Nga F. William Engdahl
Modeli gjeopolitik i të gjithë Bashkimit Evropian eshtë duke kaluar një prej ndryshimeve të saj më të thella që nga rënia e Bashkimit Sovjetik ketu e njëzet e pesë vjet te shkura. Në takimin e 30 qershorit në Ankara,takim i forumit te biznesit Torko-hungarez, kryeministri Viktor Orban tha se Hungaria “qëndron me miqtë e saj” ajo është në anën e Turqisë në luftën e saj aktuale me fjale me Bashkimin Evropian. Kryeministri hungarez Viktor Orbán vlerësoi gjithashtu rolin e Turqisë në parandalimin e rrjedhës se refugjateve drejt BE, duke theksuar se “pa Turqinë Evropa do të kishte qenë përmbytur me milionat e emigrantëve”, duke deklaruar se për këtë, Turqia ” meriton respekt. Pas komenteve, e llogaritur për të qortuar BE-në dhe burokratët e saj të pazgjedhur dhe te pa fytyrë, qëndron shumë më tepër sesa çështja e refugjatëve dhe të drejtat e sovranitetit kombëtar.
Ka një ndryshim të madh tektonik jo vetëm në Hungari, por edhe në të gjithë Ballkanin. Zhvendosja përfshin Turqinë e Erdoganit dhe gjithashtu Rusinë e Putinit. Përmbledhjet e një gjeopolitike të re të Ballkanit po dalin dhe po hapin linja të mëdha defektesh brenda BE-së midis iniciativave të NATO-s dhe shteteve pragmatike të BE-së më të prirur për zhvillimin ekonomik dhe shëndetin dhe sigurinë e vendeve të tyre sesa në mbrojtjen e një superfuqi qe eshte ne renie si SHBA .
Kryeministri hungarez Orbán nuk ishte në Turqi për ndonje foto të rastësishme. Ai ishte atje për të biseduar për biznesin, biznesin ekonomik. Ai solli me vete gjysmën e kabinetit të tij dhe rreth 70 udhëheqës biznesi për të diskutuar fushat për rritjen e bashkëpunimit ekonomik dypalësh. Orbani gjithashtu u takua privatisht me Presidentin turk Erdogan dhe kryeministrin Binali Yildirim.
Qendra e Energjisë për Evropën Juglindore
Megjithëse u zbeh në media, një çështje qendrore që u diskutua në Ankara ishte perspektiva e importeve të gazit natyror rus nëpërmjet gazsjellësit Turk të Rrjedhës Turke.
Me projekt-ligjin e sanksioneve të reja ligjore të SHBA-së që synojnë kompanitë evropiane që investojnë në tubacionin e gazit rus Nord-Stream II, i cili do të anashkalojë Ukrainën, Rusia po përshpejton përparësinë e saj për të përfunduar ndërtimin e gazsjellësit të gazsjellësit Turk Stream nga stacioni i pompimit të gazit tashmë të ndërtuar Pranë Anapës në Rusinë Jugore, duke shkuar nën Detin e Zi, që do të kalojë përmes Turqisë në kufijtë bullgarë dhe ndoshta edhe ata grekë.
Sanksionet më të fundit të jashtëzakonshme të Kongresit amerikan, duke synuar gjithashtu Iranin dhe Korenë e Veriut, ndëshkojnë kompanitë gjermane dhe austriake që investojnë në tubacionin verior të BE Nord Stream II afër St Petersburgut, duke pretenduar se është e paligjshme sipas ligjit ndërkombëtar për një President të amerikes për të sanksionuar kompanitë jashtë Juridiksionit te tyre territorial, i quajtur ligjërisht jashtë territorialitetit.
Njoftimi i sanksioneve të reja që synojnë Nord Stream II ka çuar Rusinë në përshpejtimin e shtrirjes së linjës turke të Detit të Zi, aktualisht duke ecur përpara planit. Kontraktori i Gazprom Swiss Allseas ka hedhur rreth 15 milje të tubacionit nën Detin e Zi që nga maji. E para e dy tubacioneve paralele do të hapet në mars të vitit 2018, e dyta në vitin 1919. Kapaciteti vjetor i secilës këmbë vlerësohet të arrijë 15.75 miliardë metra kub gaz natyror ose një total prej pothuajse 32 bcm për të dyja.
Ketu gjërat bëhen interesante.
