Parlamenti turk miratoi të enjten mandatin për të dërguar trupa në Libi në mbështetje të Qeverisë së Akordit Kombëtar (GNA) të mbështetur nga U.N. në vendin e konfliktuar me një kërkesë zyrtare për mbështetje ushtarake nga Turqia.
Asambleja e Madhe Kombëtare Turke (TBMM) mbajti një takim urgjent për të diskutuar mandatin e Libisë që parashikonte dërgimin e trupave turke në vend. Asambleja e kryesuar nga kryetari i parlamentit Mustafa Şentop kishte vetëm një pikë në rendin e ditës, ndërsa partitë politike kishin 20 minuta secila për të folur pas leximit të mandatit. Në fund të seancës, mandati u miratua duke marrë shumicën e votave. Në votim morën pjesë 509 parlamentarë, 325 prej tyre votuan pro rezolutës ndërsa 184 votuan kundër.
Presidenti Rexhep Tajip Erdogan ka nënshkruar një rezolutë me dy faqe të hënën, duke thënë se zhvillimet në Libi paraqesin një kërcënim për rajonin dhe duke kërkuar leje për të vendosur forcat turke në vendet e huaja për të ndërhyrë në konflikte jashtë kufijve të Turqisë për një periudhë ë vjeçare.
“Qeveria e Akordit Kombëtar të Libisë ka kërkuar nga Turqia ndihmë ushtarake për të luftuar kërcënimet drejt integritetit territorial dhe stabilitetit që mund të prekë të gjithë rajonin, në formën e Daesh, al-Kaidës dhe organizatave të tjera terroriste ose grupeve të armatosura të paligjshme si dhe migracionin e paligjshëm dhe trafikimi njerëzor”, thuhet në mandat. Deklarata shton se Turqia synon të ofrojë ndihmë humanitare për njerëzit e Libisë dhe të mbrojë interesat e kërcënuara të Turqisë.
Shumica e votave të opozitës kundër mandatit
Para votimit, Partia qeverisëse për Drejtësi dhe Zhvillim (AK Parti) dhe Partia e Lëvizjes Nacionaliste (MHP) u shprehën se ata do të votojnë në favor të memorandumit, ndërsa Partia Republikane e Popullit CHP, partia kryesore e opozitës dhe Partia e Mirë (GoodP) deklaruan se ata do të votonin kundër.
Kreu i CHP, Kemal Kiliçdaroglu, tha të enjten se Turqia duhet të ketë priorit përpjekjet diplomatike për t’i dhënë fund konfliktit në vendin e shkatërruar nga lufta ndërsa deklaroi se U.N është ai që duhet të dërgojë trupat e tij paqeruajtëse në rajon.
Kreu i PD, Meral Aksener tha gjithashtu të enjten se partia vendosi të votojë kundër mandatit pas një marrëveshjeje demokratike midis anëtarëve të partisë. Ajo tha se ata, si PD, mbështesin çdo përpjekje për të ndërmjetësuar midis palëve në Libi, por dërgimi i trupave do të nënkuptonte futjen e palëve në konflikt.
Partia e Lumtur (PS), nga ana tjetër, tha që edhe pse ata mbështesin marrëveshjen detare me Libinë, ata me kujdes do t’i afrohen memorandumit për dërgimin e trupave, duke shtuar se nëse masa mund të llogaritet si duhet, prania e ushtarëve turq vetëm në rajon mund të parandalojë gabime të mëtejshme në Libi. Megjithatë, pavarësisht deklaratës së partisë, dy deputetët e vetëm të PS nuk ranë dakord se si të votojnë. Si rezultat, njëri vendosi të anashkalojë plotësisht seancën e votimit, ndërsa tjetri votoi në favor të memorandumit.
Së fundmi GNA bëri një kërkesë zyrtare për mbështetje ushtarake turke nga “ajri, toka dhe deti” për të ndihmuar në mbrojtjen e një ofensive nga forcat e luftëtarit Khalifa Haftar, të cilët po përpiqen të marrin kontrollin e kryeqytetit Tripoli. Turqia mbështet qeverinë e mbështetur nga U.N kundër milicisë dhe mercenarëve të këtij të fundit të vetë-shpallur shef ushtarak.
Përjashtimi i Turqisë nga rajoni duket i pakuptimtë
“Pavarësisht se kush është i përfshirë, asnjë plan në rajon që përjashton Turqinë nuk ka ndonjë mundësi suksesi”, tha nënkryetari Fuat Oktay gjatë një interviste në Agjencnë Anadoli të transmetuar të Mërkurën. Duke iu përgjigjur atyre që pyesin se çfarë po bën Turqia në Qipro dhe Libi, Oktay shtoi se Turqia prishi planet e të tjerëve që po përpiqeshin ta përjashtonin Ankaranë nga Mesdheu. “Përmes nënshkrimit të paktit detar me Libinë, Turqia shkatërroi komplotin për të kufizuar Turqinë në tokë”, tha ai.
