Tirana, Banja Lluka, Beogradi, Budapesti, një stuhi zemërimi në acarin e dimrit

Është një dimër i vërtetë që po përjetojmë në fillim të vitit 2019. Po bie borë dhe temperaturat kanë rënë shumë nën zero. Megjithatë, pavarësisht nga acari i fortë, qytetarët mblidhen, organizojnë parada dhe i kontestojnë autoritetet e urryera në Banja Lluka, Beograd dhe Budapest apo Tiranë. Një editorial i përbashkët në “Courrier des Balkans” dhe “Courrier d’Europe centrale”.

Në Banja Llukë është duke u kërkuar “drejtësi dhe e vërteta” për një të ri, të vrarë natën e 17 marsit të 18 vitit të kaluar, David Dragiçeviq, kështu që mijëra njerëz sfiduan regjimin autoritar, autokratik dhe të korruptuar të Milorad Dodikut. Që në fund të dhjetorit, autoritetet e Republika Srpska kanë ndaluar të gjitha grumbullimet, arrestuan dhjetëra njerëz dhe i dërguan njësitë speciale të policisë për t`i larguar ata që ende duan të vendosin qirinj në dëborë.

“Gjendja aktuale është tragjikisht e ngjashme me atë në Banja Llukës në vitin 1992”, vuri në dukje gazetari Dragan Bursaç. “Përveç se në atë kohë, policia serbe i ndiqte joserbët, dhe tani që ata pothuajse janë zhdukur nga Banja Lluka, ajo është duke ndjekur serbët”. Ish “i moderuari”, i mbështetur prej perëndimorëve, Milorad Dodik, do të ishte bërë “ultranacionalist”. Por këto fjalë kanë ende kuptim? E vetmja gjë që i intereson Dodikut është fuqia. Fuqia absolute, për të cilën ai do të ishte gati të sakrifikonte të gjithë popullin serb.

Në Beograd, mund të thuhet “jo për këmisha të përgjakshme”, jo rrahje e një kundërshtari nga banditë të regjimit kur protestat filluan më 8 dhjetor. Që atëherë, çdo të shtunë, dhjetëra mijëra njerëz mblidhen për të thënë se nuk e duan më regjimin autoritar e manipulues drakonian të Aleksandar Vuçiqit. Megjithatë, sociologu Jovo Bakiç ankohet se “perëndimorët mbështesin Vuçiqin, ndërsa mbështetën edhe Milosheviçin në vitin 1996”. Në të vërtetë, ata duan të shohin tek ai jo vetëm garanci të “stabilitetit rajonal”, por edhe njeri i cili më në fund mund të “zgjidhë” çështjen e Kosovës.

Partitë e krahut të majtë janë kundër Vuçiqit dhe kundër regjimit të tij, qendra, të djathtët dhe ekstremistët e djathtë, por më së shumti një shumicë e qytetarëve që nuk ua akordojnë besimin partive politike, kushdo që të jenë ata. Jo vetëm që këto lëvizje janë shpesh të korruptuara, por të folurit post-politik të Vuçiqit, ish ministër i Millosheviqit që propozoi për të vrarë “100 myslimanët për një serb” që u bë kampion i integrimit europian, e ka humbur të gjithë realitetin dhe konceptet në fjalë. Majtistët, djathtistë, nacionalizmi, vlerat thelbësore të sundimit të ligjit? E gjithë kjo është zhdukur, e larguar nga retorika e kryebashkiakut të ri të Beogradit. Kryeministrja Ana Brnabiq rri zgjuar: Është ajo që është përgjegjëse për zbatimin e masave të ultra-liberalëve që duhet të plotësohen për të transformuar Serbinë në një punëtori të vogël në formësimin dhe në burimet e jashtme, në periferi, pranë Bashkimit Europian.

Kjo është gjithashtu e ardhme ekonomike dhe sociale përgjithmonë periferike që e refuzojnë si serbët ashtu edhe boshnjakët, si të gjithë qytetarët e Ballkanit. Që nga lëvizja e plenumeve në Bosnjë dhe Hercegovinë në vitin 2014, deri në mospërmbushjen e “revolucionit me ngjyra” të Maqedonisë në vitin 2016, është e njëjta dëshirë e zjarrtë që shprehin: Ne nuk duan të largohemi, ne duam të jetojmë dhe për të punuar në vendin tonë, me dashje.

