Nga: Alireza Niknam
Më 25 janar 2025 u mbajt konferenca e dytë “Terrorizmi: Versionet e Sponsorizuara Shtetërore dhe Joshtetërore”. Ky webinar kishte në fokus temën e versioneve shtetërore dhe joshtetërore të terrorizmit. Kjo konferencë ndërkombëtare e organizuar nga fondacioni “TerrorSpring”, ofroi një platformë për dialog dhe shkëmbim ideshe mes analistëve, profesorëve universitarë dhe gazetarëve nga vende të ndryshme. Me poshte po paraqesim një përmbledhje të fjalimeve të folësve ne webinar.
Hyrja në Webinar dhe objektivat e tij
Webinari kishte për qëllim të analizonte dhe shqyrtonte efektet e terrorizmit shtetëror dhe joshtetëror në sigurinë globale dhe marrëdhëniet politike. Fondacioni TerrorSpring, i krijuar nga viktimat dhe të mbijetuarit e akteve terroriste, e ka përcaktuar misionin e tij si luftimin e terrorizmit dhe sektarizmit. Përveç publikimit të raporteve dhe organizimit të konferencave kombëtare dhe ndërkombëtare, fondacioni kërkon të sqarojë natyrën e vërtetë të organizatave terroriste si Organizata e Muxhahedinëve të Popullit të Iranit (MEK) bazuar në dëshmi historike. Ndër objektivat e këtij webinari ishin krijimi i një hapësire për diskutime ekspertësh dhe ofrimi i sugjerimeve për luftimin e terrorizmit.
Temat kryesore të Webinarit
Temat e diskutuara në këtë sesion përfshinin këto:
– Roli i terrorizmit shtetëror në politikën globale dhe mënyra se si shtetet e përdorin këtë mjet për të arritur objektivat gjeopolitike.
– Shqyrtimi i mbështetjes së huaj për grupet terroriste dhe pasojat e saj për sigurinë globale.
– Ndikimi i kulteve politike dhe ushtarake si MEK në vendet rajonale si Irani, Siria dhe Libani.
– Analizimi i shembujve historikë të mbështetjes shtetërore për terrorizmin, si mbështetja nga Shtetet e Bashkuara dhe Izraeli.
Përmbledhje e fjalimeve
Z. Alessandro Fanetti, dokumentarist dhe analist gjeopolitik nga Italia
Fjalimi i titulluar “Terrorizmi shtetëror gjeopolitik: Modeli kilian si një paralajmërim global” shqyrtoi përdorimin e terrorizmit si një mjet në politikën dhe gjeopolitikën ndërkombëtare. Folësi theksoi se terrorizmi shtetëror historikisht është përdorur nga shtetet për të arritur objektivat taktike dhe strategjike dhe do të vazhdojë ta bëjë këtë. Shembujt historikë përfshinin veprime kundër Iranit, Kubës dhe Kilit (gjatë periudhës së Salvador Allende). Terrorizmi shtetëror u përkufizua si një mjet për destabilizimin e qeverive kundërshtare dhe zëvendësimin e tyre me elementë të varur. Konkretisht, sulmet terroriste kundër Iranit nga grupe si MEK me mbështetje të huaj për të dobësuar sistemin politik, veprimet terroriste dhe shkatërruese kundër Kubës me mbështetjen e drejtpërdrejtë të SHBA-së dhe roli i SHBA-së në grushtin e shtetit të vitit 1973 kundër Allendes në Kili për të parandaluar përhapjen e marksizmit ishin. diskutuar. Në përfundim, folësi theksoi se terrorizmi shtetëror është një mjet shkatërrues për marrëdhëniet ndërkombëtare dhe mënyra e vetme për ta luftuar atë është krijimi i një bote multipolare të bazuar në drejtësi dhe dialog.