Oktay tha: “Shpresojmë që ai të marrë miratimin. Mandati është i vlefshëm për një vit, dhe (trupat) mund të dërgohen sa herë që të jetë e nevojshme me numrin e nevojshëm. Nëse shqyrtohet përmbajtja e mandatit të Libisë, ai autorizon gjithçka nga ndihma humanitare te mbështetja ushtarake “. Ai shtoi se ky ishte një projekt i paqes i filluar në emër të paqes në rajon.
“Ne shpresojmë që nuk ka nevojë për një ftesë të tillë dhe se ajo do të ketë një rol parandalues në mënyrë që palët përkatëse ta kuptojnë saktë këtë mesazh”, theksoi ai, duke iu referuar kërkesës së GNA për ndihmë nga Turqia.
Muajin e kaluar, Parlamenti i Turqisë miratoi një marrëveshje sigurie dhe ushtarake me GNA të Libisë. Marrëveshja hyri në fuqi kohët e fundit, pasi u botua në fletoren zyrtare të vendit. Marrëveshja i lejon Turqisë të sigurojë trajnime ushtarake dhe pajisje me kërkesë të qeverisë libiane, e cila kontrollon kryeqytetin, Tripoli dhe disa rajone perëndimore të vendit. “Duke dërguar stërvitjet tona jashtënë Fatih, Yavuz dhe Barbaros, Turqia ka prishur planet e Greqisë dhe Qipros Jugore për të përjashtuar komunitetin turk në Qipron Veriore dhe të injorojë të drejtat e Turqisë dhe Republikës Turke të Qipros Veriore (TRNC) duke përdorur burimet hidrokarbure të rajonit në mënyrë që të përfitojnë interesat e tyre vetëm përmes marrëveshjeve të bëra me fqinjët e tjerë mesdhetarë si Egjipti, Libani dhe Izraeli “, tha Oktay, duke shtuar se Turqia do të ishte e gatshme të ndërmarrë rreziqe edhe më të mëdha nëse do të ishte e nevojshme.
Që nga rrëzimi dhe vdekja e diktatorit jetë gjatë, Moammar Gadhafi, në vitin 2011, në Libi janë shfaqur dy forca (grupe) për pushtet. Turqia, Katari dhe Italia janë aleatë me qeverinë e Fayez al-Sarraj me qendër në Tripoli, ndërsa Franca, Rusia dhe një numër shtetesh kyçe arabe duke përfshirë Egjiptin, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabia Saudite janë duke mbështetur Haftarin, i cili komandon forcat me qendër në Lindjen e Libisë.
Mandati i Libisë përcjell mesazh politik
Duke thënë se qëndrimi i Turqisë në lidhje me situatën në Libi ishte i qartë, Oktay tha, “Turqia ka interesa të përbashkëta në mbrojtjen e paqes si në Libi ashtu edhe në rajon. Ne nuk mund të lejojmë paqëndrueshmëri të mëtejshme këtu”.
Nënkryetari sqaroi se ushtria turke ishte e gatshme të shkonte në Libi sa herë që të ishte e nevojshme, duke shtuar se Turqia do të ndante pikëpamjet e saj për Libinë në çdo platformë me bashkëbisedues të nivelit të lartë.
“Presidenti ynë po komunikon me të dy, Presidentin Rus Vladimir Putin dhe Presidentin e SHBA Donald Trump, si dhe me atë që ne e quajmë samit katërpalësh, me Kryeministrin e Mbretërisë së Bashkuar Boris Johnson, Kancelaren gjermane Angela Merkel dhe Presidentin Francez Emmanuel Macron”, tha Oktay.
Trupat turke të pranishme në 11 vende
Dërgimi i trupave në vendet e huaja nuk është një veprim i ri për Turqinë pasi ushtria e vendit aktualisht është e pranishme në 11 shtete të botës. Këto vende përfshijnë Afganistanin, Somalinë, Katarin, Irakun, Azerbajxhanin, Sirinë, Republikën Turke të Qipros Veriore (TRNC), Shqipërinë, Libanin, Bosnje-Hercegovinën dhe Kosovën.
Baza më e madhe ushtarake turke jashtë Turqisë është e vendosur në Somali, ku janë të stacionuar 200 ushtarë. Në Azerbajxhan, ka 70 ushtarë turq në detyrë, duke ofruar trajnime për ushtrinë azeriane.
Numri më i madh i bazave ushtarake turke në tokë të huaj është në Irak, duke siguruar mbështetje trainimi për luftën kundër grupit terrorist Daesh.
Në Liban, 100 ushtarë turq janë të pranishëm nën qëllimin e forcave paqeruajtëse U.N..
Në Kosovë, 400 ushtarë turq janë të pranishëm si pjesë e një detyre të NATO-s, ndërsa në Bosnjë-Hercegovinë, 239 ushtarë turq janë të vendosur në gjashtë zona të ndryshme me qëllim ruajtjen e paqes atje.
Katari, nga ana tjetër, pret një bazë ushtarake turke me një personel 3.000 persona dhe 300 ushtarë turq./Gazetaimpakt/ dailysabah/
