Nga Mohammad Molaei
Në orët e para të mëngjesit të datës 13 qershor, ditë e premte, regjimi izraelit nisi një agresion të paprovokuar ndaj Republikës Islamike të Iranit, duke shkaktuar dëshmorinë e disa komandantëve të lartë ushtarakë, shkencëtarëve bërthamorë dhe të tjerëve. Ky akt i paprecedentë agresioni shtyu forcat e armatosura iraniane që të ndërmerrnin menjëherë masa hakmarrëse në formën e Operacionit “Premtimi i Vërtetë III”.
Duke marrë parasysh distancën e konsiderueshme gjeografike mes Iranit dhe territoreve të pushtuara palestineze, një përgjigje tokësore nuk ishte e realizueshme, duke e lënë sulmin ajror si opsionin e vetëm të mundshëm. Pak pas agresionit të pabesë të armikut, një numër dronësh kamikazë Shahed-136 u aktivizuan me qëllim për t’u përballur me forcat ajrore izraelite, për të ulur presionin nga kundërsulmet e mundshme dhe për të siguruar kohë kritike për t’u rimarrë nga goditja fillestare dhe për të rivendosur kapacitetet e mbrojtjes ajrore të vendit. Qëllimi ishte të pengohej veprimtaria ajrore e armikut dhe të fitoheshin kohë për përgatitjen e një kundërpërgjigjeje tepër të sofistikuar, të koordinuar dhe të saktë.
Rreth orës 23:00 me orën lokale, po atë natë, Irani nisi valën e parë të sulmeve me raketa ndaj territoreve të pushtuara. Kjo valë përfshinte një sërë raketash balistike, si Fattah, Kheibar Shekan, Emad dhe Qadr, të gjitha të lëshuara me saktësi të lartë drejt objektivave strategjike ushtarake dhe të inteligjencës së Izraelit. Objektivat kryesore ishin qyteti i Tel Avivit dhe bazat ajrore kyçe të Izraelit, përfshirë bazën ajrore të Nevatimit, një qendër nevralgjike për operacionet ajrore të Izraelit kundër Republikës Islamike. Sipas raporteve të dokumentuara, disa goditje të suksesshme u konfirmuan, me raketat hipersonike Fattah që tërhoqën veçanërisht vëmendje për shkak të shpejtësisë dhe saktësisë së tyre.
Këto goditje u përhapën me shpejtësi në rrjetet sociale, duke u kthyer në një simbol të fuqisë raketore të Iranit dhe njëkohësisht duke ekspozuar edhe një herë dështimin e sistemeve të mbrojtjes ajrore izraelite, të shumë-reklamuara. Hakmarrja vazhdoi me intensitet dhe koordinim, me disa valë raketash dhe dronësh të lëshuar drejt territoreve të pushtuara deri në agim të ditës së nesërme.
Përgjigje ndaj Izraelit, mesazh për botën
Ky operacion nuk ishte vetëm një kundërpërgjigje vendimtare ndaj agresionit të pakufizuar të Izraelit, por edhe një mesazh i qartë për kundërshtarët rajonalë dhe globalë mbi kapacitetet gjithnjë në rritje të Iranit, si në aspektin mbrojtës ashtu edhe në atë sulmues. Në orët pas goditjeve, forcat e armatosura iraniane vlerësuan dëmet e shkaktuara armikut dhe nisën përgatitjet për valë të mundshme të mëtejshme hakmarrjeje, në rast se agresioni do të vazhdonte.
Valët e mëvonshme të përgjigjes iraniane ishin të dizajnuara për të rritur presionin mbi regjimin. Valë e dytë, e lëshuar rreth orës 03:00 me orën lokale, shënjestroi objektiva të rinj, përfshirë infrastrukturën ekonomike dhe ushtarake në qytetet Haifa, Ashdod dhe objektet portuale në Eilat. Këto goditje përdorën një kombinim të raketave balistike Kheibar Shekan dhe dronëve më të avancuar, të aftë për të depërtuar më thellë përmes shtresave të shumta të mbrojtjes ajrore izraelite.
