Hasbara: Makineria propagandistike izraelite në Amerikë, nga ministritë te rrjetet sociale

Nga Scott Rickard

Përkufizim dhe Evolucion

Hasbara (që do të thotë “shpjegim”) dikur përfaqësonte përpjekjen e Izraelit për të “shpjeguar” çështjen e tij jashtë vendit. Gjatë katër dekadave, ky term është shndërruar në një shkurtesë për një ekosistem propagandistik të drejtuar nga shteti, që bashkon ministri qeveritare me lobistë, rrjete universitare, firma marketingu dhe operacione të fshehta në rrjetet sociale—secila me detyrën për të neutralizuar kritikat amerikane ndaj okupimit izraelit dhe zgjerimit të pranisë ushtarake.

1. Arkitektura Institucionale & Buxhetet

Aktor kryesor
Mandati
Shpenzimet e fundit për SHBA-të
Ministria e Jashtme (MFA)
Diplomaci klasike & komunikim jashtë vendit
Shtesë prej 150 milionë $ për fushatat e “diplomacisë publike” në 2025—mbi 20 herë më shumë se ndarja e zakonshme [1]
Ministria e Çështjeve Strategjike
“Luftë ndërgjegjeje,” ligj kundër-BDS, koordinim me OJQ
Buxhete vjetore kundër-BDS prej 10–11 milionë $ që nga 2016 [2]
Kela Shlomo / “Zërat e Izraelit”
Njësi speciale për të formësuar diskursin në universitetet & mediat amerikane
Të paktën 8.6 milionë $ për konsulentë PR dhe legjislacion për ri-përkufizimin e antisemitizmit [3]

Kritikët vërejnë se këto shuma tejkalojnë shumëfish shpenzimet zyrtare humanitare apo për ndërtim paqeje të Izraelit, duke zbuluar përparësi të deformuara që synojnë narrativën dhe jo zgjidhjen e konfliktit.

2 | Taktikat: Nga “Brand Israel” te Psiko-Operacionet Digjitale

1. Fushata rebrendimi – Projekti “Brand Israel” i mesit të viteve 2000 punësoi agjenci reklamuese amerikane për të zhvendosur mbulimin mediatik drejt start-up-eve teknologjike, plazheve dhe jetës LGBTQ, në mënyrë eksplicite për të “fshehur shkeljet e të drejtave të njeriut nën glamurin artistik.” [4]
2. Pika të përgatitura diskutimi – Një “Manual Hasbara” i vitit 2009 (shkruar nga sondazhuesi Frank Luntz për The Israel Project) i mëson aktivistët të fillojnë çdo intervistë me “empati për të dyja palët”, pastaj të kalojnë te raketat e Hamasit dhe antisemitizmi—një teknikë propagandistike klasike, sipas ekspertëve [5].
3. Indoktrinim në kampuse universitare –

Hasbara Fellowships çon liderë studentorë në Izrael për trajnim intensiv dhe i shpërndan ata si “ambasadorë de-facto” në mbi 220 kampuse në Amerikën e Veriut [6].

Hillel International mirëpret “Israel Fellows” të paguar—ish-ushtarë të IDF të vendosur në 65 universitete amerikane për të drejtuar diskursin dhe për të monitoruar profesorët [7].

4. Dhoma lufte të rrjeteve sociale të gamifikuara – Aplikacioni Act.IL shpërndan “misione” (votim pozitiv, raportim masiv, komente të sinkronizuara) dhe jep medalje për vullnetarët që sulmojnë kritikët e Izraelit në internet [8].
5. Rrjete të fshehta ndikimi – Në vitin 2024, Meta hoqi qindra profile false në Facebook në SHBA, të drejtuara nga firma izraelite STOIC me bazë në Tel-Aviv, që paraqiteshin si media lokale ndërsa përhapnin përmbajtje pro-IDF dhe njollosnin UNRWA [9].

3 | Policimi i Narrativës: Armëzimi i “Antisemitizmit”

Një objektiv kryesor i hasbaras është rikornizimi i kritikës politike si urrejtje racore. Institutet e lidhura me lobin mbështesin përkufizimin IHRA të antisemitizmit, shembujt ilustrues të të cilit përfshijnë shumicën e argumenteve kundër okupimit në kategorinë “antisemite”. Studiuesit paralajmërojnë se adoptimi i tij ka krijuar një “peizazh makarthist” në kampuset amerikane, duke ftohur lirinë e shprehjes dhe duke justifikuar shtypjen policore ndaj kampeve të solidaritetit me Palestinën [10].

4 | Simbioza me Lobin Izraelit

Mesazhet e hasbaras përforcohen nga lobimi me para të mëdha:

AIPAC derdhi miliona në zgjedhjet paraprake të vitit 2024 për të rrëzuar progresistët kritikë ndaj Izraelit—në mënyrë efektive duke e kthyer financimin elektoral në një zgjatim të strategjisë së PR të Izraelit [11].

Fuqia e lobit është rrënjosur në dekada ndikimi përmes financimit të fushatave dhe koordinimit informal me ministritë izraelite, duke nxitur thirrje të kahershme për regjistrim në FARA [12].

5 | Ndikimi dhe Reagimi

Pavarësisht buxheteve në rritje, hasbara përballet me rezultate në rënie. Verifikimet e fakteve nga media të pavarura, aktivizmi dixhital palestinez dhe rrjedhjet nga informatorët po e zbulojnë gjithnjë e më shumë “luftën e ndërgjegjes” si dezinformim të sponsorizuar nga shteti. Edhe zyrtarët izraelitë pranojnë një “krizë hasbara”, të shqetësuar se dominanca e narrativës po rrëshqet ndërsa pamjet nga Gaza kundërshtojnë propagandën zyrtare [13].

Përfundim

Larg nga një “shpjegim” i padëmshëm, hasbara moderne është një matricë e sofistikuar propagandistike: e financuar publikisht, e nënkontraktuar privatisht dhe e mbrojtur ligjërisht. Qëllimi i saj parësor nuk është dialogu, por kontrolli hegjemoniak i narrativës—sigurimi i mbështetjes politike amerikane për politika që shumë vëzhgues i klasifikojnë si okupim, aparteid apo edhe spastrim etnik. Njohja e mekanizmave dhe parave pas hasbaras është hapi i parë për të imunizuar debatin publik ndaj konsensusit të fabrikuar.

Shënime Referuese

1. Times of Israel, “Foreign Ministry to receive $150 m for public diplomacy” (Dhjetor 2024)
2. Zbulimi i buxhetit kundër-BDS nga Ministria e Çështjeve Strategjike (2016)
3. The Guardian, dokumente të rrjedhura për “Voices of Israel” (Qershor 2024)
4. Historia e fushatës “Brand Israel”, Wikipedia (Maj 2025)
5. Middle East Policy Council, analizë e taktikave të Manualit Hasbara (2023)
6. Profili i Hasbara Fellowships, Wikipedia (2023)
7. The Markaz Review, kritikë për programin “Israel Fellows” të Hillel (2024)
8. Përshkrimi i aplikacionit Act.IL, Wikipedia (2025)
9. Le Monde, mbyllja nga Meta e rrjetit STOIC (Maj 2024)
10. Development Studies Association, studim mbi efektin ftohës të IHRA (Dhjetor 2024)
11. The Guardian, “Pro-Israel/gazetaimpakt