Çfarë do t’i thotë Putini Trumpit?

Takimi i parë është vendimtar, siç kemi mësuar në kolegj, ndërsa takojmë Nensin ose Alisën. Takimi i parë i dy presidentëve, dy superheronjve të gjeneratës sonë ka të ngjarë të përcaktojë prirjen për vitet e ardhshme. Si do të shkojë? Çfarë do të thonë ata? Pasojat mund të jenë të gëzueshme – ose fatale.

Dy udhëheqësit janë më të mirët që këto dy vende të mëdha kanë prodhuar për shumë vite. Rusia nuk ka pasur asnjë udhëheqës të barabartë në shtat dhe mbështetje publike me Putinin që nga Stalini – në një sondazh të fundit për personalitetin më të madh në histori, një shumicë e rusëve e vendosën Putinin dhe Stalinin në krye, duke paraprirë Pushkinin, poetin rus që zë një vend si Shekspiri në zemrat angleze. Trumpi, me të gjitha mangësitë e tij, është një udhëheqës i madh dhe i mirë në fillim të karrierës së tij, kokë e këmbë më i mirë se paraardhësit e tij të kohëve të fundit që nga Richard Nixon.

Ata janë shumë, shumë ndryshe. Dallimi më i madh i tyre qëndron në përvojën. Putin e ka udhëhequr vendin e tij për (pak a shumë) 17 vjet; ai i ka mësuar truket dhe aftësitë e lojës së pushtetit në rrugën e vështirë, na të qenurit një frontmen për shtatë bankierë hebrenj që privatizuan Rusinë në vitet ‘90, në një autokrat të pavarur plotësisht të krahasueshëm me carin rus Aleksandrin III, ose me Napoleonin III. Ai është një sundimtar i mençur, në mënyrën Konfuciane, përherë i fshehur çelësin e tij të çelikut nën një dorezë kadifeje; gjithmonë modest, i moderuar, i butë, nuk i jepet një braktisjeje momentale të pasionit. Ai është nën kontroll të plotë të vetes së tij, dhe Sages na thonë se ky është subjekti më i vështirë dhe sublim i kontrollit. Ai është gjithashtu një burrë shteti i përgjegjshëm dhe i besueshëm; fjala e tij është aq e mirë sa edhe premtimi i tij: ai i mbajti premtimet qesharake që i dha familjes së Jeltsinit. Ai është gjithashtu shumë popullor me subjektet e tij.

Trumpi sapo kishte filluar në moshë të pjekur rrugën e burrështetasve, pas një ndjekjeje të përjetshme të biznesit dhe kënaqësisë. Atij i mungon rëndë përvoja, qëndrimi i tij në pushtet është i pasigurtë. Ai është i rrethuar nga armiq të hapur dhe të fshehur, nga njerëz që luten për dështimin e tij. Ai është kundërshtuar nga shërbimet e tij sekrete, nga mediat, nga partia e tij. Popullariteti i tij nuk është i sigurt.

Ai është një person i zjarrtë dhe i pasionuar, që ka gjasa t’i shprehë ndjesitë dhe emocionet e tij. Ai është një ekstrovert, ndërsa Putini është një introvert. Ai është një shfaqës, ndërsa Putini ka punuar në hije, duke qenë një përafrim i ngushtë me një James Bond rus.

Dallime të tilla mund të formojnë bazën për një miqësi të bukur plotësuese. Nëse këta dy persona me aftësi të ndryshme do të punonin së bashku për një qëllim të përbashkët, ata mund ta udhëzonin njerëzimin jashtë bllokimit të tij aktual. Dallimet e tyre janë dallimet e ‘dy burrave të fortë që qëndrojnë ballë për ballë, edhe pse vijnë nga skaje të ndryshme të tokës’.

Sidoqoftë, të dy udhëheqësit janë me të meta. Trumpi është invalidizuar nga fushata helmuese që ka lënë të kuptohet se ai ishte zgjedhur për shkak të ndërhyrjes së Rusisë dhe se ai është nën komandën ruse. Putini është invalidizuar nga fakti se Rusia është më e dobët se SHBA-ja në çdo aspekt, përveç armatimit të Ditës së Fundit. Rusia është e rrethuar nga bazat ushtarake amerikane; buxheti ushtarak amerikan është dhjetë herë më i madh se ai rus. Putini ka shumë pak mundësi për t’u tërhequr dhe ai ka të ngjarë të reagojë me forcë ndaj një provokimi.