Vala e tretë, e ekzekutuar para agimit, u fokusua te qendrat e komandës dhe kontrollit të Izraelit, përfshirë selitë e inteligjencës pranë Tel Avivit dhe bazat ushtarake në shkretëtirën Negev. Këto sulme kishin për qëllim paralizimin e kapaciteteve operacionale të Izraelit dhe ndërprerjen e zinxhirit të komandës. Raportet fillestare tregonin se sistemet interceptuese të Izraelit, përfshirë Kupolën e Hekurt (Iron Dome) dhe David’s Sling, nuk arritën të ndalonin raketat balistike të Iranit, veçanërisht ato me karburant të lëngshëm si Emad dhe Qadr, të cilat përdorin teknologji më të thjeshtë krahasuar me raketat me karburant të ngurtë si Fattah dhe Kheibar Shekan.
Ky dështim vinte nga fakti se këto sisteme ishin ndërtuar për të përballuar kërcënime me rreze të shkurtër dhe të mesme, dhe nuk ishin të optimizuara për llojin e raketave balistike që Irani përdori në këtë rast.
Pas valës së parë dhe paaftësisë së Izraelit për të kapur raketat fillestare, regjimi izraelit vendosi një censurë të rreptë, duke ndaluar publikimin e videove që tregonin goditjet me raketa në territoret e pushtuara. Ky veprim synonte të kontrollonte perceptimin publik dhe të parandalonte panikun e përhapur mes kolonëve. Megjithatë, imazhe dhe video që qarkullonin në rrjetet sociale zbuluan dëme në infrastrukturën urbane dhe ushtarake, veçanërisht në Tel Aviv.
Fshehja e numrit të lartë të viktimave
Izraeli gjithashtu tentoi të fshehë lajmet për viktima dhe shkatërrime për të mbajtur të fshehtë shkallën e vërtetë të humbjeve. Pavarësisht këtyre përpjekjeve, raportime jozyrtare dhe pamje nga burime të pavarura, përfshirë goditjen e godinës së bursës së Tel Avivit, theksuan ashpërsinë e dëmeve.
Një raport i publikuar nga The New York Times më 28 qershor zbuloi se sistemi i mbrojtjes ajrore të Izraelit, Arrow 3, po përballej me një mungesë të madhe të raketave interceptuese, duke detyruar regjimin që të racionojë përdorimin e tyre.
Ky raport konfirmoi se breshëritë e pandërprera të raketave nga Irani, veçanërisht ato balistike të manovrueshme, kishin shtyrë kapacitetet e mbrojtjes ajrore të Izraelit në kufijtë ekstremë. Provat e goditjeve në qendër të Tel Avivit dhe në ndërtesën e bursës i dhanë besueshmëri raportit të The New York Times, pasi Izraeli ishte detyruar të mbështetej në sistemet e mbrojtjes me rreze të shkurtër Iron Dome dhe me rreze të mesme David’s Sling për të përballuar raketat hyrëse.
Këto sisteme, të cilat nuk janë ndërtuar për të interceptuar raketa balistike, lejuan raketat me karburant të lëngshëm si Emad dhe Qadr, pavarësisht teknologjisë më të vjetër të tyre, të depërtonin në mbrojtjen ajrore të Izraelit. Ky sukses nxori në pah thellësinë strategjike të Iranit dhe aftësinë e tij për të përdorur një arsenal të larmishëm për të kapërcyer kufizimet e armikut.
Në ditët pas goditjeve hakmarrëse të Iranit, regjimi i Benjamin Netanyahut përballej me presion në rritje si brenda vendit ashtu edhe në arenën ndërkombëtare për të adresuar dështimet ushtarake. Raportet e inteligjencës treguan se Irani kishte përdorur informacion të saktë dhe planifikim të hollësishëm për të shënjestruar dobësitë e sistemeve të mbrojtjes ajrore të Izraelit, të shumë-reklamuara nga vetë ai.
