Në mëngjes parku afër bregdetit në Burgas është pa njerëz. Shitësit e lëngjeve dhe akulloreve fillojnë të hapin kioskat. Një i ri me karrocë ndodhet në një stendë, që jep me qera Hoverboards dhe bën muhabet me shitësin. Një pamje e rrallë kjo në Bullgari, ku njerëzit me aftësi të kufizuara shihen rrallë në rrugë, kafene ose në publik, në një vend ku shoqëria bën pak për integrimin e tyre. Prindërit e fëmijëve me aftësi të kufizuara duan të ndryshojnë situatën. Ata përpiqen të tërheqin vëmendjen e politikës dhe për ditën e hënë kanë thirrur një protestë që do të mbahet në gjithë vendin.
Jo larg prej prakut ndodhet kampi i protestës, ku janë mbledhur prindërit. Gergana Mavrova është aty që prej 1 Qershorit, ditës kur filloi protesta e këtij viti. E bija e saj Simona, është ulur pranë saj, në karrocë. Pak më vonë vjen edhe një nënë tjetër me vajzën e saj. Ajo e mban fëmijën e saj prej dore sepse i duhet ndihmë për të ecur. Protesta filloi si protestë në çadër në Sofje, por ndërkohë protesta është përhapur në të gjithë vendin. Edhe në Burgas nënat kanë hapur një çadër të zezë, ku është shkruar “Sistemi po na vret”.
“Na kanë lënë vetëm”
“Që kur lind një fëmijë me aftësi të kufizuara është i përjashtuar nga sistemi. Shteti nuk na ndihmon sa duhet dhe na ka lënë të merremi vetë me hallet tona”, thotë Gergana Mavrova. “Ne nënat ndihmojmë njëra-tjetrën”. Ajo ka dy vajza, më e vogla është 12-vjeçare dhe ka nevojë për kujdes 24 orë. Diagnoza është paralizë fëmije dhe epilepsi.
Të dy nënat shpërndajnë fletushka. Në faqen e parë të fletushkës ndodhet një skelet në karrocë. Në dhjetë pika prindërit përmbledhin situatën në Bullgari dhe e krahasojnë atë me vendet perëndimore. Ato kritikojnë ndër të tjera mungesën e medikamenteve, sidomos për epilepsinë, por jo vetëm kaq. Pjesa më e madhe e prindërve lufton shumë për të gjetur një mjek të përshtatshëm dhe për të gjetur trajtimin e duhur mjekësor për fëmijën. Kopshtet e pakta ditore për fëmijët me aftësi të kufizuara janë të pakta dhe shpesh mungon personeli i specializuar. Të rinjtë mbi 18 vjeç nuk dalin më nga shtëpia. “Me sa duket njerëzit me aftësi të kufizuara në Bullgari nuk kanë më vlerë prandaj nuk ndihmohen, ata nuk kanë perspektivë”, shkruhet në fletushkë.
Kjo është një thirrje për ndihmë më të madhe shtetërore, por edhe për njohjen e situatës së vështirë të fëmijëve dhe prindërve. Gergana Mavrovës i paguhen vetëm dhjetë ditë rehabilitim në muaj për Simonën. Për logopedin, psikologen dhe trajtimet e tjera ajo duhet të paguajë vetë. Në muaj ajo paguan 300 euro nga xhepi.
Mësuesi duhet të vijë në shtëpi
Gergana Mavrova tregon një karrocë që ndodhet afër çadrës së protestës. Aty nuk është ulur kërkush. “Karroca të tilla na jep shteti për fëmijët. Ato janë karroca për të rriturit, janë të forta dhe shumë të gjera për fëmijët. Kjo bën që t’ i shtohen problemet në shpinë.” Shteti jep 240 euro për një karrocë për fëmijët. Çmimi i karrocës ku është ulur vajza e saj është 1300 euro.
Gergana Mavrova nuk mund të qendrojë gjithë ditën në kampin e protestës, i shoqi punon pas orës 14:00 dhe pa të ajo nuk shkon dot me fëmijën në shtëpi. “Dikush duhet të më ndihmojë të ngrejë dhe të zbresë karrocën, sepse nuk kemi rrugë pa pengesa këtu”, thotë ajo. Edhe në shkollë mungon një hyrje pa pengesa për njerëzit me aftësi të kufizuara, prandaj vajza e saj nuk shkon dot në mësim. Mësuesi i vjen Simonës në shtëpi, vetëm kështu mund të vazhdojë ajo me shkollën.
Nxitje për reformë
Prindërit kërkojnë që tre ligjet ekzistuese të rishikohen, ai për njerëzit me aftësi të kufizuara, ai për ndihmat sociale dhe ligji për ndihmën individuale. Ndër të tjera ata kërkojnë që ndihma për një shumë unike për person të hiqet dhe në vend të saj ndihma të jepet në bazë të shkallës së kufizimit të aftësive. Kur i bënë këto kërkesa në parlament në muajin prill, atyre iu ndalua hyrja sepse kishin veshur bluzat e protestës ku shkruhej “Sistemi po na vret”. Politikanët kryesorë reaguan të distancuar dhe i injoruan kërkesat e njerëzve me aftësi të kufizuara.
Kur ministri për çështjet sociale, Biser Petkov donte të jepte dorëheqjen, kryeministri ia refuzoi dhe i kërkoi “ta hiqte këtë temë qafe”. Ky gjest e ashpërsoi protestën. Në mes të muajit korrik parlamenti aprovoi me një proces të përshpejtuar ligjin për njerëzit me aftësi të kufizuara. Por për prindërit e prekur kjo nuk mjafton. “Ata nuk ndryshuan asgjë, vetëm se i zëvendësuan rregullat e vjetra me shprehje të reja”, kritikon Vera Ivanova, një nga organizatorët e protestës. “Qeveria bullgare duhet të ndalojë së gënjyeri me reforma dhe duhet të fillojë të mendojë për një politikë sociale të qëndrueshme. Përveç kësaj ne i kërkojmë BE-së që të na përkrahë në mënyrë që Bullgaria të verë në zbatim Konventën e OKB për njerëzit me aftësi të kufizuara”. Bullgaria e ka nënshkruan Konventën e OKB për të drejtat e njerëzve me aftësi të kufizuara në vitin 2012, por nuk e ka ratifikuar. Njëjtë edhe me protokollin fakultativ. Ky protokoll i mundëson personave të veçantë ose grupeve, që t’ i drejtohen Komisionit të OKB nëse shkelet Konventa e OKB për njerëzit me aftësi të kufizuara.
Javën e kaluar ministrja për çështjet sociale prezantoi një projektigj të ri. Ai duhet të përcaktojë të drejtën për ndihmë individuale sipas gradës së kufizimit të aftësive. Sipas agjencisë për ndihmë sociale rreth gjysmë milioni persona me aftësi të kufizuara në Bullgari do të përfitojnë nga ligji i ri./DW
