Allahu e ka cilĂ«suar Kuranin nĂ« suren el-Muzemil âfjalĂ« me peshĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«â, pĂ«r shkak tĂ« madhĂ«shtisĂ« sĂ« tij, barrĂ«s sĂ« pĂ«rgjegjĂ«sisĂ« qĂ« ai pĂ«rcjell, vĂ«shtirĂ«sisĂ« me tĂ« cilĂ«n e pĂ«rjetonte atĂ« Profeti (alejhi salatu ue selam) kur ai zbriste, shpĂ«rblimin qĂ« ka zbatimi i tij nĂ« Ahiret… etj.
NjĂ« nga dimensionet kuptimore tĂ« kĂ«saj fjale Ă«shtĂ« se dija qĂ« Kurani pĂ«rcjell nuk Ă«shtĂ« e lehtĂ« pĂ«r tâu kuptuar dhe pĂ«rvetĂ«suar.
Ibn Ashuri (rahmet pastë) në komentin e tij të Kuranit thotë për këtë aspekt të Kuranit:
âMetafora e peshĂ«s sĂ« fjalĂ«s Ă«shtĂ« pĂ«rdorur pĂ«r shkak tĂ« pĂ«rfshirjes nĂ« tĂ« tĂ« kuptimeve tĂ« shumta, qĂ« kĂ«rkojnĂ« dije dhe mprehtĂ«si shqyrtimi, dhe kjo pĂ«r shkak tĂ« plotĂ«sisĂ« sĂ« udhĂ«zimit dhe bollĂ«kut tĂ« domethĂ«nieve tĂ« tij (Kuranit). El-Ferra ka thĂ«nĂ«: âE rĂ«ndĂ«” (thekilan), nĂ« kuptimin qĂ« nuk Ă«shtĂ« fjalĂ« e cekĂ«t.â
Mjafton pĂ«r ty tĂ« dish se ai (Kurani) pĂ«rmban njohuri dhe dije tĂ« tilla qĂ« mendja nuk mund tâi pĂ«rfshijĂ« plotĂ«sisht. Sa shumĂ« janĂ« zhytur nĂ« kuptimet e tij dijetarĂ«t; prej juristĂ«ve, teologĂ«ve, oratorĂ«ve, gjuhĂ«tarĂ«ve dhe urtarĂ«ve! Ai (Kurani) i ngjan diçkaje tĂ« rĂ«ndĂ«, pĂ«r shkak se asnjĂ« individ i vetĂ«m nuk Ă«shtĂ« nĂ« gjendje ta pĂ«rvetĂ«sojĂ« i vetĂ«m tĂ«rĂ«sinĂ« e kuptimeve tĂ« tij.â
Ibn Kajimi (rahmet pastĂ«) duke folur pĂ«r rĂ«ndĂ«sinĂ« e fetvasĂ« nĂ« Ű„ŰčÙۧÙ
ۧÙÙ
ÙÙŰčÙÙ citon Imam Malikun (rahmet pastĂ«) tĂ« ketĂ« thĂ«nĂ«: âNuk e diâ- pĂ«r njĂ« pyetje qĂ« i bĂ«ri dikush. NdĂ«rkohĂ« atij i thanĂ«: âKjo Ă«shtĂ« njĂ« çështje e lehtĂ« dhe e thjeshtĂ«.â â Ai u zemĂ«rua dhe tha: âNuk ka asgjĂ« tĂ« lehtĂ« nĂ« dije! A nuk e ke dĂ«gjuar fjalĂ«n e Allahut tĂ« MadhĂ«ruar: âNe do tĂ« tĂ« shpallim ty njĂ« fjalĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«â (el-Muzemil: 5)? E gjithĂ« dija Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«, e posaçërisht ajo pĂ«r tĂ« cilĂ«n do tĂ« pyetesh nĂ« DitĂ«n e Kiametit.â
NdĂ«rkohĂ« dikush mund tĂ« konfuzohet kĂ«tu, duke thĂ«nĂ« se feja e Zotit Ă«shtĂ« e lehtĂ« dhe e thjeshtĂ« pĂ«r tâu pĂ«rcjellĂ«, sepse Profeti (alejhi salatu ue selam) ka thĂ«nĂ«: âPĂ«rcillni nga unĂ« qoftĂ« edhe njĂ« ajet.â! Por, nĂ« fakt kĂ«tu nuk ka nĂ« realitet asnjĂ« kundĂ«rshti, sepse ka dallim tĂ« madh mes ftesĂ«s sĂ« njerĂ«zve nĂ« fe, e pĂ«rcjelljes sĂ« njĂ« ajetit apo hadithi, ashtu siç ka ardhur, dhe dhĂ«nies sĂ« fetvasĂ«, qĂ« orienton njerĂ«zit sesi duhet tĂ« veprojnĂ« pĂ«r çështje dhe situata tĂ« caktuara. Tâi ftosh njerĂ«zit tek Allahu, adhurimi i Tij dhe rruga drejt Xhenetit, Ă«shtĂ« vepĂ«r qĂ« mund ta bĂ«j shumĂ«kush nga besimtarĂ«t, me aq sa di dhe ka mundĂ«si dhe nuk kĂ«rkon domosdoshmĂ«risht njĂ« dije tĂ« madhe. Por tĂ« flasĂ«sh nĂ« emĂ«r tĂ« Zotit e tĂ« fesĂ«, tĂ« japĂ«sh fetva dhe orientime pĂ«r individĂ«t e aq mĂ« tepĂ«r pĂ«r njĂ« bashkĂ«si tĂ« tĂ«rĂ« besimtarĂ«sh, kjo Ă«shtĂ« barrĂ« tepĂ«r e rĂ«ndĂ« dhe kĂ«rkon dije e cila Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ« dhe e vĂ«shtirĂ« pĂ«r tâu marrĂ« dhe pĂ«rvetĂ«suar.
