Mungesa e interesit të Amerikës për historinë, të Drejtën Ndërkombëtare dhe Ligjin Ndërkombëtar Humanitar ka kaluar tashmë nga patologjia në rrezik.
Kjo për shkak se Shtëpia e Bardhë e drejtuar nga Trump po vepron në atë mënyrë që t’a mbajë raportin e Senatit mbi programin e torturës dhe ndalimit të CIA-s përgjithmonë larg nga syri i publikut. Ligjet që kërkojnë që të dhënat publike të publikohen përfundimisht nuk zbatohen në dokumentet e Kongresit. Dhe CIA, zyra e Drejtorit të Inteligjencës Kombëtare dhe inspektori i përgjithshëm i CIA-s tashmë i kanë kthyer kopjet e tyre të raportit. Ideja është që të mbulohen burimet e ndjeshme dhe metodat e dënueshme të torturës të përfshira në raport – në vend që të mbajnë përgjegjësit. Raporti hulumtues historik dokumenton për abuzime të tmerrshme dhe detajet e CIA-s i drejtohen Shtëpisë së Bardhë, Kongresit, gjykatave dhe komunitetit ndërkombëtar rreth programit të torturës. Ky hetim në mënyrë kritike duhet të ishte bërë publik vite më parë. Nuk duhet të varroset ose të shkatërrohet. Organizatat e të drejtave të njeriut e kanë kritikuar varrosjen e raportit. Ata thonë, “Për më shumë se një dekadë, qeveria amerikane ka refuzuar të përballojë torturën amerikane, duke preferuar të mohojë ose të shtypë faktet. Nuk është çudi që ne tani kemi një president, përbuzja e të cilit për faktet çon në vendime të rrezikshme. Ne nuk mund të mësojmë nga historia nëse nuk dimë se çfarë është ajo”. Kur përmbledhja ekzekutive e raportit të Komisionit të Inteligjencës së Senatit u publikua në dhjetor 2014, Ben Emmerson, Raportuesi Special i Kombeve të Bashkuara kundër terrorizmit dhe i të drejtave të njeriut, tha se “përgjegjësit për komplotin kriminal të zbuluar në raport duhet të sillen para drejtësisë dhe duhet të përballen me dënime penale në përpjesëtim me rëndësinë e krimeve të tyre”. Sullivan Bennis gjithashtu i referohej dokumentit më të shkurtër, si dhe burgut të Guantanamos që është ende i hapur, ku “njerëz të pafajshëm ende janë duke vuajtur pa akuza ose gjyqe, për shkak të gabimeve dhe abuzimeve të detajuara në përmbledhjen e atij raporti. Ajsberg, klientët e mi dhe populli amerikan kanë të drejtën të shohin të vërtetën. Ligjvënësit duhet të kenë turp për këtë mbulim të turpshëm dhe amerikanët duhet të pyesin veten se pse qeveria jonë është aq e dëshpëruar për t’u fshehur”. Këtu janë disa informacione në lidhje me raportin e CIA-s dhe programin e tij të ndalimit dhe marrjes në pyetje:
– Raporti është rezultat i një hetimi mbi gjashtë vjet dhe “teknikat e hetimit të zgjeruara” të përdorura nga CIA kundër terroristëve të dyshuar në vende sekrete në mbarë botën.
– Raporti prej 525 faqesh është një përmbledhje e një shqyrtimi të klasifikuar prej 6,700 faqesh.
– Raporti thotë se përdorimi i teknikave të zgjeruara të marrjes në pyetje të CIA-s nuk ishte një mjet efektiv për të marrë informacione të sakta apo për të fituar bashkëpunimin e të burgosurve.
– Marrja në pyetje e të burgosurve nga CIA ishte brutale dhe shumë më e keqe se CIA-ja e përfaqësuar nga politikëbërësit dhe të tjerët.
Sipas Ligjit Ndërkombëtar, veprimet në tokën e huaj bien nën juridiksionin ligjor të atyre vendeve ose Gjykatës Ndërkombëtare Penale e Hagës. Gjykata Ndërkombëtare Penale ka thënë tashmë se po shqyrton torturimin e mundshëm të të burgosurve në Afganistan. Zyrtarët amerikanë dhe oficerët ushtarak të implikuar nga raporti mbi torturën duhet të përballen me arrestime në vende të tjera si rezultat i hetimeve nga gjykatat e tyre kombëtare. Në përmbledhje, përdorimi i torturës nuk mund të pranohet. Është kundër Ligjit Ndërkombëtar, Ligjit Ndërkombëtar Humanitar, dhe ligjeve të përbashkëta të popujve. Ashtu si Gjykata Ndërkombëtare Penale, qeveritë duhet të vlerësojnë si pjesë e një shqyrtimi paraprak të trajtimit amerikan të të ndaluarve në Afganistan dhe Irak. Këto hetime duhet të çojnë në akuza kundër zyrtarëve amerikanë të përfshirë në programin e torturës, për arsye ligjore dhe politike. Këto qeveri mund dhe duhet t’i japin fund mosndëshkimit për shkeljet më të ashpra dhe tronditëse të së Drejtës Ndërkombëtare. Për më tepër, rëndësia e programit të torturës në Shtetet e Bashkuara shkon përtej numrit të thjeshtë të viktimave. Kjo është një fuqi koloniale që ka kryer një program torture, u përpoq ta mbulojë atë në një mënyrë të dënueshme dhe të sigurojë ndihmën e 50 vendeve të tjera në program. Prokurorët e GJNP dhe qeveritë kombëtare duhet të mbajnë në mend se duke e mbajtur raportin e torturës përgjithmonë larg nga syri i publikut, administrata Trump nuk është e gatshme të ndjekë vetë abuzimet sistematike. Procesi amerikan është në thelb një mashtrim./ PT