Z. Daniele Perra: Gazetar dhe analist gjeopolitik nga Italia
Daniele Perra diskutoi marrëdhëniet e Izraelit me terrorizmin dhe grupet e ndryshme terroriste. Ai shpjegoi se Izraeli u ndërtua mbi terrorizmin që në fillim, veçanërisht që nga Deklarata e Balfourit në 1917, e cila u lejoi hebrenjve të krijonin një shtëpi kombëtare në Palestinë pa marrë parasysh të drejtat e popullit indigjen. Ky terrorizëm u krye nga grupet ushtarake sioniste si Lehi, Irgun dhe Banda Stern në vitet 1920-1940, duke çuar në masakra të përhapura. Perra theksoi gjithashtu bashkëpunimin e Izraelit me grupe të tjera terroriste, si Ushtria e Libanit të Jugut, dhe rolin e tij në luftëra të ndryshme, duke përfshirë luftën afgane në vitet 1980, luftën civile algjeriane dhe luftën siriane. Ai përmendi gjithashtu mbështetjen e Izraelit për grupet si Fronti Al-Nusra në Siri dhe grupe të ngjashme në Iran, duke i përshkruar ato si simbole të hipokrizisë perëndimore.
Z. Giulio Chinappi: Gazetar, kryeredaktor i agjencisë së lajmeve World Politics Blog dhe analist gjeopolitik nga Italia
Giulio Chinappi shqyrtoi qasjen e dyfishtë të Perëndimit ndaj terrorizmit, duke vënë në dukje se kuptimi dhe reagimi ndaj terrorizmit ndryshojnë në varësi të origjinës, fesë ose ideologjisë së autorëve. Ai deklaroi se grupet joperëndimore, veçanërisht ato të lidhura me botën islame, shpesh etiketohen si terroristë, ndërsa grupe të ngjashme nga perëndimi, si supremacistët e bardhë ose milicitë e krahut të djathtë, ndonjëherë përshkruhen me terma më të butë si rebelë ose luftëtarë të lirisë. .
Chinappi kritikoi mbulimin mediatik që fokusohet shumë në sulmet nga grupet islamike, por i kushton më pak vëmendje sulmeve nga grupet nacionaliste ose supremaciste të bardhë. Ai gjithashtu vuri në dukje politikat e jashtme perëndimore në Lindjen e Mesme, veçanërisht në Siri, ku grupet ekstremiste janë mbështetur ose toleruar kur u shërbejnë interesave gjeopolitike, siç është mbështetja për grupe si Tahrir al-Sham.
Ai bëri thirrje për një qasje të ndershme dhe të qëndrueshme për përcaktimin dhe luftimin e terrorizmit, duke theksuar rëndësinë e narrativave të balancuara mediatike dhe politikave të drejta. Chinappi theksoi nevojën për të trajtuar shkaqet rrënjësore të terrorizmit, siç janë pabarazitë sociale dhe ekonomike. Ai u kërkoi vendeve perëndimore të braktisin politikat e njëanshme dhe në vend të kësaj të miratojnë zgjidhje shumëpalëshe të bazuara në drejtësi dhe të drejtat e njeriut. Në fund të fundit, ai besonte se vetëm duke zgjidhur këto kontradikta mund të ndërtohet një botë më e sigurt dhe më e drejtë.
Olsi Jazexhi: Profesor në Universitetin Ndërkombëtar Islamik të Malajzisë, analist i çështjeve islame dhe grupit terrorist MEK (Mujahedin-e-Khalq) nga Shqipëria
Folësi shqyrtoi dy organizata terroriste, MEK dhe Hayat Tahrir al-Sham (HTS), të cilat janë përdorur nga fuqitë perëndimore dhe Izraeli për qëllime gjeopolitike.