Nëse Putini do t’i fliste hapur Trumpit – dhe nuk ka gjasa, pasi biseda e tij me siguri do të kapet, regjistrohet dhe publikohet nga NSA në mediat armiqësore – ai do t’i thoshte atij:

– Donald, mund t’i përmbushni të gjitha dëshirat tuaja, ta bëni Amerikën përsëri të mrekullueshme, të arrini të gjitha objektivat reale të SHBA-së, nëse merrni një fletë nga libri i paraardhësit tuaj të madh Richard Nixon, Presidentit të fundit të pavarur amerikan. Edhe sot, pas viteve të inflacionit, një punëtor amerikan merr në shtëpi të njëjtat paga që i ati merte në ditët e Nixonit. Nëse ka pasur një epokë të artë për amerikanët, ishte atëherë. Nixoni krijoi bazën e begatisë, ai krijoi një politikë të jashtme afatgjatë për SHBA-në, e cila është ende e mirë dhe ende funksionon, megjithëse ka nevojë për korrigjime, bazuar në tregtinë e Kinës dhe naftën arabe. Nixon i dha fund luftërave në Azinë Juglindore dhe solli uljen e tensionit.

Nixon bëri një kthesë në Vietnam. Ai i dha fund luftës që kishte goditur prej vitesh, pa e fituar atë: ai e njihte kotësinë e luftës. Ju mund të bëni një kthesë në luftërat e Lindjes së Mesme që vendi juaj ka mbartur për një kohë të gjatë. Këto luftëra janë të kota. Çdo gjë që doni të merrni në Siri, mund ta keni pa gjuajtur asnjë plumb të vetëm, pa dërguar asnjë ushtar të vetëm.

E mendova këtë pak ditë më parë kur u vizitova nga presidenti i ri vietnamez. SHBA-ja luftoi për vite në Vietnam, aty keni humbur 50,000 njerëz dhe keni vrarë qindra mijëra vietnamezë, dhe ju sërish u mundët dhe u dëbuat nga Indokina. Dhe në fund të fundit? Vietnamezët tani janë miqtë më të mirë të SHBA-së. Ata i pëlqejnë amerikanët më shumë se na pëlqejnë neve, rusët apo kinezët, megjithëse ne i mbështetëm ata në luftën e tyre kundër jush ose kundër francezëve. Për çfarë ishte Lufta e Vietnamit? Në pak vite, amerikanët do t’ju pyesin: përse luftuam në Siri dhe Irak? Ju nuk do të keni një përgjigje.

Nixon guxoi të bënte një kthesë në politikën e gjeneratës së vjetër të frenimit të Kinës së Kuqe. Ai ndërtoi ura me Kinën dhe arriti paqe dhe prosperitet për popullin amerikan, dhe për kinezët gjithashtu. Ju mund të bëni një kthesë në politikën e frenimit të Rusisë, Iranit dhe shteteve të tjera më të vogla të pavarura. Ndërtoni ura dhe ne të gjithë do të përparojmë.

Le të shqyrtojmë Sirinë së pari. Çfarë dëshiron SHBA-ja në Siri? Thjesht thuajeni; ju mund ta keni atë, pa luftë, pa shpenzime, pa probleme. Dhe nuk po them në një pjesë të një Sirie të thyer dhe të fragmentuar nën okupim; dua të them një Siri, e bashkuar dhe e plotë, me kryeqytetin e Damaskut dhe presidentin e saj Bashar al Assad. Nuk ka asgjë brenda arsyes që Presidenti Assad do ta refuzonte, dhe unë jap premtimin e tij. A dëshironi të tregtoni, të prodhoni, të shisni, të kaloni? Mirë se vini dhe Ehalan ue Sehalan, do t’u thotë Assad. Nuk ka asgjë që ai do të donte më shumë.

E njëjta gjë vlen edhe për Iranin. Ky vend i madh dhe antik është i prirur për miqësi, tregti dhe investime amerikane. Ata zgjodhën një president shumë pro-perëndimor dhe liberal vetëm disa muaj më parë. Ata ranë dakord për kushtet mjaft poshtëruese të një marrëveshjeje bërthamore. Ata kurrë nuk dërguan një terrorist të vetëm në SHBA apo Evropë.

Kushtet? Të njëjtat kushte që Presidenti Nixon pranoi në lidhje me Kinën. Nuk ka ndërhyrje në punët e brendshme. Nixon nuk kërkoi që Kina të çarmatosej, të humbiste sundimin e saj komunist, të shiste industritë e saj dhe burimet natyrore te kompanitë amerikane, apo madje t’ja hapte plotësisht tregjet e saj SHBA-së. Po kështu, mund të hiqni dorë nga ndërhyrja ose përfshirja në punët e brendshme të vendeve të tjera.

