Nga Muhittin Ataman
Pas zyrtarizimit ose normalizimit të marrëdhënieve dypalëshe midis Emirateve të Bashkuara Arabe dhe Izraelit, shumë vëzhgues filluan të diskutojnë ndikimin e marrëveshjes në politikën e Lindjes së Mesme dhe Botën Arabe. Duket se ndikimi më i madh do të jetë në të ardhmen e “botës politike arabe”, e cila u prish në vazhdën e kryengritjeve arabe dhe revolucioneve gjatë Pranverës Arabe.
Me ndërhyrjet e jashtme në punët e brendshme të vendeve arabe, proceset e transformimit dështuan në pothuajse të gjitha vendet. Struktura e shtetit u rrëzua në Siri, Jemen, Libi dhe Irak. Egjipti, i cili ra nën kontrollin e Emirateve të Bashkuara Arabe dhe Arabia Saudite, ka humbur pjesën më të madhe të kontrollit të tij politik në çështjet rajonale. Tunizia, vendi i vetëm që është ende në procesin e transformimit, është duke luftuar për të mbijetuar. Dy monarkitë jo-të Gjirit, Jordani dhe Maroku, arritën të menaxhojnë ndikimin e Pranverës Arabe. Sidoqoftë, këto dy shtete janë akoma të prekshme nga çdo ndërhyrje e jashtme. Në Sudan, regjimi i gjatë autoritar i Omar al-Bashir u rrëzua nga një ushtarak i mbështetur nga Emiratet dhe Arabia Saudite. Përfundimisht, Pranvera Arabe u shndërrua në një “Dimër Arab”.
Aktorët më me ndikim nga të gjitha këto zhvillime në botën arabe janë Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Arabia Saudite, të cilat njihen si kampionët e kthimit të regjimeve shtypëse në botën Arabe. Emiratet e Bashkuara Arabe janë të vetëdijshëm se është pothuajse e pamundur të ndalosh valën e ndryshimeve në rajon, dhe ata mendojnë se mënyra e vetme për të ndaluar ndryshimet demokratike në botën Arabe është fillimi i një ritmi të ri të autoritarizmit.
Politikat e reja të këtyre dy vendeve shkelin traditën. Prandaj, ndarjet midis shteteve tradicionale pro-status quo dhe vendeve revizioniste, midis monarkive dhe regjimeve republikane dhe midis ideologjive konservatore dhe laike në Botën Arabe kanë përfunduar. Në ditët e sotme, këto ndarje nuk ekzistojnë. Dy kampe aktuale politike janë fuqi të ndryshimit demokratik dhe fuqi të despotizmit. Ndërsa kampi i parë është i larmishëm, i përbërë nga ideologji të ndryshme nga Islami politik deri te Liberalizmi, fronti i dytë përbëhet nga mbështetës të regjimeve personaliste, madje as familjare.
Shteti izraelit ka përfituar dhe shfrytëzuar këtë krizë dhe çrregullim të Botës Arabe. Me mbështetjen e administratës Trump, Izraeli ndërmori hapa të rëndësishëm për të zhdukur “kërcënimin arab” dhe për të zgjidhur çështjen izraelito-palestineze ashtu si dëshiron. Marrëveshja më e fundit midis Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Izraelit është hapi i fundit i ndërmarrë nga qeveritë aktuale izraelite dhe amerikane për të forcuar pozicionin e tyre në rajon dhe të siguroheni që asnjë popull demokratik, lëvizje apo aktorë politikë të mos vijnë në pushtet në asnjë shtet arab. Me fjalë të tjera, marrëveshja është një tjetër zyrtarizim i varësisë arabe nga fuqitë e jashtme.
Kur e shikojmë marrëveshjen nga afër, mund të shohim se ai do të sigurojë jo vetëm sigurinë izraelite, por edhe ekspansionizmin dhe pushtimin izraelit. Para së gjithash, me këtë marrëveshje, Emiratet e Bashkuara Arabe njeh aneksimin e qytetit të shenjtë të Jeruzalemit. Marrëveshja zyrtarisht hapi rrugën për legjitimimin e pushtimit aktual dhe të ardhshëm izraelit të tokave palestineze.
Së dyti, Emiratet e Bashkuara Arabe shkelën Iniciativën e Paqes për Lidhjen Arabe, e cila përcakton që nëse Izraeli do të përfundojë pushtimin dhe të lejojë palestinezët të kenë shtetet e tyre, të gjitha vendet arabe do ta njihnin shtetin izraelit dhe do të normalizonin marrëdhëniet e tyre me të. Me këtë marrëveshje, Emiratet e Bashkuara Arabe i dhanë fund Nismës Arabe dhe unitetit Arab. Kjo do të thotë, në lidhje me çështjen Izrael-Palestinë, Emiratet e Bashkuara Arabe kanë normalizuar ose zyrtarizuar marrëdhëniet e tij me Izraelin falas. Për më tepër, duke nënshkruar këtë marrëveshje, Emiratet e Bashkuara Arabe kanë shpërndarë botën politike arabe. Tani e tutje, do të jetë mjaft e vështirë të krijosh një front të bashkuar kundër Izraelit, që ishte arsyeja kryesore për unitetin arab gjatë gjithë gjysmës së dytë të shekullit të 20-të. Për më tepër, pushtimi izraelit i tokave arabe ishte motivi kryesor për legjitimimin e regjimeve arabe.
Së treti, marrëveshja midis Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Izraelit do t’i detyrojë vendet e tjera arabe të ndjekin të njëjtën rrugë që është, duke njohur Izraelin, por të mos marrin asgjë në këmbim. U bë e qartë se Izraeli nuk do të ndërmarrë asnjë hap pajtues drejt palestinezëve. Në ditët e sotme, shumë vëzhgues të Lindjes së Mesme grumbullohen për shtetin tjetër që do të njohë Izraelin. Ndërsa disa pretendojnë se do të jetë Bahreini dhe Oman, të tjerë argumentojnë se Maroku do të jetë i pari që ndjek këtë kërkesë. Shtetet perëndimore dhe fuqitë e tjera globale do të bëjnë presion ndaj shteteve arabe për të filluar marrëdhënie diplomatike bilaterale me Izraelin, dhe do të jetë e vështirë t’i rezistosh këtij presioni. Për më tepër, tani e tutje, çështja Izrael-Palestinë nuk do të konsiderohet mundësi për normalizimin midis regjimeve arabe dhe Izraelit./gazetaimpakt/dailysabah
