nga Marwa Osman
Nën komandën vigjilente të Arabisë Saudite, monarkët e familjes Al Khalifa në Bahrein janë aktualisht në një zbavitje të re brutale ndaj protestuesve paqësorë, duke u hequr qytetarëve nënshtetësinë dhe duke i dënuar ata me vdekje.
Udhëheqësit fetarë të Bahreinit, Shejh Isa Qassim, i cili hartoi kushtetutën e Bahrejnit në vitin 1973, këtë javë iu dha një dënim njëvjeçar dhe një gjobë prej njëqind mijë dinarësh Bahreini (265.000 dollarë). U konfiskua edhe Khums (një praktikë fetare vjetore Shia e dhurimit të parave) dhe pasuritë e përdorura nga studentët e shkencave fetare të Institutit të Ndërgjegjësimit Islam. Qershorin e kaluar, Bahreini gjithashtu i hoqi Sheik Qassimit nënshtetësinë, duke e akuzuar atë për përdorimin e pozitës së tij për të nxitur dhunën. Vendimi e la atë pa shtetësi dhe në rrezik deportimi, duke bërë që mbështetësit të mbanin një demonstratë jashtë shtëpisë së tij.
Megjithatë, kjo demonstratë u shndërrua në një zonë lufte, kur të martën më 22 maj, Ministria e Brendshme e Bahreinit njoftoi se në Diraz kishte filluar një operacion i sigurisë për të “ruajtur rendin dhe për të hequr shkeljet e dënueshme sipas ligjit që pengon lëvizjen e qytetarëve”. Bastisja me shënjestër shtëpinë e Sheikut Isa Qassim shkaktoi përleshje, me oficerë që hapën zjarr kundër demonstruesve.
Pse Bahreini po shkatërron demonstratën?
E gjithë kjo filloi në shkurt të vitit 2011, kur më shumë se 200,000 shtetas të Bahreinit ngritën një kamp në Rrethrrotullimin Pearl në kryeqytetin e Manamas për të bërë thirrje për reforma themelore të qeverisë. Të frymëzuar nga kryengritjet e Pranverës Arabe në Egjipt dhe Tunizi, bahreinët nga të gjitha sferat e jetës qëndruan përballë bastisjeve qeveritare dhe arrestimeve politike gjatë pushtimit të tyre njëmujor të kampit. Si rezultat i elasticitetit të lëvizjes dhe i mbështetjes popullore, u duk se ndryshimi do të vinte në Bahrein.
Sidoqoftë, në mars të vitit 2011, ushtria e Arabisë Saudite doli nëpër rrugë për të ndihmuar qeverinë e Bahreinit, në një goditje brutale ndaj demonstrimit paqësor. Këto trupa formuan bërthamën e Mburojës së Gadishullit – forca e koalicionit të Gjirit që mbreti Hamad bin Isa al-Khalifa ftoi në Bahrein për të përmbysur situatën, kur forcat e tij të sigurisë humbën kontrollin e rrugëve. Pra, në thelb, sauditët nuk do të lejonin asnjë lloj reforme që të ndodhte në “oborrin e shtëpisë” së tyre në Bahrein, nga frika e ndezjes së kërkesave të ngjashme brenda territoreve të Saudit.
Nuk duhej shumë kohë që autoritetet saudite të drejtonin gishtin nga Irani, një rival rajonal për një kohë të gjatë, dhe ta akuzonin atë për ndikim mbi protestuesit, shumica e të cilëve ishin Shia. Nuk mund të ketë diçka më të pavërtetë se kjo. Siç është dokumentuar mirë nga Komisioni i Pavarur i Hetimeve në Bahrein, i themeluar nga Mbreti Hamad për të hetuar abuzimet e të drejtave të njeriut në vitin 2011, Irani nuk kishte përfshirje në kryengritjen e Bahreinit. Në fakt, lëvizja e protestës i dha fund ndarjes sektare, duke bashkuar qytetarët sunitë dhe shiitë në kërkesën e tyre për reforma dhe përfundim të sundimit autoritar.
Ishulli i vogël i Gjirit ka qenë një pikë fokale për rivalitetin saudito-irania; kriza me të cilën përballet monarkia e saj vehabite me shumicën e popullsisë së saj shiite, ofron një pamje të qartë të lakmisë së Arabisë Saudite për kontroll dhe fanatizëm. Siguria kombëtare e Arabisë Saudite varet nga mbajtja e status kuosë, dhe kjo është ajo që ministria e jashtme e Arabisë Saudite theksoi më 24 maj duke pretenduar se siguria dhe stabiliteti i Bahreinit është një pjesë integrale e sigurisë dhe stabilitetit të Arabisë Saudite, si dhe e vendeve të Këshillit të Bashkëpunimit të Gjirit.
Përmbysja e familjes Al Khalifa dhe rritja e asaj që sauditët e shohin si një qeveri pro-iraniane apo edhe thjesht një qeveri anti-Saudite në Bahrein, do të ishte katastrofike për sigurinë kombëtare Saudite dhe hegjemoninë e saj midis Shteteve të Gjirit. Kjo do të humbiste besimin midis shteteve aleate të shqetësuara për rritjen e “fuqisë iraniane”. Në përgjithësi, kjo do të thotë që Saudi ka frikë të shohë një sistem qeverisjeje për njerëzit dhe nga njerëzit, si ai në Iran për shembull. Përndryshe, pse një demonstratë përballë shtëpisë së Sheikut do të ishte një kërcënim ose rrezik për monarkët e Bahreinit?
