Kafka dhe kocka: Dëshmorët e Algjerisë dhe mesazhi i Francës për Afrikën e Veriut

Nga: Zekeriya Kursun

Turqia duke ndërmarrë iniciativë në Mesdhe në bashkëpunim me administratën legjitime të Libisë, Qeveria e Akordit Kombëtar (GNA) zhvendosi ekuilibrat në Afrikën e Veriut. Kjo jo vetëm që shkaktoi një proces politik, i cili do të vazhdojë të diskutohet për një kohë të gjatë, por gjithashtu çoi në ringjalljen e kujtesës historike të rajonit. Në artikujt që shkrova pas marrëveshjes midis Turqisë dhe Libisë, unë kisha thënë që kjo do të perceptohej si një sfidë për botën dhe do të aktivizonte lobet kundër Turqisë.

Aktualisht, ndërsa konkurenca midis SH.B.A dhe Rusisë në Mesdhe dhe Afrikën e Veriut po arrin lartësi të reja, sulmet psiko-histori koloniale të Francës gjithashtu janë shfaqur. Sidoqoftë, si rezultat i kësaj, vendet e rajonit gjithashtu kanë filluar të reformojnë veten.

Nuk do të ishte ekzagjerim të thuash që boshti Turqi, Libi, Algjeri, Tunizi dhe Marok po zhvillohet kundër boshtit të Egjiptit, Qipros Jugore, Izraelit dhe Khalifa Haftar, i cili provokohet nga Franca dhe mbështetet nga disa vende të BE-së. Ish-kolonitë e Francës, pavarësia e të cilëve nuk mund të tolerohet, anësorja me Turqinë dhe Libinë e bëri që Franca të çmendet. Ndërkohë, ndryshimi i mendimit të tij me Sh.B.A dhe Italinë përsa i përket politikave rajonale është bërë makthi më i keq i Presidentit Francez Emmanuel Macron.

Përfundimi i papritur i negociatave të zgjatura në lidhje me kthimin e dëshmorëve algjerianë të vrarë nga francezët gjatë viteve të pushtimit dhe kafkat e të cilëve kanë qenë në ekspozitë në Paris nuk është rastësi. Me kthimin e kafkave të 24 dëshmorëve në Algjeri, që është dëshmi e krimeve që ajo bëri 170 vjet më parë, Franca po jep dy porosi. Në mesazhin e parë, ajo po përpiqet të thotë se dëshiron të kthejë një erë të re në Afrikën e Veriut me një ndjesë të mbuluar për shkak të krimeve që ajo ka kryer në të kaluarën, të cilat janë të gdhendura në kujtime. Në mesazhin e saj të dytë, ajo po përdor kafkat e dëshmorëve për të përsëritur shtypjen, padrejtësinë dhe kulturën koloniale të saj. Duke nënshkruar me kujtesë se mund të përdorë të njëjtat metoda, nëse është e nevojshme, po kërcënon Algjerinë dhe vendet e tjera të rajonit.

Nuk ka asnjë shpjegim tjetër për përfundimin e papritur të negociatave që kishin vazhduar për 16 vjet. Ky rezultat nuk konsiston në kthimin e kafkave të 24 martirëve. Eshtë një arritje e madhe për Algjerinë; një rreze shprese për të ardhmen e tyre. Në të vërtetë, është një fillim për të zgjidhur llogari me kolonizuesit e tyre. Eshtë e pamundur që Franca të mos jetë e vetëdijshme për këtë dhe, siç thotë historiani algjerian Hassan Zaidi, është e pamundur për të mos e ditur se “kjo ngjarje do të ringjallë kujtesën historike të Algjerianëve”. Franca duke marrë shanset e saj përkundër këtij fakti tregon se ajo ende ka një mentalitet kolonialist dhe se ka frikë nga trajektorja e re që po merr historia. Sidoqoftë, frika nuk e pengon fatin të përmbushë kursin e tij. Kafka e 24 martirëve përfundimisht do t’i bëjë ata të thirren për të dhënë llogari për vdekjen e më shumë se 1 milion njerëzve.

Megjithëse kolonialistët kishin mbuluar krimet e tyre ndërsa bënin histori në Afrikën e Veriut dhe paraqitnin ata që ishin ndërmjetësit e shtypjes së tyre si shpëtimtarë, kjo politikë nuk mbeti më. Ky është faktori që Franca dhe të tjerët nuk arritën të merrnin parasysh. Ata po e krahasojnë praninë e tyre me historinë katër dekadëshe osmane. Megjithatë ka një ndryshim të madh midis tyre. Oruç Reis dhe Hızır Reis janë heronj për  algjerianët. Hamdan Hodja i Burdur është futur në kujtime si mbrojtësi i fundit i Algjerisë. Në të kundërt, gjeneralët francezë Bourmond, Clauze dhe Duc de Ravigo mbahen mend për shtypjen e tyre në Algjeri.

Legjendat e heronjve turq që lanë gjurmë pozitive në vend, ende po lexohen në Libi, ndërsa imazhet e ekzekutimit të fashistit italian Gjeneralit, Radolfo Graziani i luftëtarit të madh, Omar Muhtar, janë gdhendur në kujtime, për të mos u harruar kurrë. Krimet e kryera kundër njerëzve të Marokut nga Fenandes Silvestre i Spanjës dhe Hubert Lyautey të Francës ende mbahen mend me një armiqësi të madhe. Ndërkohë, Ahmed Bedevi (Kur’an) i Trabzon i Turqisë dhe Yanyalı Tahir, të cilët morën pjesë në heshtje në organizimin e Luftës Kombëtare të Pavarësisë së Marokut, kujtohen ende me mirënjohje.

Kjo është ajo që Franca dhe Macron nuk arrijnë ta kuptojnë. Unë do të lë tregimet e heronjve të fundit të përmendur për një artikull tjetër, dhe do të përfundoj me një thënie të Hamdan Hodja, për të cilin kam shkruar në artikujt e mëparshëm, te francezët. Kur ai u tregonte francezëve, të cilët po shtypnin si atë, ashtu edhe njerëzit, se administrata otomane në Algjeri qeveriset me “drejtësi dhe për drejtësi”, ai tha: “Kur mendja është e ndikuar, trupi nuk ka zgjidhje tjetër përveç se t’i bindet. Cfarë është një pushtim i vërtetë? Pushtimi i vërtetë është pushtimi i zemrave, jo trupave”. /Gazetaimpakt/yenisafak/

NDANI KËTË POSTIM

Mund tju interesojne