Irani dëshiron të jetë një Republikë Islame dhe i lejon klerikët e tij të quajtur Ajatollahë të mbikëqyrin qeverinë e tyre. Mirë, është biznesi i tyre! Nuk është as më e mirë e as më e keqe sesa ideja e Arabisë Saudite që një familje, pasardhësit e Saudit, duhet të sundojë dhe të ketë të gjitha përfitimet; Apo mënyra izraelite e privilegjimit të besimit të tyre, apo mënyra evropiane – gjithçka është çështje e zgjedhjes së njerëzve. Ne nuk u tregojmë atyre se çfarë duhet të hanë, se si të zgjedhin bashkëshortet e tyre, ose si të sundojnë tokat e tyre. Askush nuk është perfekt, siç thuhet në “Some Like It Hot”.

Disa njerëz pëlqen të ndërhyjnë. Ata thonë: ca si shumë fuqi në Siri i përket alavitëve. Ne themi: kjo është puna e tyre. Ata nuk ju tregojnë se ca si shumë pushtet i përket hebrenjve, dhe ju nuk u tregoni atyre për Alavitët. Le të merren sirianët me atë ashtu si atyre u duket arsyeshme.

Unë nuk do të shqetësohem për çarmatimin, gjithashtu. Nixon nuk e bëri. Nëse ai do të priste që Kina të çarmatosej, nuk do të kishit mallra kineze në dyqanet tuaja.

Tani buxheti juaj ushtarak është më i madh se të gjitha buxhetet ushtarake të të gjitha shteteve në botë. Nëse jeni të shqetësuar për çarmatimin, zvogëloni nivelin tuaj në një madhësi të arsyeshme dhe shtetet e tjera do të ndjekin.

Oh, po, ka pasur edhe një çështje mbi Tajvanin. Tajvani mori sovranitetin mbi Kinën, mbajti vendin e tij në Këshillin e Sigurimit, lobi i tij i fuqishëm bllokoi çdo përpjekje për të ndryshuar këtë status quo. Richard Nixon bëri edhe një kthesë në Tajvan. Ai nuk “e shiti” dhe as “nuk e braktisi” Tajvanin, siç pretendonte lobi Tajvanez. Ai thjesht e uli Taivanin në vendin e tij legjitim dhe të arsyeshëm në politikën amerikane.

Tajvani vazhdoi të lulëzojë, ka marrëdhënie të mira pune me Kinën kontinentale, ka marrëdhënie të mira me të gjithë, madje vetë populli i tij fitoi lirinë dhe të drejtat e njeriut – thjesht humbi kërkesën e tij të paarsyeshme ndaj Kinës dhe veton ndaj politikës amerikane.

Ekziston një “Tajvan” në Lindjen e Mesme që quhet Izrael. Kërkesa e tij për superioritet dhe mbizotërim në Lindjen e Mesme është arsyeja kryesore për luftërat tuaja në Siri, Iran dhe Irak. Ju mund të merreni me të ashtu si Nixoni trajtoi Tajvanin.

Unë jam personi i fundit që dëshiroj keq për shtetin hebre. E vizitoj shpesh, paguaj pensionet për qindra mijëra pensionistë izraelitë, i marr udhëheqësit e tyre shumë shpesh, kam miq atje të fëmijërisë sime. Unë jam i mirënjohur për sjelljen time të mirë ndaj popullit hebre. Paguaj çdo muaj për mirëmbajtjen e Muzeut hebre në Moskë, që është Muzeu më i madh hebre në botë. Bashkësia jonë hebreje lulëzon. Shefi Rabin, i cili i përket së njëjtës degë të Judaizmit si sinagoga ku vajza juaj Ivanka dhe bashkëshorti i saj Jared janë anëtarë, vjen tek unë dhe gjithmonë gjej ndihmë dhe mbështetje.

Hebrenjtë janë njerëz të mrekullueshëm, pa dyshim. Megjithatë, ju nuk duhet t’i lejoni këta njerëz të mrekullueshëm të hipin mbi ju si mbi një kalë. Kjo ishte një thënie nga Vladimir Lenini, që e mësova si një komunist i ri. Lenini ishte shumë, shumë miqësor me hebrenjtë; ai kishte shumë kolegë hebrenj, por kurrë nuk i lejoi ata të hipnin mbi të. As unë.

Trajtimi si Tajvani do të ishte në interesin më të mirë të njerëzve të Izraelit. Në vitet e fundit, disa qindra mijëra izraelitë kanë lëvizur në Rusi. Ne i pranojmë ata, sepse ata nuk janë shumë të lumtur në Izrael ashtu siç ai është. Të çliruar nga ambiciet e tij, izraelitët do të gjejnë paqen e tyre në Lindjen e Mesme, shtëpinë e tyre kombëtare.