MEK, me origjinë nga Irani, u zhvendos në Shqipëri në vitin 2016. Edhe pse u prezantua si një strehë humanitare për grupin, organizata u bë një mjet për Shtetet e Bashkuara dhe Izraelin për të kryer operacione kundër Iranit, duke përfshirë nxitjen e protestave dhe lehtësimin e vrasjeve të zyrtarëve iranianë . Këto ndërhyrje çuan në ndërprerjen e marrëdhënieve diplomatike mes Shqipërisë dhe Iranit në vitin 2022.
Hayat Tahrir al-Sham, fillimisht pjesë e Al-Kaedës, tani vepron kryesisht në Siri, veçanërisht në Idlib, nën mbrojtjen turke. Grupi ka luajtur një rol të rëndësishëm në përpjekjet për të përmbysur qeverinë siriane dhe për të destabilizuar rajonin, duke marrë mbështetje nga Shtetet e Bashkuara, Izraeli dhe fuqi të tjera perëndimore. Grupi ishte i armatosur për të kundërshtuar Sirinë dhe Iranin dhe luajti një rol në destabilizimin e Sirisë, e cila tani është e ndarë në disa pjesë.
Folësi argumentoi se këto organizata janë përdorur nga fuqitë perëndimore për t’i shërbyer interesave strategjike, veçanërisht për të dobësuar sovranitetin e vendeve si Irani dhe Siria dhe për të çuar përpara objektivat sioniste. Ai paralajmëroi se këto grupe paraqesin një kërcënim serioz për stabilitetin rajonal dhe mbijetesën e vendeve të Lindjes së Mesme.
Dr. Robert Fantina: profesor universitar, autor dhe gazetar nga Kanadaja
Robert Fantina diskutoi rolin e Shteteve të Bashkuara në mbështetjen e terrorizmit, veçanërisht mbështetjen e saj për grupe të ndryshme terroriste dhe operacione ushtarake në vende të ndryshme. Folësi përmendi fillimisht MEK-un, i cili është i pranishëm në Shqipëri me mbështetjen financiare dhe diplomatike të SHBA-së dhe akuzohet për vrasjen e mijëra iranianëve dhe gazetarëve. Ai gjithashtu vuri në dukje mbështetjen e SHBA për Izraelin dhe grupe të tjera terroriste si YPG dhe ISIS.
Ai foli edhe për numrin njerëzor të luftërave të pas 11 shtatorit, të cilat në mënyrë indirekte kanë prekur miliona njerëz dhe theksoi se Shtetet e Bashkuara janë përgjegjëse për shumë nga këto vdekje. Folësi theksoi gjithashtu rolin e forcave të policisë amerikane dhe vrasjen e civilëve prej tyre.
Në përfundim, ai sugjeroi se Këshilli i Sigurimit i OKB-së duhet të reformohet dhe vendet aleate me Shtetet e Bashkuara dhe Izraelin duhet të ndërpresin lidhjet dhe të bashkohen me vendet që mbështesin të drejtat e njeriut për të ndaluar mbështetjen e vazhdueshme për terrorizmin.
Z. Gjergji Thanasi: Gazetar, historian dhe analist politik nga Shqipëria
gazetari shqiptar Gjergji Thanasi, foli për praninë e MEK-ut në Shqipëri, grupi ndodhet në Shqipëri që nga viti 2013 dhe deri në vitin 2016, rreth 3500 anëtarë të grupit kishin hyrë në vend. Thanasi beson se grupi është një kërcënim për sigurinë kombëtare të Shqipërisë, pasi ata përdorin tokën shqiptare për të planifikuar sulme kundër Iranit, edhe pse Shqipëria nuk ka armiqësi me Iranin.
Ai tha se MEK, i njohur si një kult ushtarak, mbështetet nga disa vende dhe angazhohet në aktivitete të tilla si bomba terroriste dhe sulme me dronë. Thanasi vuri në dukje gjithashtu se shumë anëtarë të grupit kanë qenë të përfshirë në aktivitete të ndryshme terroriste në të kaluarën, duke i bërë ata një kërcënim serioz për sigurinë për Shqipërinë.