Ballkani i Bashkuar per Rrjedhën Turke
Në fillim të korrikut kryeministri bullgar i sapozgjedhur Bojko Borisov njoftoi se kishte për qëllim të nënshkruante një marrëveshje mbi kalimin e gazit nga tubacioni ruso-turk Rrjedha turke. Ai gjithashtu nënshkroi një marrëveshje me fqinjin e saj Serbine, vend jo anëtar i BE-së qe nuk ka gjasa të bëhet ndonjëherë për shkak të lidhjeve të saj të forta me Rusinë. Sipas marrëveshjes së re, Serbia në fund të fundit do të marrë 10 miliardë metra kub Gazprom gazit turk.
Më 29 qershor, kur kryeministri Aleksandar Vuçiç mori postin e presidentit serb, Ana Brnabiç u bë kryeministre. Ajo i tha parlamentit se do të kërkonte një “politikë të ekuilibruar të jashtme” dhe qeveria e saj do të kërkonte sidomos marrëdhënie të mira me Rusinë dhe Kinën. Ministri i ri i mbrojtjes i Serbisë, Aleksandar Vulin, u kundërshtua ashpër nga Uashingtoni ndër të tjera për orientimin e tij të njohur pro-rus. Aleksandar Vuçiq vetë u takua me Vladimir Putin nje javë para zgjedhjes së tij si President dhe ripohoi marrëdhëniet e ngushta midis Rusisë dhe Serbisë.
Më 5 korrik, qeveria e Hungarisë gjithashtu nënshkroi një marrëveshje për të marrë gaz nga rryma turke. Më perpara Presidenti i Rusisë shkoi në Budapest ku ai dhe kryeministri Orbán diskutuan mbi pjesëmarrjen e Hungarisë në Rrjedhën Turke si dhe ndërtimin rus të centraleve bërthamore në Hungari.
Në Kongresin Botëror të Naftës në 9-11 korrik në Stamboll, Presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan bëri të qartë se Turqia synon të bëhet një qendër energjie mes lindjes dhe perëndimit, veriut dhe jugut. Me pak fjalë të gjitha elementet e një riorganizimi të madh të ri po vijnë së bashku midis shteteve të Ballkanit, Rusisë dhe Turqisë.
Rrjedha Turke
Në dhjetor të vitit 2014, pas komisionit të BE, mbështetur nga Uashingtoni, i bëhet presion qeverisë bullgare të anullonte marrëveshjen për gazin Gazprom nëpërmjet tubacionit Rrjedha e Jugut në portin bullgar të Burgasit, Presidenti rus Putin njoftoi se Rrjedha e Jugut ishte e vdekur. Në të njëjtën kohë, Rusia filloi negociatat me Turqinë mbi alternativën turke të Turqisë.
Për të shmangur ligjet ndëshkuese të BE-së, gazsjellësi Gazprom i Turqisë që kalon përmes Turqisë do të përfundojë në kufirin turk-bullgar, me rastin e dytë që ndoshta mbaron në Lüleburgaz në rajonin e Marmarasë të Turqisë, pranë kufirit të Turqisë me Greqinë. Nga atje do të ishte deri tek në vendet blerëse qe lidhnin tubacionet e tyre dhe t’i ndërtonin ato për përdorimin e Rrjedhës Turke. Ligji i BE ndalon Gazprom të ndërtojë dhe operojë tubacionet e veta të gazit brenda BE.
Spostimi Balltik
Në muajt e fundit, kur politikat e Brukselit bëhen gjithnjë e më të vështira, vendet e Evropës Lindore, veçanërisht Hungaria, Republika Çeke dhe Bullgaria kanë kthyer syte e tyre në lindje të Euroazisë dhe veçanërisht drejt Rusisë dhe Kinës dhe investimeve te tyre në infrastrukturë në OBOR dhe rrjete të tjera infrastrukturore te Eurasise .
Në shkurt 2017, gjatë një vizite të Presidentit rus Putin në Budapest, Hungaria nënshkroi një kontratë prej 17 miliardë dollarësh me grupin Rosatom, kompani shtetërore ruse e energjisë bërthamore për ndërtimin e dy reaktorëve në Centrali bërthamor te Paksit, e vetmja uzinë bërthamore në vend. Rusia gjithashtu zotëron 51% të aksioneve në një kompani çeke të projektit, Aleancës së energjisë bërthamore, së bashku me çeken Skoda JS, që do të ofrojë për disa centralë bërthamorë të planifikuar Çeke. Plani i fundit kombëtar i energjisë çeke e sheh energjinë bërthamore si një mënyrë të sigurt për të përmbushur objektivat e BE për reduktimin e emetimit të CO2, siç bën edhe Hungaria
Qeveria turke ka zgjedhur gjithashtu Rosatom të Rusisë për të ndërtuar centralin e vet të parë bërthamor, NPP Akkuyu, me katër reaktorë pranë Mesdheut në Turqinë jugore afer Qipros. Njësia e parë që kushton 20 miliardë dollarë po ndërtohet nga një konsorcium ruso-turk së bashku me grupin e ndërtimit turk, Cengiz-Kalyon-Kolin (CKK). Ajo do të jetë funksionale në vitin 2023.