Rusia është një mik i mirë i Iranit dhe Sirisë dhe kjo nuk ndërhyn në miqësinë tonë me Izraelin. Izraelitët e kuptojnë se për ne janë një Tajvan, ndërsa pjesa tjetër e Lindjes së Mesme është një Kinë. Ju mund të bëni të njëjtën gjë: të bëni paqe dhe miqësi me Sirinë dhe Iranin, duke ruajtur miqësinë e Izraelit. Ata do ta kuptojnë; ndoshta do të lëkunden për një kohë, por ata do të gjejnë një modus vivendi të ri.

Para se të hyni në një luftë, përcaktoni objektivat tuaja. Nëse do ta bëni këtë në lidhje me Sirinë, do të shihni se jeni duke hyrë në një luftë për interesat e komandës së ushtrisë, për interesat e bankave globale dhe për interesat izraelite. Do t’i respektoja këto interesa, ato janë krejtësisht legjitime, por ato nuk janë interesi juaj, nuk janë interesa të popullit amerikan.

Gjeneralët i pëlqejnë luftërat, ky është profesionii tyre; ata duan më shumë luftëra, një pjesë më të madhe të buxhetit, më shumë promovime. Por një sundimtar i mirë i urdhëron gjeneralët e tij, ai nuk e ndjek urdhrin e tyre. Unë kam dërguar në shtëpi tre të katërtat e gjeneralëve të mi, dhe popullariteti im nuk e vuajti këtë. Si mundet? Caktova një djalë pa përvojë si Sekretarin e Mbrojtjes me qëllimin për të reduktuar ushtrinë. Ai e bëri atë dhe mori të gjitha kritikat e ashpra. Në fund, e pushova atë dhe Ushtria më deshi edhe më shumë.

Ju me të vërtetë do të përparoni dhe do të quheni presidenti më i mirë i të gjitha kohërave, nëse do të pakësoni ushtrinë tuaj. Rusia ka pasur shumë baza jashtë vendit, nga Kuba në Vietnam, nga Adeni në Arktikun e Veriut; I shpërndamë të gjitha, dhe nuk u penduam as edhe një ditë. Bazat janë një gjë e shtrenjtë, dhe është më mirë pa to.

Ju e dini, gjeneralët e mi më kanë kërkuar të dërgoj trupa në Ukrainë, por unë nuk e kam bërë. Ne duhet të shpenzojmë më shumë para për përmirësimin e jetës së qytetarëve tanë. Tani disa miliona ukrainas kanë votuar me këmbët e tyre: ata lëvizën për të jetuar dhe punuar në Rusi, sepse mënyra jonë e jetesës është më e mirë se e tyre. Dhe mbani mend: Ukraina kishte qenë pjesa më e pasur e BRSS në kohën e shpërbërjes së Bashkimit në vitin 1991. Tani ata janë mjaft të varfër. Është më mirë të përmirësosh ekonominë sesa të luftosh.

Bankierët botërorë gjithashtu i pëlqejnë luftërat. Unë i respektoj dëshirat e tyre, por nuk kam ndërmend t’u shërbej atyre. Çifutët i pëlqejnë luftërat, por nuk është e nevojshme t’u plotësohet çdo dëshirë. SHBA-ja nuk ka asnjë interes të vetëm për të luftuar për Sirinë apo Ukrainën. Ose për Estoninë. Unë mund t’ju premtoj: tanket tona nuk do të futen në shtetet balltike, megjithëse ato ishin pjesë e Rusisë për treqind vjet. Vetëm hiqni bazat e NATO-s nga afërsia jonë. Nëse nuk e bëni, do të na duhet ta mbrojmë veten.

Nixon bëri gjithashtu një kthesë në politikën e tij ndaj Rusisë. Në vend të konfrontimit, ai zgjodhi uljen e tensioneve. Ishte aq efektive, sa në vitin 1990, të gjithë rusët zgjodhën të mbështesin Amerikën, të ndiqnin Amerikën dhe të pranonin modelin e Amerikës. Isha shumë proamerikan. Në filmin e Oliver Stone, e pranoj. Unë i pari e thirra Presidentin Bush duke ofruar ndihmën time në 11 shtator. I dhashë atij objekte tranzit kur vendosi të shkonte në Afganistan. U deshën shumë vite mbështetje amerikane për rebelët terroristë në Kaukaz, shkelje të NATO-s në lindje, fushata të egra ndaj meje dhe mënyrës sonë ruse të jetës, sulme ndaj Irakut, derisa ndryshova mendje për dashamirësinë e përjetshme për Shtetet e Bashkuara dhe e bëra këtë të qartë në bisedën time në Mynih.

Edhe ju mund ta bëni këtë kthesë, nga konfrontimi në ulje tensionesh me Rusinë, siç bëri Nixon. Ju do të më gjeni mua aleatin tuaj më të mirë dhe më të besueshëm.

Çfarë do të thonit për këtë ofertë, Donald?

Israel Shamir

/ © Gazeta Impakt

NDANI KËTË POSTIM

Mund tju interesojne