Autor: Ibrahim Kalin
Disa çështje politike dhe ekonomike janë të rrezikuara, pasi këto zgjedhje do të vendosin një sistem të ri presidencial në Turqi. Sistemi i ri, i votuar vitin e kaluar në një referendum, do të jetë një sistem presidencial i qeverisjes me një shtet unitar. Asnjë federalizëm nuk është i përfshirë, prandaj është ndryshe nga sistemi amerikan. Është më afër sistemit presidencial francez, por nuk do të ketë kryeministër, prandaj është ndryshe nga ajo. Sistemi i ri thekson ndarjen e pushteteve, pra legjislativin, ekzekutivin dhe gjyqësorin. Parlamenti do të bëjë ligje dhe do të auditojë qeverinë. Presidenti do të ketë pushtet të plotë mbi qeverinë e tij, por gjithashtu do të mbajë përgjegjësi para popullit. Gjyqësori do të jetë i pavarur dhe i paanshëm. Kjo do të mbrojë stabilitetin e Turqisë nga qeveritë e dobëta të koalicionit.
Disa kandidatë kanë hyrë në garë për president. Nuk është e habitshme që Presidenti aktual Recep Tayyip Erdogan është kryesues me një diferencë të rehatshme përpara konkurrentëve të tij. Është e sigurt se ai do të fitoj në raundin e parë. Duke pasur parasysh popullaritetin e tij të gjatë me votuesit turq, Erdogan mbetet udhëheqësi më i besuar politik me një portofol të madh shërbimesh dhe ndryshimeve të mëdha socio-politike gjatë 16 viteve të fundit.
Ky besim bazohet në të dhënat e tij. Ndër të tjera, ai ka ringjallur një ekonomi turke të mbytur, ka rritur produktin e brendshëm bruto të Turqisë (GDP) më shumë se tre herë, ka hapur Turqinë në tregjet botërore, ka themeluar dhjetëra universitete të reja dhe qendra kërkimore, ka përfunduar tutelën ushtarake dhe ka njohur të drejtat e kurdëve , alevive, armenëve dhe grupeve të tjera në shoqërinë turke që janë stigmatizuar dhe shtypur në të kaluarën. Ai qëndroi kundër përpjekjeve të buta të grushtit shtetit ushtarak dhe gjyqësor në vitin 2007 dhe 2010 dhe shmangu tentativën e grushtit të shtetit të 15 korrikut të vitit 2016 të ndërmarrë nga terroristët e organizatës terroriste gyleniste (FETÖ). Sigurimi i shërbimeve pa diskriminim dhe njohja e identiteteve të njerëzve dhe traditave kulturore kanë qenë pjesë përbërëse e filozofisë politike të Erdoganit. Kjo reflektohet edhe në fushatën e re zgjedhore. Kjo është ajo ku ai avancon përpara kundërshtarëve të tij. Si kreu i një partie politike të qendrës së djathtë, ai kërkon të përqafojë të gjithë anëtarët e shoqërisë në vend të ndërtimit të një baze të ngushtë rreth lidhjeve etnike, rajonale apo ideologjike. Si fakt i politikës, jo të gjithë i pëlqejnë politikat e tij, por apeli i tij është përhapur qartë në të gjithë spektrin social dhe politik.
Përkundrazi, kundërshtarët e tij i drejtojnë fushatat e tyre me strategji kundër Erdoganit duke kundërshtuar gjithçka që ai përfaqëson dhe duke hedhur poshtë çdo gjë që ai thotë për të fituar. Kjo nuk ka funksionuar kurrë në të kaluarën dhe nuk do të funksionojë as më 24 qershor. Votuesit turq kanë njohuri dhe zgjuarsi për të dalluar bisedën e zbrazët nga realiteti aktual. Kur figurat e opozitës bëjnë pretendime të jashtëzakonshme për të shënuar një pikë të lirë politike ose për të bërë premtime jorealiste, votuesit nuk lëvizin aspak sepse e njohin lojën.