Sidoqoftë, eksodi është i nevojshëm, përsëri dhe përsëri, duke zbrazur të gjitha vendet e Ballkanit.

Kjo është gjithashtu arsyeja kundër këtij realiteti të padrejtë që i ka revoltuar studentët shqiptarë në dhjetor, duke denoncuar logjikën liberale dhe partneritetet publiko-private duke u promovuar si zgjidhje për qeverinë “socialdemokrate” të Edi Ramës. Shtetasit shqiptarë kanë qenë për disa vite nacionaliteti i parë midis azilkërkuesve në Francë. Megjithatë, vendi është në paqe, por kjo dhunë radikale e liberalizmit që po praktikohet në periferinë europiane është ajo që shtyn të gjithë të rinjtë e një vendi për të shpëtuar.

Shtetasit e Shqipërisë, Bosnjës dhe Hercegovinës, Kosovës apo Serbisë, sigurisht e kanë ëndërr Europën Perëndimore, por shumica ndalojnë në vendet e periferisë europiane, Hungarisë, Sllovakisë apo Republikës Çeke … Në Budapest, në një paradoks të qartë është një ligj i ultra-liberalëve i ashtuquajturi regjimi “joliberal” i Viktor Orbán që shkaktoi një lëvizje proteste në mes të dhjetorit. Duke siguruar përdorimin më fleksibël jashtë orarit për kënaqësinë e punëdhënësve gjermanë, “Ligji rob” është kundër tij, partive politike dhe sindikatave dhe më gjerësisht, ata që e kundërshtojnë një pushtet despotik që përpin pushtetin despotik që ka legalizuar korrupsionin, që sundon me anë të frikësimit dhe është në rolin e lëndëve djegëse të urrejtjes kundër grupeve të rrezikuara sociale (refugjatët, të pastrehë).

Duhet thënë se Hungaria ka hapur rrugën në rajon dhe tani përhapet në vende të tjera në Europën Qendrore. Kleriko-konservatorët polakë të partisë për Ligj dhe Drejtësi, në Bruksel po përpiqen për të minuar pavarësinë e drejtësisë dhe më shumë në përgjithësi sundimin e ligjit që janë marrë nga Jaroslaë Kaczynski dhe që gjen frymëzim në Viktor Orban. Sundimi autoritar ndjehet edhe nga fqinji i Sllovakisë. Vrasja e gazetarit Ján Kuciak në shkurt 2018, hodhi një dritë të ashpër mbi korrupsionin që dëmton shtetin sllovak, por e konsideron “nxënës të mirë” të Europës Qendrore. Të zhbllokuar nga rruga, njeriu i fortë i vendit për një dekadë, i ashtuquajturi socialdemokrat Robert Fico, ende vazhdon të tërheqë tela prapa skenave. Veçanërisht e ndjeshme në Bratislavë gjatë gjithë vitit të kaluar ishte periudha kur gjeneratat e reja u gjendën në ballë të kërkesës demokratike dhe sociale në rajon. Si në Varshavë, Pragë dhe Budapest, mesazhi që ata ofruan nuk mund të jetë më i qartë: Ose ne ua japim atyre një zë, ose ata të bashkohen me gjeneratat e qindra e mijëra pleqve të tyre, të cilët kanë emigruar në Europën Veriore dhe në Perëndim.

“Le Courrier des Balkans” dhe “Courrier d`Europe Centrale kanë vendosur për të lëvizur më pranë për t`ju informuar më mirë për këtë eksitim që fiton periferia europiane, por afrimi ende nuk është në horizont. Vendet në të cilat punojmë, qofshin tashmë anëtarë të BE-së apo vetëm akoma kandidatë, kanë të përbashkët faktin se i përkasin një periferie të margjinalizuar, një periferi që nuk ka fat tjetër se sa të jetë një periferi prodhuese e Europës “e pasur”, madje edhe një rezervuar i thjeshtë i punës, ndërsa gjithashtu ka një funksion të rojeve kufitare, përballë të mërguarve që vijnë nga larg, Afrikës, Lindjes së Afërt dhe asaj të Mesme.

NDANI KËTË POSTIM

Mund tju interesojne