Ai paralajmëroi se grupi jo vetëm që kërcënon sigurinë kombëtare të Shqipërisë, por mund të rrezikojë edhe marrëdhëniet e Shqipërisë me Iranin, pasi Irani mund të reagojë ashpër ndaj këtyre veprimeve. Së fundi, Thanasi i bëri thirrje qeverisë shqiptare që t’i kushtojë më shumë vëmendje kësaj çështjeje dhe të parandalojë që vendi të bëhet strehë e grupeve terroriste.
Z. Alireza Abedini: Shefi i organizates “Jasin”, studiues dhe analist gjeopolitik nga Irani
Zoti Abedini shpjegoi se grupi fillimisht u formua me mbështetje gjysmë zyrtare nga Shtetet e Bashkuara dhe Franca dhe më vonë u bë një grup terrorist i sponsorizuar nga shteti përmes bashkëpunimit të tij me regjimin e Sadam Huseinit në Irak. Pas rënies së Sadamit, grupi vazhdoi aktivitetet e tij me mbështetje ndërkombëtare, përfshirë nga Shtetet e Bashkuara dhe Gjermania. Ai gjithashtu vuri në dukje se pas zgjedhjes së Bidenit në SHBA, MEK ra nën mbështetjen e regjimit sionist dhe kaloi nga një grup gjysmë-shtetëror në një grup të sponsorizuar nga shteti.
Abedini përmendi edhe sulmet terroriste të grupit në Iran dhe jashtë saj, duke theksuar se qëllimi i grupit është të krijojë pasiguri dhe ndarje në Iran. Ai theksoi gjithashtu rolin e lobeve të grupit në vendet evropiane dhe ndikimin e tyre në politikat e qeverive perëndimore, duke përfshirë përpjekjet për të ndaluar fluturimet direkte nga Irani në Evropë dhe mbylljen e konsullatave iraniane në Gjermani.
Së fundi, Abedini argumentoi se terrorizmi, qoftë i sponsorizuar nga shteti apo gjysmë-shtetëror, jo vetëm që çon në vrasjen e njerëzve të pafajshëm, por përdoret gjithashtu për të krijuar pakënaqësi publike dhe për të dobësuar vendet e synuara. Ky lloj terrorizmi duhet të shqyrtohet në kuadrin e sigurisë kombëtare dhe të drejtave të njeriut.
Dr. Maria Morigi: Arkeologe, shkrimtare dhe studiuese e Islamit dhe lëvizjeve fundamentaliste nga Italia
Në dy vitet e fundit, si pasoje e aktivitetit terrorist dhe krimit te organizuar në Tiranë (Shqipëri) dhe Paris (Francë) MEK eshte goditur nga aksione të ndryshme policore: sikur ishin bastisjet e policisë në selinë e MEK në Shqipëri. Gjatë këtyre operacioneve, policia sekuestroi pajisje elektronike dhe luftoi kundër sulmeve kibernetike dhe aktiviteteve terroriste. Në Francë, pas zbulimit të dokumenteve në lidhje me pastrimin e parave dhe pajisjet e spiunazhit në selinë e grupit në Paris, policia arrestoi tre anëtarë dhe vendosi kufizime udhëtimi për udhëheqësen e grupit, Maryam Rajavi.
MEK, e cila ka qenë e angazhuar në aktivitete të armatosura që nga mesi i shekullit të 20-të, është kritikuar shumë. Ish anëtarët që i kanë shpëtuar grupit kanë raportuar tortura, shpëlarje truri dhe madje edhe detyrim seksual brenda organizatës. Grupi akuzohet për bashkëpunim me Sadam Huseinin gjatë luftës Iran-Irak dhe më vonë përfshirje në aktivitete terroriste.