Kjo është ajo që shumicës dërrmuese të mediave perëndimore i mungon kur bëjnë parashikime për Turqinë në pothuajse çdo zgjedhje. Ata vazhdimisht kanë parashikuar humbjet e menjëhershme të Erdogan në kutitë e votimit, por ai vazhdon të fitojë. Ata nxisin figura të opozitës si zëra të rinj dhe alternativë, por nuk arrijnë të kuptojnë dinamikat shoqërore dhe politike të shoqërisë turke. Pothuajse pa përjashtim, ata i mashtrojnë lexuesit e tyre duke paraqitur një pamje të turbullt të Turqisë; kështu, dështojnë në vlerësimet dhe parashikimet e tyre për zgjedhjet turke. Ata shtyjnë rrymat kryesore duke përfshirë mbështetjen e gjerë popullore për Erdogan në margjinat dhe paraqesin zëra margjinalë si rrjedhë kryesore. Kjo është një dëmtim i gazetarisë.
Duke paraqitur gjithçka kundër Erdoganit si të mirë dhe të arsyeshëm nuk është në fakt gazetari e mirë apo e arsyeshme. Kjo quhet aktivizim politik. Erdogani përdoret për këto lloje të fushatave të shpërndarjes dhe mund ta përballojë me lehtësi, siç ka bërë në të kaluarën. Disa analistë mund të paraqesin stilin e tij të fortë udhëheqës dhe dominimin politik si “autoritarizëm”, por edhe kjo propagandë e lirë nuk bën ndonjë të mirë, sepse qytetarët e zakonshëm e dinë plotësisht atë që Erdogani ka bërë për ta.
Në ditët në vijim, pyes veten se si gazetari perëndimor i vetëdijshëm për mjedisin do të reagojë ndaj një premtimi tjetër nga Presidenti Erdogan për të ngritur 30 mesme dhe pesë parqe urbane në shkallë të gjerë të quajtur “kopshte të kombit”. Si pjesë e premtimit të tij, Erdogan premtoi të transformojë Aeroportin Ataturk të Stambollit, i cili do të mbyllet pas hapjes së aeroportit të ri më vonë gjatë këtij vit, në një park publik. Ky park i ri, i cili do të shtrihet mbi një sipërfaqe 11.7 kilometra katrorë, do të jetë tre herë më i madh se Central Park i Nju-Jorkut dhe tetë herë më i madh se Hyde Park i Londrës. Ky, pa dyshim, është projekti më i madh i gjelbërimit urban në historinë e Turqisë. Më së shumti, mediat perëndimore do të keqinterpretojnë dhe neglizhojnë këtë zhvillim dhe do të shohim edhe një herë përsëritje të aktivizmit politik të maskuar si gazetari gjatë katër javëve të ardhshme.
Të ashtuquajturit ekspertët e Turqisë do të sulmojnë Erdoganin dhe do të promovojnë kundërshtarët e tij. Mirë. Por ata duhet ta bëjnë këtë të paktën me një shkallë të caktuar besueshmërie, ndershmërie dhe faktesh. Duke shkruar skenarët e dënimeve për ekonominë turke, duke lavdëruar terroristët e PKK, duke bërë përpjekje që Gülenistët e FETÖ të paraqiten më të dashur dhe duke dhënë hapësirën ajrore ndaj akuzave të pabazuara nga armiqtë e betuar të Erdoganit, nuk do të pengojë votuesit turq që të votojnë për atë më 24 qershor; megjithatë, ajo do të nxjerrë në pah edhe një herë standardet e ulëta të gazetarisë dhe komenteve politike kur bëhet fjalë për mbulimin e Turqisë në mediat perëndimore.
Zgjedhjet e 24 qershorit janë të rëndësishme për të ruajtur stabilitetin politik të Turqisë, rritjen ekonomike dhe sigurinë e përgjithshme – të gjitha këto janë të rëndësishme jo vetëm për Turqinë, por edhe për Lindjen e Mesme, Evropën dhe Shtetet e Bashkuara. Si një aleat i rëndësishëm i NATO-s, forca e Turqisë është forca e aleatëve të saj, por kërcënimet me të cilat përballet Turqia duhet të konsiderohen gjithashtu kërcënime nga aleatët e saj të NATO-s.
Sidoqoftë, votuesit turq nuk janë disa media apo grupe interesi të cilët do të marrin vendimin përfundimtar më 24 qershor me vullnetin e tyre të lirë dhe zgjedhjen./ trt
