Është padyshim kualifikuesja më shpërthyese e Kupës së Botës: Shqipëria dhe Serbia do të përballen të shtunën. Ndeshja shihet gjithashtu si një provë e humorit për Kampionatin Evropian pas dy vitesh.
Kur ekipet kombëtare të Serbisë dhe Shqipërisë të takohen në kualifikueset e Kupës së Botës këtë të shtunë, qindra oficerë policie, përfshirë snajperë, oficerë me veshje civile dhe ekspertë të dronëve, do të sigurojnë stadiumin. Në vend të kryeqytetit serb, ndeshja e futbollit do të zhvillohet në qytetin e vogël të Leskovcit, ku stadiumi ka vetëm 8,100 vende për spektatorë. Seksioni mysafir i Shqipërisë do të mungojë: biletat nuk ishin në dispozicion për shitje të përgjithshme. Vendet pritëse dhe UEFA duan të parandalojnë një përsëritje të skandalit të tetorit 2014 .
Në atë kohë, Serbia dhe Shqipëria po luanin kundër njëra-tjetrës në kualifikueset e Kampionatit Evropian. Para ndeshjes, spektatorët serbë hodhën gurë drejt autobusit të ekipit shqiptar; protestat dhe fishkëllimat mbytën himnin e tyre.
“Vritini shqiptarët!”, bërtitën tifozët serbë ndërsa një dron që mbante një flamur fluturoi mbi fushë në minutën e 42-të. Ai përshkruante skicën e “Shqipërisë së Madhe”, siç dëshironin nacionalistët shqiptarë. Në fushë, mbrojtësi serb Stefan Mitroviç rrëmbeu flamurin dhe lojtarët shqiptarë u vërsulën drejt tij. Pati përleshje brenda dhe jashtë fushës.
Ndeshja u ndërpre, por ndikimi i saj ndjehej ende. Në kryeqytetin e Kosovës, në Prishtinë, qindra tifozë festuan ndeshjen me një autokolonë dhe fishekzjarrë. Flamujt e të dy vendeve u dogjën në zonat kufitare midis Serbisë dhe Kosovës. Edhe në diasporë, në Vjenë dhe Berlin, burra me prejardhje serbe dhe shqiptare sulmuan njëri-tjetrin. Dhe një vizitë e planifikuar e kryeministrit shqiptar Edi Rama në Beograd u shty.
Që atëherë, ndeshja midis Serbisë dhe Shqipërisë është konsideruar si një nga më shpërthyeset e të gjitha kohërave. Tifozët e të dyja palëve kanë vazhduar një konflikt shekullor në fushën e futbollit.
Djegia e flamujve dhe sloganet fyese
Në qendër të konfliktit është Kosova, ku shumica e popullsisë është me origjinë shqiptare. Kosovarët ndiheshin tashmë të margjinalizuar në ish-Jugosllavi. Në fund të viteve 1990, politikani serb Slobodan Millosheviç nisi një luftë në Kosovë. Edhe sot, Serbia refuzon ta njohë Kosovën, e cila është e pavarur që nga viti 2008, si shtet .
Tifozët e futbollit serb e shprehin nacionalizmin e tyre në mënyra të ndryshme. Ultrasit e Yllit të Kuq të Beogradit udhëtojnë shpesh në Graçanicë, një enklavë kryesisht serbe në Kosovë. Atje, ata valëvisin flamurin e “Serbisë së Madhe” pranë një manastiri ortodoks. Dhe pozojnë me statujën e Milos Obiliqit. Kalorësi serb thuhet se ka vrarë një sulltan osman në shekullin e 14-të. Tifozët e Beogradit e festojnë veten si mbrojtës të Evropës së krishterë kundër “pushtuesve islamikë”, që do të thotë shqiptarëve.
Tifozët shqiptarë reagojnë në mënyrën e tyre. Për shumë prej tyre, vetëm një komb ka rëndësi: ai shqiptar. Sipas tyre, ky komb shtrihet edhe në ato shtete ku jetojnë pakicat shqiptare: Serbia, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Greqia. Ata gjithashtu këndojnë vazhdimisht për luftëtarët e UÇK-së, “Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës”, në ndeshjet e ligës vendase. Kjo organizatë paraushtarake kishte sulmuar objektiva serbe që nga mesi i viteve 1990.
Dhe kjo ndjenjë po përhapet edhe në skenat më të mëdha të futbollit. Pas një ndeshjeje të fazës së grupeve të Kampionatit Evropian 2024 kundër Kroacisë në Hamburg, lojtari i Shqipërisë, Mirlind Daku, mori një megafon dhe bërtiti “Fuck Serbia” para tifozëve që udhëtonin. Daku u pezullua për dy ndeshje. Federata Serbe e Futbollit, nga ana tjetër, u gjobit në dhjetor 2024 pasi tifozët u përpoqën t’i vinin flakën një flamuri shqiptar gjatë një ndeshjeje kundër Zvicrës.
Test humori për Kampionatin Evropian
Në këtë sfond, shoqatat e konsiderojnë një sukses që ndeshja e parë e kualifikueseve aktuale të Kupës së Botës midis Shqipërisë dhe Serbisë (0-0) shkoi pa incidente. Federata Shqiptare e Futbollit nuk u shiti bileta grupeve të tifozëve për ndeshjen në Tiranë në fillim të qershorit. Në vend të kësaj, ajo rriti çmimet e biletave dhe përzgjodhi bileta nga 200000 aplikime në një llotari. Shumë ultras shqiptarë protestuan dhe e panë ndeshjen në një shfaqje publike. Një banderolë drejtuar shoqatës shkruante: “Merrni biletat tona dhe dërgoni policinë. Por nuk mund ta vrisni zemrën që rreh për Shqipërinë”.
A ekziston mundësia e një zbutjeje të shpejtë të tensioneve? Në shkurt, UEFA njoftoi se Kampionati Evropian nën 21 vjeç i vitit 2027 do të mbahet në Serbi dhe Shqipëri, me ndeshjen hapëse në Novi Sad të Serbisë dhe finalen në kryeqytetin e Shqipërisë, Tiranë. Ishte kryesisht sipërmarrësi Armand Duka, i cili është gjithashtu president i Federatës Shqiptare të Futbollit, ai që nxiti për organizimin e përbashkët të ndeshjes. Duka është anëtar i Komitetit Ekzekutiv, organit më të lartë të UEFA-s, që nga viti 2019.
Zyrtarët e sportit dhe diplomatët nga të dy vendet e shohin këtë turne si një shenjë afrimi, gjithashtu si një kontribut në iniciativën ekonomike “Ballkani i Hapur”. Megjithatë, grupet nacionaliste të tifozëve shprehën kundërshtimin e tyre. Anëtarët e shoqatës së tifozëve të Shqipërisë spërkatën selinë e shoqatës së tyre të futbollit me bojë të kuqe. Ata gjithashtu shfaqën foto historike të operacioneve ushtarake serbe në Kosovë. Ata gjithashtu përcollën mesazhin: “Ne hedhim poshtë çdo bashkëpunim me vrasësit”.
Nëse Kampionati Evropian i vitit 2027 mund të zhvillohet në të dy vendet varet edhe nga marrëdhënia politike midis Serbisë dhe Shqipërisë. Ndeshja e kthimit kualifikuese e Kupës së Botës të kësaj të shtune midis dy kombeve do të jetë një tregues kyç i kësaj. /NZZ/Pamfleti