Ndërkohë, forcat e armatosura iraniane forcuan pozicionet mbrojtëse, të gatshme për të reaguar ndaj çdo agresioni të mëtejshëm. Operacioni me raketa i Iranit jo vetëm që tregoi fuqinë e tij ushtarake, por gjithashtu dëshmoi aftësinë për të dhënë përgjigje të shpejta, të koordinuara dhe efektive ndaj çdo sulmi. Ky operacion pati ndikim të thellë politik dhe psikologjik në gjithë rajonin, duke e konsoliduar pozitën e Iranit si një fuqi rajonale të frikshme dhe si një shtyllë ushtarake mbrojtëse.
Raketat e përdorura në Operacionin “Premtimi i Vërtetë III” – Fattah-1
Ndër raketat e përdorura në “Premtimin e Vërtetë III” ndaj territoreve të pushtuara, spikat raketa hipersonike Fattah-1.
Fattah-1, një nga raketat hipersonike më të avancuara operacionalisht të Iranit, u përdor në këtë operacion dhe zë një vend të veçantë në arsenalin raketor të Forcës Ajrore të Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike (IRGC), për shkak të karakteristikave të saj teknike të jashtëzakonshme. Kjo raketë balistike me rreze të mesme veprimi, me një rreze prej afërsisht 1,400 kilometrash, është e aftë të godasë objektiva strategjikë thellë brenda territoreve të pushtuara. Shpejtësia dhe manovrueshmëria e saj e lartë e bëjnë atë një nga armët më efektive të Iranit kundër sistemeve më të avancuara të mbrojtjes ajrore.
Fattah-1 arrin shpejtësi prej Mach 13 deri në Mach 15 (rreth 16,000 deri në 18,000 kilometra në orë) gjatë fazës përfundimtare të zbritjes, gjë që e bën jashtëzakonisht të vështirë për t’u kapur nga sistemet mbrojtëse ajrore si Iron Dome, David’s Sling dhe Arrow 3. Një veçori kyçe e kësaj rakete është koka e saj luftarake manovruese (Hypersonic Glide Vehicle – HGV), e pajisur me një sistem shtytës me karburant të ngurtë me formë sferike dhe grykë të lëvizshme, e cila i mundëson manovra komplekse brenda dhe jashtë atmosferës.
Kjo aftësi, e kombinuar me dizajnin e avancuar aerodinamik, i jep Fattah-1 mundësinë për të ndjekur trajektore të paparashikueshme, duke shmangur zbulimin nga radarët armikë, përfshirë radarët TPY-2 të sistemit THAAD dhe Green Pine të Izraelit. Gjatë fazës së lëvizjes hipersonike në atmosferë, Fattah-1 udhëton me shpejtësi të lartë në shtresat e sipërme të atmosferës (midis 30 dhe 80 kilometrave), ku forma e harkuar e Tokës kufizon aftësinë e radarëve tokësorë për të zbuluar objektin.
Në këtë fazë, presioni intensiv dhe rrjedha ajrore me shpejtësi të madhe mbi sipërfaqen e kokës luftarake gjeneron temperatura që variojnë nga 6,000 deri në 10,000 Kelvin, krahasueshme me temperaturën e sipërfaqes së Diellit. Kjo nxehtësi ekstreme jonizon ajrin përreth, duke formuar një shtresë plazme rreth kokës së raketës. Ky fenomen, i njohur si “plasma blackout”, përthith ose devijon valët e radarit, duke e bërë raketën pothuajse të padukshme për radarët e armikut.
Kjo veçori, sidomos gjatë fazës përfundimtare të zbritjes kur raketa afrohet me shpejtësi të lartë drejt objektivit, e bën të pamundur ndërhyrjen e sistemeve të mbrojtjes izraelite me rreze të shkurtër dhe të mesme. Për shembull, sistemi Iron Dome, i projektuar për të kapur raketa dhe raketa me rreze të shkurtër, dhe David’s Sling, i optimizuar për kërcënimet me rreze të mesme, janë joefektivë kundër shpejtësisë dhe manovrueshmërisë së Fattah-1.
Edhe sistemi Arrow 3, i zhvilluar për të luftuar raketat balistike, ka vështirësi për shkak të shpejtësisë më të ulët të raketave interceptuese (rreth 8 deri në 10 Mach) dhe pamundësisë për të ndjekur objektiva me trajektore jo-lineare. Fattah-1 përdor karburant të ngurtë, që minimizon kohën e përgatitjes për nisje dhe lejon sulme surprizë. Koka e saj luftarake peshon rreth 450 deri në 500 kilogramë dhe mund të mbajë ose mjete shpërthyese apo mjete klastri.