Sot, meqë Shtetet e Bashkuara dhe pjesa më e madhe e Evropës Perëndimore kanë investime të ngrira në teknologjinë e energjisë bërthamore dhe kanë humbur forcen punetore te kualifikuar,Rusia del si lider botëror në eksportin e teknologjisë bërthamore me mbi 60% të tregut global.
Areva, prodhuesi më i madh bërthamor i Evropës me seli në Francë, nuk ka fituar kontratë të huaj që nga viti 2007. Në SHBA, Westinghouse, ofruesi më i madh bërthamor i SHBA, ka kaluar kohë shqetësuese për ta thënë atë më me butësi. Biznesi i energjisë bërthamore të grupit Pittsburg u shit dhe sot është në pronësi të grupit japonez Toshiba. Grupi bërthamor i Westinghouse, i cili së fundmi ka kontraktuar furnizimin e katër impianteve të reja vendase të SH.B.A.-së, i pari në tridhjetë vjet, është rrënuar nga tejkalimet e kostos dhe paditë ligjore dhe Westinghouse Electric është detyruar të deklarojë falimentimin. Rusia nga ana tjetër ka kontrata për të ndërtuar 34 reaktorë në 13 vende, me një vlerë totale të vlerësuar prej 300 miliardë dollarësh. ix
Rëndësia e këtyre marrëveshjeve të gazit natyror dhe energjisë bërthamore te Rusise me Hungarinë, Republikën Çeke, Serbinë, Bullgarinë dhe Turqinë po krijojnë tmerr ne Uashington, një zhvendosje e një rajoni të zhgënjyer Baltik nga nje Be politikisht e falimentuar dhe një Gjermani që ka humbur Kushinetat e saj.
I dukshëm në këtë kontekst është konfirmimi i fundit i presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan për blerjen prej 2.4 miliardë dollarësh të disa njësive të sistemeve mbrojtëse anti-ajrore S-400 të Rusisë, pavarësisht nga përpjekjet e ashpra të Administratës Trump dhe nga NATO për ta ndaluar atë. Sistemi S-400 i avancuar konsiderohet nga ekspertët ushtarakë si sistemi më i aftë dhe më vdekjeprurës i raketave ajrore me rreze të gjatë në bote, shumë më i frikshëm sesa sistemi amerikan Patriot që Uashingtoni donte qe tja blinte Turqia.
Fakti që tani disa shtete të Ballkanit po përmirësojnë qartësisht marrëdhëniet e tyre ekonomike me Rusinë dhe me Turqinë nënvizon realitetin e një mos bashkimi evropian sesa Bashkimi Evropian i premtuar. Vendimi qeshrak i Komisionit të BE për të cuar Hungarinë, Republikën Çeke dhe Poloninë në gjykatën e BE për refuzimin e kuotave të detyrueshme të refugjatëve ka zgjeruar gjithashtu ndarjen ndërmjet BE-së në lindje dhe perëndim.
Ndërtimet politike, siç janë BE-ja e sotme dhe të gjitha institucionet e saj antidemokratike, siç është Komisioni i BE-së dhe Parlamenti Europian, të cilat mbartin të drejtat themelore kombëtare sovrane, si marrëdhëniet personale sado-mazokiste, qe ne te vertete në thelb jane të paarritshme. Ashtu sic u duk nga fund shekulli i kaluar i përvojës me Uashingtonin si e vetmja superfuqi botërore që nga rënia e Bashkimit Sovjetik, demostroi se e gjitha kjo nuk është nje model i zbatueshëm për marrëdhëniet e shëndetshme paqësore ndërkombëtare. Tingulli histerik i te cilit është mëteper nje lehje me ze te larte, tregon gjithëçka.
F. William Engdahl është konsulent dhe lektor i rrezikut strategjik.Ka diplomuar në politikë tek Universiteti Princeton dhe është një autor best seller i nje libri per naftën dhe gjeopolitikën, ekskluzivisht për revistën online “New Eastern Outlook”.