Ibn Kajimi në librin që cituam më sipër thotë:
âKush jep fetva pĂ«r njerĂ«zit pa qenĂ« i aftĂ« pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« fetva, Ă«shtĂ« mĂ«katar dhe i pabindur (ndaj Allahut). E kushdo prej autoriteteve qĂ« e lejon atĂ« tĂ« vazhdojĂ« nĂ« kĂ«tĂ« gjendje, Ă«shtĂ« gjithashtu mĂ«katar. Ebul Ferexh Ibnul Xheuzij, Allahu e mĂ«shiroftĂ«, ka thĂ«nĂ«:
âDetyra e autoritetit Ă«shtĂ« ta ndalojĂ« njĂ« tĂ« tillĂ«, ashtu siç vepruan Beni Umeje. TĂ« tillĂ«t janĂ« si ai qĂ« udhĂ«zon udhĂ«tarĂ«t, por nuk njeh rrugĂ«n; si i verbĂ«ri qĂ« u tregon njerĂ«zve kahun e kibles; si ai qĂ« nuk njeh mjekĂ«sinĂ«, por merret me kurimin e njerĂ«zve. Madje ky Ă«shtĂ« mĂ« keq se tĂ« gjithĂ« kĂ«ta. E nĂ«se Ă«shtĂ« detyrĂ« pĂ«r autoritetin ta ndalojĂ« nga mjekimi atĂ« qĂ« nuk e zotĂ«ron mjekĂ«sinĂ«, atĂ«herĂ« çfarĂ« mund tĂ« thuhet pĂ«r atĂ« qĂ« nuk njeh Kuanin dhe Sunetin, dhe nuk ka kuptuar fenĂ«?â
Më pas Ibn Kajimi tregon për shejhun e tij Ibn Tejmijen sesi ai e kishte kthyer veten në një qortues të atyre që jepnin fetva pa dije, duke thënë:
âDhe shejhu ynĂ«, Allahu qoftĂ« i kĂ«naqur me tĂ«, ishte shumĂ« i ashpĂ«r nĂ« kundĂ«rshtimin ndaj kĂ«tyre (qĂ« japin fetva pa dituri). E kam dĂ«gjuar tĂ« thotĂ«:
âMĂ« tha njĂ«ri prej tyre: âA mos je vĂ«nĂ« mbikĂ«qyrĂ«s i fetvasĂ«?!â I thashĂ«: âPaska mbikĂ«qyrĂ«s pĂ«r bukĂ«pjekĂ«sit dhe pĂ«r kuzhinierĂ«t, e tĂ« mos ketĂ« pĂ«r çështjen e fetvasĂ«?!ââ
Ibn Kajimi citon hadithe të ndryshme dhe thënie të selefëve për këtë çështje ku do të veçoja duke e përmbyllur:
Ebul Husejn el-Ezdi ka thënë:
âNjĂ«ri prej tyre jep fetva pĂ«r njĂ« çështje, qĂ« sikur tâi vinte Umer ibn Hatabit, do tĂ« kishte mbledhur pĂ«r tĂ« pjesĂ«marrĂ«sit e Bedrit.â
U pyet el-Kasim ibn Muhamedi pĂ«r diçka, dhe tha: âUnĂ« nuk e di.â E pyetĂ«si i tha: âErdha te ti, sepse nuk njoh tjetĂ«r pĂ«rveç teje.â Kasimi i tha: âMos shiko gjatĂ«sinĂ« e mjekrĂ«s sime dhe shumĂ«sinĂ« e njerĂ«zve pĂ«rreth meje. Pasha Allahun, unĂ« nuk e di.â
Atëherë një burrë plak nga Kurejshët që ishte ulur pranë tij tha:
âO bir i tim vĂ«llai, pĂ«rmbaju kĂ«tij (qĂ«ndrimi), sepse pasha Allahun, nuk tĂ« kemi parĂ« ndonjĂ«herĂ« mĂ« fisnik nĂ« njĂ« mexhlis sesa sot.â
Kasimi tha: âPasha Allahun, qĂ« tĂ« mĂ« pritet gjuha Ă«shtĂ« mĂ« e dashur pĂ«r mua, sesa tĂ« flas pĂ«r diçka qĂ« nuk kam dije pĂ«r tĂ«.â
AUTORI:JUSTINIAN TOPULLI