Saktësia e saj raportohet të jetë brenda pesë metrave, duke e bërë ideale për goditjen e infrastrukturave të ndjeshme si bazat ushtarake, radarët dhe qendrat e komandës, për shkak të aftësisë së saj për të depërtuar mbrojtjen armike. Në Operacionin True Promise III, Fattah-1 u përdor në mënyrë të veçantë për të shkatërruar radarët e sistemeve të mbrojtjes ajrore izraelite, duke hapur rrugën për raketat e tjera si Qadr dhe Emad.
Raportet tregojnë se kjo raketë goditi me sukses objektiva kyçe në Tel Aviv dhe në bazën ajrore Nevatim gjatë sulmeve më 1 tetor 2024 dhe më 28 qershor 2025, duke shkaktuar dëme të konsiderueshme në rrjetin ushtarak të Izraelit. Zyrtarët iranianë, përfshirë Brigadieren e Përgjithshëm Amir Ali Hajizadeh, komandantin e martirizuar të Forcës Ajrore të IRGC-së, pohuan se asnjë sistem aktual mbrojtjeje ajrore në botë nuk mund të kapë Fattah-1, gjë që u vërtetua nga dështimi i sistemeve mbrojtëse të Izraelit në operacionet e fundit.
Duke kombinuar shpejtësinë, fshehtësinë ndaj radarëve dhe manovrueshmërinë, Fattah-1 nuk është vetëm një mjet i fuqishëm ushtarak, por edhe një simbol i përparimeve teknologjike të Iranit në fushën e raketave hipersonike, duke ndryshuar ekuilibrin rajonal të fuqisë në favor të Iranit.
Raketat e përdorura në Op. True Promise III – Ghadr
Raketa Ghadr, një tjetër raketë balistike me rreze të mesme në arsenalin e Iranit, luajti një rol kyç në operacionet e fundit kundër entitetit sionist në përgjigje të agresionit të 13 qershorit ndaj Republikës Islamike. E zhvilluar në vitet 2000, kjo raketë me karburant të lëngshëm rrjedh nga familja Shahab-3 dhe ka pësuar përmirësime të mëdha në saktësi dhe fuqinë shkatërruese, duke u bërë një shtyllë e arsenaleve raketore të Iranit.
Me një rreze veprimi prej rreth 1,350 deri në 1,950 kilometra, Ghadr është në gjendje të godasë objektiva thellë brenda territoreve të pushtuara. Koka e saj luftarake peshon midis 650 dhe 1,000 kilogramëve dhe mund të mbajë mjete klastri ose të ndara, siç u pa gjatë sulmeve më 28 qershor 2025 në qendër të Tel Avivit. Kjo veçori lejon lirimin e disa kokave të vogla në fazën përfundimtare të fluturimit, duke rritur shkatërrimin dhe duke ulur efektivitetin e sistemeve të mbrojtjes ajrore armike si Iron Dome.
Raketa Ghadr arrin shpejtësi rreth Mach 9 gjatë fazës përfundimtare, duke e bërë të vështirë ndërhyrjen për sistemet ekzistuese të mbrojtjes. E pajisur me një sistem drejtimi të kombinuar inercial dhe optik, kjo raketë ofron saktësi të lartë në goditjen e objektivave, duke treguar aftësinë për të depërtuar në shtresat mbrojtëse të Izraelit në operacionet e fundit. Ndërsa përdorimi i karburantit të lëngshëm kërkon më shumë kohë për përgatitje në krahasim me raketat me karburant të ngurtë, fleksibiliteti në dizajnin e kokës luftarake dhe kostoja më e ulët e prodhimit e bëjnë atë një opsion efektiv për sulme në shkallë të gjerë.
