetër në një qytet fantazmë.
Regevi bëri thirrje përsëri për një marrëveshje të re menjëherë pas sulmit të 14 korrikut.
Ayelet Shaked
Ministri i Drejtësisë Ayelet Shaked i partisë Shtëpia Hebraike, i cili botoi një thirrje për vrasjen e nënave palestineze pak para ofensivës së vitit 2014 në Gaza, ka bërë thirrje gjithashtu për ndryshimin e njëanshëm të status kuo-së për të lejuar hebrenjtë të falen në kompleksin al-Aksa.
Uri Ariel
Ministri i bujqësisë Uri Ariel i Shtëpisë Hebraike është një figurë udhëheqëse në lëvizjen e Tempullit dhe ka kërkuar vazhdimisht ndërtimin e një tempulli hebre.
“Ne kemi ndërtuar shumë pak tempuj,” tha Arieli, “por ne kemi nevojë për të ndërtuar një tempull të vërtetë në malin e tempullit”.
Gilad Erdan
Ministri i sigurimit publik, Gilad Erdan i partisë Likud gjithashtu ka dhënë mbështetjen e tij për këtë përpjekje. “Sipas mendimit tim, e drejta jonë për në malin e Tempullit është e paqëndrueshme,” tha Erdan në konferencën Kerkuesit e Sionit në Knesset në nëntor.
Erdan po ashtu është përgjegjës për përpjekjet e Izraelit për të luftuar lëvizjen BDS – bojkot, shkarkim dhe sanksione – të udhëhequr nga palestinezët.
Danny Danon
Ambasadori i Izraelit në Kombet e Bashkuara dhe ish-zëvendësministri i mbrojtjes, Danny Danon i partisë Likud, ka bërë thirrje për të lejuar lutjen hebraike në Aksa.
Yitzhak Aharonovitch
Një ish-ministër i sigurisë publike, Yitzhak Aharonovitch i partisë Yisrael Beitenu gjithashtu doli në mbështetje në vitin 2014. “Është e rëndësishme që të hapim [malin e tempullit] për hebrenjtë, dhjetëra mijëra adhurues vijnë këtu”, tha ai.
Bar Yehiel Hilik
Zëvendëskryetari i Knesset dhe një ish-sekretar i përgjithshëm i partisë së majtë të Punës, Yehiel Hilik Bar, fillimisht sponsorizoi një projekt-ligj me Miri Regevin për të ndryshuar status kuo-në në al-Aksa, megjithatë ai e tërhoqi mbështetjen e tij pas marrjes së kritikave.
Bar tha se ai dhe Partia e Punës “janë pjesë e qendrës sioniste të majtë që i sheh vendet tona të shenjta si bazë të ekzistencës sonë dhe thelbin e historisë sonë”.
David Tzur, një ish-deputet i partisë Hatnua, e udhëhequr nga Tzipi Livni, gjithashtu ka bërë thirrje për lutje hebreje në kompleksin al-Aksa.
Michael Ben-Ari
Ndër ata që kanë udhëhequr inkursionet izraelite në kompleks është ish-deputeti Michael Ben-Ari, një nxitës kryesor kundër afrikanëve dhe palestinezëve që dikur shkatërruan një kopje të Dhiatës së Re në video.
Ndërtoni tempullin “sa më shpejt të jetë e mundur”
Deputetët e tjerë që kanë kërkuar që hebrenjtë të jenë në gjendje të luten në kompleksin al-Aksa përfshijnë ish-anëtarin e Knessetit Zvulun Kalfa të Shtëpisë Hebraike dhe Ofir Akunis e Likudit, i cili shërben si ministër i shkencës.
Smotrich, Shuli Muallem-Refaeli dhe Nissan Slomiansky të Shtëpisë Hebraike, dhe Miki Zohar, Avraham Neguise dhe Hazan të Likudit nënshkruan një projekt-ligj që mbështeste lutjen hebraike në al-Aksa.
Yinon Magal i Shtëpisë hebraike tha në Knesset se hebrenjtë duhet të jenë në gjendje të luten në kompleksin al-Aksa dhe që një tempull duhet ndërtuar sa më shpejt që të jetë e mundur.
Ministri i Turizmit Yariv Levin i partisë Likud tha: “Mendoj se kur hebrenjtë që për shumë vite qëndruan në mërgim dhe u lutën për një kthim në Sion, nuk do të thoshin Tel Aviv, por Jeruzalem. Ata nuk ëndërronin të ktheheshin në ndërtesën e Knessetit dhe në zyrën e Kryeministrit, por në një vend tjetër – në malin e Tempullit.”
Ministri për barazi sociale Gila Gamliel i partisë Likud ka thënë, “Tempulli është letërnjoftimi i popullit të Izraelit”.
Deputeti Arieh Eldad është ngjitur në al-Aksa në demonstratën e kontrollit izraelit.
Një mori deputetësh të tjerë, përfshirë Amir Ohana dhe Anat Berko të Likud, kanë marrë pjesë në konferenca në mbështetje të Lëvizjes së Tempullit.
Nga Dan Cohenar
© Gazeta Impakt