Organizata ka vite që është përfshirë në aktivitete terroriste dhe shkelje të të drejtave të njeriut dhe ka krijuar lidhje të gjera me grupet mafioze dhe qeveritë e huaja. Raporte të ndryshme tregojnë se shumica e anëtarëve të organizatës ishin nën kushte të vështira dhe kontroll të rreptë, dhe disa nuk i mbijetuan këtyre kushteve.
Grupi gjithashtu ka lobuar në Uashington dhe ka tentuar të heqë emrin e tij nga lista e organizatave terroriste të SHBA-së, duke marrë mbështetje nga disa politikanë amerikanë dhe izraelitë.
Këto aktivitete tregojnë se MEK përballet me sfida dhe kritika të rëndësishme jo vetëm në nivel kombëtar, por edhe global.
Zonja Bobana Andjelkovic: Gazetare dhe analiste gjeopolitike nga Serbia
Folësja theksoi mbështetjen e vazhdueshme për entitetin sionist nga vendet perëndimore, korporatat shumëkombëshe dhe sistemet transnacionale që ndihmojnë në operacionet dhe pushtimin e Palestinës dhe luftërave të saj. Vendet perëndimore, pavarësisht nga rreziqet, pranojnë produkte dhe shërbime të teknologjisë së avancuar sioniste, duke çuar në mbikëqyrje dhe kontroll. Sionistët dhe fuqitë perëndimore gjithashtu shfrytëzojnë sistemet globale financiare dhe ekonomike për përfitimin e tyre dhe mbajnë kontrollin ekonomik mbi vendet e tjera.
U theksua bashkëpunimi midis sionizmit, nazizmit dhe neoliberalizmit dhe vendeve muslimane qe u nxitën të rishikonin bashkëpunimin e tyre me këto fuqi. Ajo argumentoi se terrorizmi i sotëm nuk mund të ndahet më nepermjet terrorizmit shtetëror dhe joshtetëror, pasi që të dy janë të ndërthurur brenda shteteve, agjencive të inteligjencës dhe rrjeteve kriminale.
Folësja kritikoi gjithashtu mediat perëndimore për përhapjen e narrativave të rreme për të ruajtur kontrollin global, ndërkohë që bota gradualisht po i sheh këto mashtrime. Së fundi, iu referua thënies së famshme të Sun Tzu-së në Artin e Luftës: nëse armiku bën një gabim, mos ndërhy, pasi një botë multipolare pret me durim që gabimet e armikut të bëhen më të dukshme.
Përfundime dhe rekomandime
Konferenca e dytë e “Terrorizmit: Versione të sponsorizuara shteterore dhe joshtetërore” ofroi këndvështrime të ndryshme nga ekspertët, duke rishikuar natyrën dhe pasojat e mbështetjes shtetërore për terrorizmin. Konkluzionet kryesore nga sesioni përfshinin:
Domosdoshmëria e një përpjekjeje të koordinuar globale për të luftuar terrorizmin kërkon bashkëpunim ndërkombëtar dhe shmangien e përdorimit instrumental të rrezikut.
Shmangia e mbështetjes politike afatshkurtër për grupet terroriste mund të parandalojë pasojat negative afatgjata.
Reformimi i strukturave ndërkombëtare, si Këshilli i Sigurimit i OKB-së, është thelbësor për të reduktuar ndikimin e fuqive të mëdha në vendimmarrjen ndërkombëtare.
Ndërgjegjësimi i publikut: Media dhe institucionet arsimore duhet të luajnë një rol në rritjen e ndërgjegjësimit të publikut për pasojat e terrorizmit dhe rolin e shteteve në të.
Në përfundim, folësit i bënë thirrje komunitetit ndërkombëtar që përmes bashkëpunimit dhe solidaritetit të lëvizë drejt një bote më të sigurt dhe më të qëndrueshme. Konferenca tregoi se vetëm përmes sinergjisë dhe adoptimit të qasjeve shumëpalëshe mund të kundërshtohet në mënyrë efektive terrorizmi.