Raketat e përdorura në Op. True Promise III – Emad
Raketa Emad, një tjetër raketë balistike me rreze të mesme, është e njohur si raketa e parë iraniane me aftësi drejtimi deri në momentin e goditjes. Zbuluar në vitin 2015, Emad ka një rreze prej afërsisht 1,700 kilometrash, që i mundëson të godasë objektiva strategjikë në territoret e pushtuara. Koka e saj luftarake peshon rreth 750 kilogramë dhe ka një sistem të avancuar drejtimi që lejon korrigjime të trajektores gjatë fazës përfundimtare të fluturimit, duke arritur një saktësi më pak se 10 metra.
Kjo precizion e bën Emad një nga raketat balistike më të sakta të Iranit, siç u demonstrua në sulmet ndaj bazave ushtarake izraelite, si Nevatim, gjatë operacioneve të fundit. Si Ghadr, Emad përdor karburant të lëngshëm, që i lejon të mbajë kokëra të ndryshme luftarake, përfshirë mjete shpërthyese dhe klastri. Raketa arrin shpejtësi prej rreth Mach 7 deri në 8 në fazën përfundimtare, dhe dizajni i saj aerodinamik, i kombinuar me manovrueshmërinë, e komplikon ndërhyrjen nga sistemet mbrojtëse si Arrow 3.
Në operacionet e fundit, aftësia e Emad për të depërtuar në sistemet mbrojtëse ajrore dhe për të goditur me saktësi objektiva të ndjeshëm luajti një rol kritik në shkaktimin e dëmeve të rënda në infrastrukturën armike, duke treguar përparimet e mëdha të Iranit në teknologjinë e raketave me drejtim.
Raketat e përdorura në Op. True Promise III – Haj Qassem
Raketa Haj Qassem, një nga raketat balistike më të reja me karburant të ngurtë të Iranit, e emëruar pas komandantit kryesor kundër terrorizmit, martirit Qassem Soleimani, u përdor gjithashtu në operacionet e fundit si një nga armët më të avancuara të Iranit. Me një rreze prej afërsisht 1,400 kilometrash, kjo raketë është projektuar për të goditur objektiva thellë brenda territoreve të pushtuara. Koka e saj luftarake peshon midis 500 dhe 700 kilogramëve dhe mbart mjete shpërthyese me fuqi të madhe shkatërruese.
Veçori dalluese e Haj Qassem është shtytësi me karburant të ngurtë, që zvogëlon në mënyrë drastike kohën e përgatitjes dhe mundëson nisje të shpejta dhe surprizë. Raketa arrin shpejtësi mbi Mach 12 në fazën përfundimtare, dhe manovrueshmëria e saj e avancuar e bën ndërhyrjen nga sistemet izraelite të mbrojtjes ajrore thuajse të pamundur.
E pajisur me një sistem të kombinuar drejtimi inercial, satelitor dhe optik, raketa Haj Qassem arrin një saktësi më pak se 5 metra. Gjatë sulmeve ndaj infrastrukturës ekonomike dhe ushtarake në Haifa dhe Ashdod, raketa Haj Qassem luajti një rol kyç, duke demonstruar aftësinë e Iranit për të kryer sulme surprizë me shumë faza, falë gatishmërisë së saj për nisje të shpejtë.
Kjo raketë simbolizon përparimin e Iranit në teknologjinë e raketave me karburant të ngurtë, duke i siguruar forcave të tij të armatosura fleksibilitet të lartë operacional.
Raketat e përdorura në Op. True Promise III – Kheibar Shekan
Raketa Kheibar Shekan, një tjetër raketë balistike me karburant të ngurtë, tërhoqi vëmendje në operacionet e fundit për saktësinë dhe fuqinë e saj shkatërruese. Zbuluar në vitin 2022, kjo raketë ka një rreze prej rreth 1,450 kilometrash, duke i mundësuar të godasë objektiva strategjikë në territoret e pushtuara, përfshirë qendrat e komandës dhe objektet portuale si Eilat.
Koka e saj luftarake peshon rreth 450 kilogramë dhe është e pajisur me mjete të avancuara që mund të depërtojnë struktura të fortifikuara. Kheibar Shekan arrin shpejtësi mbi Mach 12 në fazën përfundimtare, dhe dizajni i saj aerodinamik, i kombinuar me manovrueshmërinë gjatë fazës finale të fluturimit, e bën shumë të vështirë ndërhyrjen e sistemeve mbrojtëse izraelite si David’s Sling dhe Arrow 3.
