Qindra njerëz u vranë dhe banorët e provincave bregdetare të Sirisë kanë frikë të largohen nga shtëpia.
Foto: Forcat siriane të sigurisë në Latakia më 6 mars 2025, ndërsa luftojnë me luftëtarët e armatosur [Izettin Kasim/Anadolu via Getty]
Nga Mawadah Bahah
Qeveria e Sirisë thotë se i ka dhënë fund një operacioni në provincat bregdetare të Latakias dhe Tartous, pas katër ditë luftimesh midis forcave të sigurisë dhe luftëtarëve të armatosur pro-Asad.
Trazirat erdhën vetëm tre muaj pas rënies së Bashar al-Asadit të Sirisë në një ofensivë nga luftëtarët e opozitës.
Raportet nga rajoni i Latakias tregonin për vrasje, rrëmbime, vjedhje, ngacmime dhe madje edhe vrasje publike.
Pra, çfarë ndodhi dhe kush e bëri këtë? Ja çfarë dimë për dhunën:
Çfarë po ndodh në Siri?
Më 6 mars, forcat qeveritare filluan të vendosen në qytetet bregdetare të Sirisë, duke përfshirë Latakia, Banias, Tartous dhe Jableh për të luftuar atë që ata e quajtën “mbetjet e regjimit”.
“Mbetjet” janë luftëtarë pro regjimit të Asadit, të cilët kanë shpallur kundërshtimin e tyre ndaj qeverisë së re.
Në këto qytete është përqendruar sekti fetar alavit, nga i cili rrjedh Bashar al-Assad.
Si filloi?
Më 6 mars, persona të armatosur pro-Assad i zunë pritë personelit ushtarak në dhe rreth Latakisë në veriperëndim, duke vrarë të paktën 16 anëtarë të forcave të sigurisë dhe Ministrisë së Mbrojtjes.
Sipas medias shtetërore, pritat e 6 marsit nuk ishin të parat, me disa sulme të kaluara ndaj forcave qeveritare që nga rënia e al-Assad.
Sa njerëz janë vrarë apo plagosur?
Numrat po shfaqen ende, por ja çfarë dimë. Sipas një raporti të 9 marsit nga Observatori Sirian për të Drejtat e Njeriut (SOHR), të paktën 1,311 njerëz janë vrarë deri në mbrëmjen e së shtunës – rreth 830 ishin civilë, 230 personel sigurie nga degë të ndryshme dhe rreth 250 luftëtarë të armatosur.
Al Jazeera nuk ka qenë në gjendje të verifikojë në mënyrë të pavarur numrat e SOHR.
Pse në veçanti kjo zonë?
Aksi Latakia-Tartous shtrihet përgjatë bregut të Mesdheut të Sirisë, me Banias dhe Jableh që shtrihen midis tyre.
Këto dy guvernatorë me shumicë alevite janë konsideruar prej kohësh bastione të al-Asad-it, me vendlindjen e familjes, al-Qerdaha, që shtrihet në lindje të Latakisë.
Kur Al-Assad ra, vëzhguesit kishin frikë se do të kishte sulme hakmarrëse kundër komunitetit alavit.
Kjo mund të jetë arsyeja pse “mbetjet e regjimit” zgjodhën të sulmojnë atje – ndoshta duke shpresuar të ndezin tensionet sektare. Banias pret gjithashtu rafinerinë më të madhe të naftës në Siri. Luftëtarët e armatosur u përpoqën të sulmonin rafinerinë, thanë forcat e sigurisë, por u zmbrapsën.
Kush po lufton?
Trupat e sigurimit të shtetit u përballën me grupe të armatosura të udhëhequra nga ish oficerë të ushtrisë së al-Asad.
Ka gjithashtu grupe të paidentifikuara që shkuan në bregdet për t’u “hakmarrë” ndaj forcave të sigurisë në pritë, tha një zyrtar i paidentifikuar i sigurisë për agjencinë shtetërore të lajmeve të Sirisë.
Prania e këtyre individëve, tha zyrtari, “ka çuar në disa shkelje individuale dhe po punohet për ndalimin e tyre”.
Anëtarët e komunitetit alavit thanë se grupet e armatosura kanë ngacmuar dhe rrëmbyer civilët alavitë.
Qeveria siriane vlerëson se ka 5000 individë të armatosur në zonën bregdetare.
Kush janë këto ‘mbetje të regjimit’?
Videot në mediat sociale që nga shkurti tregojnë ish-oficerin e ushtrisë al-Assad, Muqdad Fteiha, duke deklaruar formimin e një grupi për të kundërshtuar “shkeljet e HTS” në rajonin bregdetar.
Fleiha, i cili ishte në Gardën Republikane të al-Assad, pretendon në mesazhin e tij se komuniteti alavit keqtrajtohet.
Deklarata të tjera në mediat sociale, që i atribuohen ish-gjeneral brigade të ushtrisë al-Assad, Ghiath Suleiman Dalla, deklaruan formimin e një “Këshilli Ushtarak për Çlirimin e Sirisë” për “të dëbuar të gjitha forcat okupuese terroriste” dhe “çmontimin e aparatit represiv të sigurisë sektare”.
Çfarë tha qeveria e Sirisë?
Përshkallëzimi i dhunës paraqiti një sfidë të madhe për presidentin e përkohshëm të Sirisë, Ahmed al-Sharaa.
Të dielën, al-Sharaa njoftoi dy komitete të reja për t’u marrë me krizën.
Njëri është një komitet i pavarur i gjyqtarëve dhe avokatëve për të hetuar sulmet e 6 marsit dhe dhunën që pasoi dhe për t’i mbajtur përgjegjësit përgjegjës, në ndjekje të “interesit më të lartë kombëtar dhe paqes civile”.
I dyti është një “Komitet Suprem për Paqen Civile”, i ngarkuar me angazhimin me banorët e zonave të prekura dhe ruajtjen e sigurisë së tyre.Më herët të dielën, ai foli në një xhami të Damaskut, duke pranuar ashpërsinë e krizës dhe duke bërë thirrje për unitet kombëtar.Të premten, më 7 mars, ai ripohoi në një fjalim televiziv angazhimin e tij ndaj stabilitetit dhe premtoi të ndjekë besnikët e regjimit përgjegjës për krimet dhe të konsolidojë kontrollin e shtetit mbi armët.
Si janë civilët në këto zona?
Njerëzit janë të frikësuar, paniku ka pushtuar rajonet bregdetare.
“Unë kurrë nuk dal jashtë dhe as dritaret nuk i hap… Këtu nuk ka siguri. Nuk ka asnjë siguri për alavitët”, tha për Al Jazeera një banor i Latakisë, i cili zgjodhi të mbetet anonim.
Ata që kanë mbetur flasin se jetojnë në terror, nga frika se luftëtarët e armatosur do t’i sulmojnë në shtëpitë e tyre.
Kjo pjesë është publikuar në bashkëpunim me Egab .
/AlJazeera/GazetaImpakt
