Emmanuel Macron vendosi veton në BE: Lini jashtë muslimanët e Ballkanit

Nga: Hamza Karçiç

Vetoja e presidentit francez do të thotë që vendet e Evropës Juglindore me popullsi të konsiderueshme myslimane do të mbahen në gjirin për të ardhmen e parashikueshme

Si profesor asistent në Sarajevë, unë u ndala nëpër dhjetra mbrojtje të tezave master në rrugën e Bosnjës drejt integrimit evropian. Ndërsa studentët rrisnin përfitimet e anëtarësimit dhe treguan për sfidat e Bosnjës përpara, unë vështirë të kujtoj shumë që vunë në dyshim gatishmërinë e BE për të mbajtur pjesën e saj të pazareve. Me një “Jo” e Emmanuel Macron e bëri këtë dy javë më parë. Refuzimi i hapjes së bisedimeve të pranimit me Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë vendosi fazën e zhgënjimit të madh në të gjithë rajonin. Vetoja e presidentit francez simbolizoi atë që nuk duhej të ishte harta e rrugës për zgjerimin e BE-së.

Vetoja e Macron dërgon tre mesazhe.

Së pari, arsyet zyrtare për veton nuk janë bindëse. Çështja e reformave institucionale në BE nuk është as e re dhe as nuk varet nga fillimi i bisedimeve të pranimit të Maqedonisë së Veriut ose të Shqipërisë. Rregullime institucionale u bënë për të akomoduar zgjerimet në 2004 dhe 2007. Anëtarësimi i Kroacisë në 2013 dhe hapja e bisedimeve të pranimit të Malit të Zi në 2012 dhe Serbisë në 2014 nuk u takuan me veto të arsyetuara nga nocione të paqarta të reformës institucionale të BE-së.

Mesazhi i dytë i vetos së Macron është se reformat pro-BE nuk shlyhen. Rrëfimi mbizotërues që nga samiti i Selanikut në 2003 ishte se Ballkani Perëndimor mund të mbështetej në anëtarësim me kusht që vendet të plotësonin disa kritere. Verën e kaluar Maqedonia zgjidhi një mosmarrëveshje 27-vjeçare me Greqinë dhe ndryshoi emrin e saj në përpjekje për t’u anëtarësuar në NATO dhe BE.

Duke hedhur poshtë edhe hapjen e bisedimeve të pranimit me Maqedoninë e Veriut, Macron ka bllokuar BE-në të përmbushë pjesën e saj të pazareve. Pjesa tjetër e rajonit do të ketë edhe më pak nxitje për reforma. Pasi afati kohor për anëtarësim zbehet më larg, BE-ja është e butë pushteti në Ballkanin Perëndimor zbehet. Të ecësh përpara në negociatat Serbi-Kosovë ose reformat e Bosnjës humbet një vrojtim të mëtejshëm. Zvogëlimi i kthimit të fuqisë së butë të BE-së në Ukrainë dhe Gjeorgji fillon. Epoka e predikimit të eurokratëve para politikanëve vendorë për standardet evropiane do të ketë përfunduar në mënyrë të merituar.

Së treti, e padëgjuar nga pothuajse të gjitha analizat e deritanishme, është se vetoja e Macron është vendosur të lërë muslimanët e Ballkanit jashtë. Sikur të hapeshin bisedimet e pranimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut, rruga për anëtarësim do të kishte marrë një dekadë nga shumica e llogarive. Tani bllokimi në mënyrë efektive, ka shtyrë afatin kohor të bisedimeve më larg.

Bosnja dhe Kosova kanë mbetur pas afatit kohor të tij të shtyrë. Kjo do të thotë në mënyrë efektive që vendet e Evropës Juglindore me popullsi të konsiderueshme myslimane do të mbahen në gjirin për të ardhmen e parashikueshme. E thënë më qartë, vetoja ndalon anëtarësimin në BE të shteteve në të cilat muslimanët ushtrojnë fuqi të konsiderueshme politike.

Dy shembuj të tjerë më vijnë në mendje. Pranimi i vendeve të Evropës Qendrore dhe Lindore vazhdoi pa veto ndërsa BE vazhdoi lëvizjen e portave me Turqinë.

Në vitin 2004, turqit e qipros e mbështetën me përpikëri Planin Annan në përpjekje për të bashkuar ishullin para pranimit në BE. Që atëherë ata kanë mbetur të izoluar me BE-në duke mos arritur të ndërmarrin heqjen e kufizimeve.

Megjithëse vetoja e aplikuar për Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë, ajo ka implikime të drejtpërdrejta për Bosnjën dhe Kosovën. Vendimi vjen pas bërjes së një fushate të vazhdueshme të muslimanëve të tjerë boshnjakë gjatë viteve të fundit. Presidentja kroate Kolinda Grabar-Kitarović ka marrë drejtimin me një përpjekje të bashkërenduar për të njollosur imazhin e boshnjakëve që shfaqen si trashëgimi përcaktuese e mandatit të saj në detyrë. Muajin e kaluar, çmimi Nobel për Letërsinë iu dha autorit austriak dhe mohuesit të genocidit të Bosnjës Peter Handke. Njohja institucionale e dhuruar mbi një apolog për Slobodan Miloseviç vendos një minimum të ri për Akademinë Suedeze.

Pas vetos, intervista e Macron për “The Economist” më 9 nëntor ndezi akoma më shumë zemërimin në Bosnje.

Pretendimi se Bosnja ishte “Bombë me sahat që po troket … e cila përballet me problemin e kthimit të xhihadistëve …” u prit me zemërim të madh. Zëdhënësi i Komunitetit Islamik të Bosnjës Muhamed Jusiç u përgjigj se “rreth 300 qytetarë boshnjakë, shumica prej tyre gra dhe fëmijë, shkuan në fushat e betejave në Siri dhe Irak nuk mund të krahasohen me mbi 1.900 francezë”.

Vetoja e thellë e gabuar e Macron e justifikuar mbi baza të dyshimta shkatërrojnë ndikimin e BE-së në Ballkanin Perëndimor dhe më gjerë. Në vend që të vendosë një rol paqeje në Ballkan, vendimi i presidentit francez sjell pasiguri. Shpjegimet e tij pasuese vetëm sa përkeqësuan dëmin e bërë. Me një “Jo”goditëse, Macron ka arritur të zhbëjë momentin dhe ndjenjën e perspektivës për Ballkanin Perëndimor./Gazetaimpakt/dailysabah/

 

NDANI KËTË POSTIM

Mund tju interesojne