Raketa ka një sistem të avancuar të drejtimit të kombinuar, duke arritur një saktësi më pak se 3 metra, një aftësi që u demonstrua qartë në sulmet ndaj objektivave të ndjeshëm, si selitë e inteligjencës pranë Tel Avivit. Përdorimi i karburantit të ngurtë minimizon kohën e përgatitjes, duke mundësuar nisje të shpejta në kushte operacionale. Në operacionet e fundit, aftësia e Kheibar Shekan për të depërtuar në shtresa të shumta mbrojtjeje ajrore dhe për të shkaktuar dëme masive në infrastrukturën armike e bëri atë një nga armët më efektive të Iranit, duke dëshmuar se teknologjia raketore iraniane ka arritur nivelin për të konkurruar me sistemet më të avancuara të mbrojtjes në botë.
Raketat e përdorura në Op. True Promise III – Sejjil
Në valën e dymbëdhjetë të Operacionit True Promise III, e cila filloi në perëndim të diellit më 29 qershor 2025, Forca Hapësinore e IRGC-së përdori për herë të parë raketën balistike me rreze të gjatë Sejjil. Kjo raketë me dy faza dhe karburant të ngurtë, me një rreze prej rreth 2,000 deri 2,500 kilometrash dhe me kokë luftarake që peshon nga 500 deri 1,000 kilogramë, është një nga armët më të avancuara të Iranit.
Sejjil, me gjatësi 17.5 metra, diametër 1.25 metra dhe peshë prej rreth 23 tonësh, ka një dizajn tri-konik të kokës luftarake që zvogëlon sipërfaqen e saj të reflektimit të radarit, duke e bërë shumë sfiduese ndërhyrjen nga sistemet mbrojtëse armike si Iron Dome, David’s Sling dhe Arrow 3.
Raketa arrin shpejtësi prej 3,600 deri në 4,300 metra për sekondë (rreth 10 deri 12 Mach) gjatë fazës së zhytjes dhe është e pajisur me një sistem të avancuar drejtimi inercial, duke arritur një saktësi më pak se 10 metra. Përdorimi i karburantit të ngurtë zvogëlon kohën e përgatitjes për nisje në vetëm disa minuta dhe lejon nisje nga platforma të lëvizshme ose silo nëntokësore, duke minimizuar rrezikun e shkatërrimit para nisjes.
Në perëndim të diellit më 29 qershor, teksa raketat Sejjil u nisën drejt territoreve të pushtuara, u shfaqën video nga qielli i Teheranit që tregonin kalimin e tyre. Këto video, që u bënë virale shpejt në rrjetet sociale, treguan një gjurmë të ndritshme të lënë nga raketa, e dukshme për shkak të fluturimit në lartësi të madhe dhe momentit të nisjes gjatë perëndimit të diellit.
Ky fenomen, i cili nga disa përdorues të rrjeteve sociale u krahasua me një “kometë”, tërhoqi vëmendjen e gjerë dhe u bë simbol i fuqisë raketore të Iranit. Raportet tregojnë se raketat Sejjil në këtë valë goditën objektiva strategjikë, përfshirë selitë e Mossad dhe Aman, si dhe bazat e avionëve luftarakë izraelitë në territoret e pushtuara, duke shkaktuar dëme të konsiderueshme në infrastrukturën ushtarake të armikut.
Nisja e raketave Sejjil nga Irani qendror dhe lindor, e detyruar nga presioni mbi bazat perëndimore, theksoi thellësinë strategjike dhe fleksibilitetin operacional të Iranit.
Kjo veprim, e kombinuar me sulme të koordinuara që përfshinin dronë kamikazë dhe raketa të tjera balistike, mbingarkoi sistemet e mbrojtjes ajrore izraelite shumë të përfolura, duke demonstruar aftësinë e Iranit për të kryer sulme të qëndrueshme dhe me shumë shtresa.