Lidhja mes Awamiyah dhe Diraz
Është e pamundur të ekzagjerohet niveli i paranojës që ekziston në mendjet e arabëve vehabite rreth kërcënimit të Islamit Shia dhe atdheut të tij, Iranit. Edhe më të arsimuarit dhe progresistët e Arabëve të Gjirit besojnë se Teherani po organizon kryengritjen e Bahrejnit dhe se protestuesit janë kolumnistët e pestë për një regjim të ajetollahëve.
Në Arabinë Saudite paranoja është gjithëpërfshirëse. Me një popullsi të konsiderueshme Shia, kryesisht në zonën kryesore të naftës në lindje, çdo pohim i të drejtave të Shiave është qëndisur mbi një kryengritje.
Çështja e shiitëve është aspekti i rëndësishëm i rivalitetit saudito-iranian; është një çështje ideologjike me pasoja të lidhura me sigurinë. Popullsia shiite e Arabisë Saudite është rreth 10 për qind. Shiitët formojnë një shumicë vendore në Provincën Lindore të pasur me naftë, nëpërmjet së cilas rreth dhjetë për qind e naftës botërore prodhohet çdo ditë.
Duke filluar nga kryengritja shiite në qytetin Qatif në provincën Lindore në vitin 1979, familja udhëheqëse saudite ka qenë dyshuese ndaj ndikimit iranian në mesin e pakicës shiite në Provincën Lindore që ka lidhje të ngushta me maxhorancën shiite të Bahreinit, edhe pse shumica nuk identifikohen me Iranin persian. Perceptimi i ndikimit iranian midis shiave mbetet gjithsesi.
Grupet shiite u mblodhën për herë të parë në IFLB – Frontin Islamik për Çlirimin e Bahreinit – në fillim të viteve ‘70, pas shpalljes së pavarësisë së Bahreinit, dhe sërish në mes të viteve ‘70, me qëllim të përmbysjes së familjes Al Khalifa dhe krijimit të një shteti të pavarur të Bahreinit. Grupi ishte pas përpjekjes së famshme të grushtit të shtetit në vitin 1981, dhe shpalli besnikërinë ndaj Ajatollah Khomeinit, gjë që solli shumicën e pasojave negative në lidhje me Iranin.
Është shumë e rëndësishme të theksohet se nuk ishte ndërhyrja iraniane ajo që solli përpjekjen e grushtit të shtetit në Bahrein. IFLB kishte marrë mbështetje nga Shiat në veri, në Diraz dhe Aali. Me 73 vetë në gjyq për përpjekjen e grushtit të shtetit, regjimi duhej të ishte i kujdesshëm që të mos nxiste zemërim mes shumicës shiite, por sidoqoftë vazhdoi të shtypte demonstratat që rrethonin gjyqet.
Fajësimi i Iranit ngjall simpatinë e Perëndimit
Asocimi i protestave të Bahreinit me të ashtuquajturat plane ndërhyrëse iraniane në Gadishullin Arabik është një lëvizje shumë e zgjuar nga Al Saudi dhe Al Khalifa, pasi provokon simpatinë e “fuqive globale”, veçanërisht të SHBA-së dhe Britanisë, për të ndihmuar udhëheqësit e Manamas që të ofrojnë mbulime ligjore të përpjekjeve të tyre për të frenuar valët e demonstratave pro-reformuese.
Qasja kryesore e SHBA-së në përgjigje të protestave të popullit të Bahreinit ishte për të forcuar regjimin e Al-Khalifës me armë dhe mbështetje ndërkombëtare; dhe që të mos harrojmë, Bahreini është gjithashtu shtëpia e flotës së pestë të SHBA-ve. Prandaj, përpjekjet për të ndezur administratat e njëpasnjëshme të SHBA-së kundër rolit rajonal të Iranit dhe ndikimit të zgjerimit mund të nxisin Uashingtonin të ndërhyjë në krizën e Bahreinit.
Ndërkohë, shitjet britanike të armëve në Bahrein janë rritur ndjeshëm gjatë gjashtë viteve të fundit, ndërsa në sfond abuzimi ndaj demonstruesve ka vazhduar. Në mes të shkurtit 2011 dhe shtatorit të vitit 2015, Britania e Madhe ka bërë marrëveshje me Bahreinin me vlerë 45 milionë paund, duke përfshirë armë të tilla si mitralozë, pushkë sulmesh dhe municione të tjera, sipas Organizatës për Tregëtinë e Armëve (CAAT). Totali për tre vitet para kryengritjes ishte 6 milionë paund.
Shtypja e tanishme brutale e ndjekur nga një bllokadë e shënuar nga demonstratat anti-regjim në vazhdim, si dhe dështimi për t’u marrë me Sheikh Isa Qassim, tregon qëndrimin e Sheikut Ali Salman mbi politikën anti-Iran. Kjo ndiqet rregullisht nga udhëheqësit e Manamas në bashkëpunim me disa sundimtarë të Këshillit të Bashkëpunimit të Gjirit të kryesuar nga Arabia Saudite, për të mbuluar mizoritë e tyre kolektive kundër opozitës në Bahrein, dhe ngjashëm në Qatif. / © Gazeta Impakt