Dronët e përdorur në Operacionin True Promise III
Gjithashtu, në Operacionin True Promise III, përveç përdorimit të gjerë të raketave balistike si Fattah-1, Qadr, Emad, Haj Qasem dhe Kheibar Shekan, forcat e armatosura iraniane përdorën dronë të avancuar kamikazë, përfshirë Shahed-136 dhe seritë Arash-1 dhe Arash-2, për të ushtruar presion shumëdimensional mbi sistemet mbrojtëse izraelite. Këta dronë, me dizajn unik dhe strategji operacionale të ndryshme, luajtën një rol plotësues thelbësor përkrah raketave balistike. Qëllimi kryesor i përdorimit të këtyre dronëve ishte të angazhonin sistemet mbrojtëse të armikut, të ndërprisnin operacionet e forcës ajrore dhe të krijonin mundësi për raketat balistike që të depërtonin në objektiva strategjikë.
Droni Shahed-136, për shkak të kostos së ulët të prodhimit dhe aftësisë për të fluturuar në lartësi të ulët, shërbeu si një mjet efektiv për shmangien e radarëve armikë dhe për goditjen e infrastrukturës ushtarake dhe ekonomike. Me një rreze veprimi prej rreth 2,000 kilometrash dhe kapacitet për të mbajtur një kokëluftuese prej 40 deri 50 kilogramësh, ky dron mund të ndjekë rrugë jo lineare dhe të përdorë modele fluturimi të paparashikueshme, duke ushtruar presion të konsiderueshëm mbi sistemet mbrojtëse me rreze të shkurtër, si Iron Dome.
Në operacionet e fundit, dronët Shahed-136 u nisën në grupe, duke formuar rojë sulmuese që synonin objektiva si bazat ajrore Nevatim dhe Ramon, si dhe facilitetet portuale në Haifa dhe Eilat. Kjo strategji mbingarkoi sistemet e mbrojtjes ajrore izraelite, duke rritur mundësinë e depërtimit të lehtë të raketave balistike. Dronët Arash-1 dhe Arash-2, që përfaqësojnë brezin më të avancuar të dronëve kamikazë të Iranit, luajtën një rol kyç në operacion me karakteristika të përmirësuara si shpejtësi më e lartë, manovrueshmëri më e madhe dhe kokëluftuese më të rënda.
Arash-1, me një rreze veprimi prej rreth 1,500 kilometrash dhe shpejtësi prej 600 deri 800 kilometrash në orë, është i pajisur me një kokëluftuese shpërthyese prej 100 kilogramësh, të projektuar për të goditur infrastrukturë të ndjeshme si radarët dhe qendrat e komandës. Ky dron përdor një sistem drejtimi të kombinuar GPS dhe inercial, që i mundëson fluturim të saktë edhe në kushte të luftës elektronike. Arash-2, një variant më i avancuar, ka një rreze veprimi prej 2,000 kilometrash dhe një kokëluftuese prej 150 kilogramësh, që mund të depërtojë thellë në shtresat mbrojtëse të armikut.
Aftësia e tij për të mbajtur ngarkesa shpërthyese më të fuqishme e bën të përshtatshëm për shkatërrimin e strukturave të fortifikuara, si bunkerët prej betoni dhe qendrat logjistike në territoret e pushtuara. Duke fluturuar në lartësi të ulët dhe duke përdorur teknologji për fshehjen nga radarët, këta dronë arritën të shmangin radarë të avancuar armikë, përfshirë radarët Green Pine, dhe shkaktuan dëme të mëdha në objektiva ushtarake në Rajonin Negev dhe Tel Aviv. Përdorimi i kombinuar i dronëve kamikazë dhe raketave balistike demonstroi strategjinë e Iranit për të ushtruar presion me shumë shtresa ndaj Izraelit.
Ndërsa dronët Shahed-136 dhe Arash-1 mbingarkuan sistemet mbrojtëse të armikut me sulme rojë, Arash-2, me shpejtësinë dhe saktësinë e tij më të lartë, synoi objektiva më të ndjeshëm, duke hapur rrugën që raketat balistike si Fattah-1 dhe Kheibar Shekan të godisnin me sukses. Kjo taktikë, veçanërisht efektive në valët e dyta dhe të treta të sulmeve më 13 dhe 29 qershor 2025, shkaktoi mbingarkesë në sistemet e mbrojtjes ajrore izraelite, duke përfshirë Iron Dome dhe David’s Sling, të cilat u bënë të paafta për të kundërshtuar në mënyrë efektive volumet e larta të kërcënimeve.
Raportet tregojnë se gjatë sulmeve në portin e Eilatit dhe qendrat e komandës pranë Tel Avivit, dronët Arash-2 shkatërruan me sukses disa objektiva kyç, ndërsa dronët Shahed-136 ndërprenë operacionet e radarëve të armikut, duke mundësuar që raketat balistike të arrinin në objektiva si ndërtesa e bursës së Izraelit. Kjo operacion demonstroi nivelin e lartë të koordinimit brenda forcave të armatosura iraniane në përdorimin e armëve të ndryshme dhe aftësinë e tyre për të kryer sulme të kombinuara, të cilat jo vetëm shkaktuan dëme të konsiderueshme materiale dhe ushtarake Izraelit, por edhe ndikime të thella psikologjike dhe strategjike, duke forcuar pozicionin e Iranit si një fuqi rajonale me kapacitete sulmuese të forta.
Operacioni True Promise III shënon një pikë kthese në kapacitetet ushtarake dhe strategjike të Iranit, duke vënë entitetin sionist përballë një sfide të paprecedentë përmes sulmeve të kombinuara dhe me shumë shtresa.
Përdorimi i koordinuar i raketave balistike të avancuara si Fattah-1, Qadr, Emad, Haj Qasem, Kheibar Shekan dhe Sejjil, së bashku me dronët kamikazë Shahed-136, Arash-1 dhe Arash-2, jo vetëm që tregoi aftësitë teknike të Iranit në projektimin dhe prodhimin e armëve të ndryshme, por gjithashtu theksoi strategjinë e saktë dhe kohezive të vendit për të kapërcyer sistemet e sofistikuara të mbrojtjes ajrore të Izraelit.
Operacioni synoi infrastrukturën kritike izraelite, duke përfshirë bazat ushtarake Nevatim dhe Ramon, qendrat e komandës, portet e Haifas dhe Eilatit, si dhe qendrat ekonomike si Tel Avivi, duke shkaktuar dëme të rënda materiale dhe psikologjike armikut.
Dështimi i sistemeve të mbrojtjes ajrore izraelite Iron Dome, David’s Sling dhe Arrow 3 për të interceptuar raketat balistike dhe dronët iranianë, veçanërisht për shkak të karakteristikave si shpejtësia hipersonike, manovrueshmëria, furtiviteti radar dhe përdorimi i klandestarëve, ekspozoi dobësitë strukturore të rrjetit mbrojtës të Izraelit.
Lançimi i raketës Sejjil në valën e dymbëdhjetë, që la një shteg të ndritshëm në qiellin e Teheranit dhe u bë një simbol viral i fuqisë së Iranit në rrjetet sociale, theksoi thellësinë strategjike dhe fleksibilitetin operacional të Iranit.
Censura e ashpër mediatike izraelite dhe përpjekjet për të fshehur shkallën e dëmeve, së bashku me raportet si ai i The New York Times për mungesën e interceptorëve Arrow 3, konfirmuan paaftësinë e armikut për të menaxhuar krizën.
Ky operacion nuk ishte vetëm një përgjigje vendimtare ndaj agresionit të 13 qershorit, por edhe prishi zinxhirin e komandës, ekonominë dhe moralin publik të Izraelit, duke dërguar një mesazh të qartë kundërshtarëve rajonalë dhe globalë:
Irani, duke u mbështetur në kapacitetet e veta vendase dhe mbrojtjen aktive, është në gjendje të neutralizojë çdo kërcënim me përgjigje të shpejta, të koordinuara dhe shkatërruese.
Ky sukses konsolidoi pozicionin e Iranit si një fuqi ushtarake globale me kapacitete sulmuese dhe mbrojtëse të papërsëritshme, duke ndryshuar në mënyrë themelore ekuilibrin e forcave në rajon në favor të Iranit./gazetaimpakt/presstv
