Nga Vecih Cuzdan
Provincat e Latakias dhe Tartusit, të njohura si “Saheli” në perëndim të Sirisë, si dhe zonat rurale të Hamës dhe Homsit, po përballen me sulme të spastrimit etnik kundër alavitëve që nga 6 marsi.
Këto sulme, të udhëhequra nga forcat e sigurisë së qeverisë së re dhe fraksionet e saj të armatosura, kanë vrarë dhe plagosur mijëra njerëz, kanë shkatërruar familje, kanë plaçkitur shtëpi dhe biznese, si dhe kanë zhvendosur dhjetëra mijëra persona. Megjithatë, numri i saktë i viktimave dhe përmasa e plotë e ngjarjeve mbeten ende të panjohura.
Sipas një raporti të datës 17 mars nga Observatori Sirian për të Drejtat e Njeriut me seli në Londër, janë vrarë gjithsej 1,557 civilë, përfshirë 795 në Latakia, 487 në Tartus, 262 në Hama dhe 13 në Homs. Burime lokale thonë se numri i vërtetë është shumë më i lartë.
Sanubar, që në arabisht do të thotë “pishë”, është një fshat alavit rreth 13 kilometra nga qendra e Latakias. Sipas një raporti të vitit 2021 nga agjencia zyrtare e lajmeve SANA, Sanubari, me një popullsi prej 35,000 banorësh, përshkruhet si një zonë “në periferinë e Latakias, ku deti dhe lumi takohen nën hijen e pyjeve me pisha, eukalipte dhe selvi”. Shumica e banorëve merren me bujqësi.
Por më 7 mars, ky vend u përfshi nga të shtënat; banorët u vranë, u zhvendosën me forcë dhe shtëpitë e tyre u plaçkitën. Zaynab*, një 32-vjeçare shtëpiake, u fsheh në katin e fundit të ndërtesës ku jetonte me vajzën e saj 5-vjeçare dhe vjehrrën, në ditën e masakrës. Ndërkohë, persona të armatosur hynë me forcë në shtëpinë e saj dhe ekzekutuan bashkëshortin, vjehrrin dhe dy kunetërit.
Zaynab, e cila humbi gjithsej 11 anëtarë të familjes së saj, i tregoi bianet-it për atë që pa në Sanubar dhe për luftën e saj për mbijetesë gjatë një interviste online.
Dita e masakrës në Sanubar: 7 Mars
A mund të prezantoheni?
Emri im është Zaynab. Jam 32 vjeçe. Jam shtëpiake dhe kam një vajzë 5-vjeçare. Jetojmë në fshatin Sanubar. Gjatë masakrës, ishim aty. Burri im dhe familja e tij merren me bujqësi. Fshati ynë, në përgjithësi, siguron jetesën nga bujqësia.
Çfarë ndodhi në fshatin tuaj?
Të premten në mëngjes, më 7 mars, rreth orës 08:30, grupe të armatosura filluan të mbërrinin në fshat. Vinin njëri pas tjetrit, me grupe. Grupi i parë ishte i veshur me rroba njëngjyrëshe, afër ngjyrës së naftës. Kur i pyetëm se kush ishin, ata thanë: “Ne jemi nga Ministria e Mbrojtjes.”
Kur hynë në shtëpinë tonë, na terrorizuan. Filluan të bërtisnin dhe të qëllonin me armë pranë këmbëve të burrave. “Na jepni armët dhe arin,” bërtisnin. “Nxirrni gjithçka që keni,” thanë. Bastisën dhe kontrolluan shtëpinë. Pastaj na pyetën: “Jeni alevi apo suni?”
“Do të vrasim të gjithë alavitët”
Para se të largoheshin, grupi i parë tha: “Tregojini atyre që vijnë pas nesh se janë nga Ministria e Mbrojtjes.” Pasi përfunduan kërkimin dhe u larguan, shumë shpejt mbërriti grupi i dytë dhe bëri të njëjtën pyetje: “Jeni alevi apo suni?”
Vjehrri im u përgjigj: “Ne jemi myslimanë” dhe shqiptoi dëshminë e fesë. Por ata thanë: “Kemi urdhër nga lart, do të vrasim të gjithë alavitët. Me suninjtë s’kemi punë.”
Grupi i parë u kthye sërish për para
Më vonë, grupi i parë u rikthye. Qëllimi i tyre ishte të merrnin para. Erdhen përsëri për të gjetur ato që nuk kishin mundur të merrnin herën e parë. Unë, vjehrra dhe vajza ime e vogël ishim ulur në një dhomë. Kishim mbyllur derën. Dikush nga grupi hyri dhe nisi të na kërcënonte.
“Ia vendosën armën vajzës sime në kokë”
“Më jepni të gjitha paratë, arin dhe armët,” bërtiti ai.
“Nuk kemi asgjë, ju po kontrolloni vetë shtëpinë, merrni çfarë të gjeni,” i thashë.
Kur e dëgjoi këtë përgjigje, ai nxori armën dhe ia vendosi në kokë vajzës sime. “Ose i nxjerr të gjitha tani, ose do ta vras vajzën tënde para syve të tu,” tha.
“Kjo është fëmija im i vetëm, ju lutem mos i bëni asgjë,” qava me dëshpërim. Në fund, ata u larguan nga dhoma dhe vazhduan të bastisnin shtëpinë. Morën të gjitha dokumentet e identifikimit, celularët dhe makinën tonë.
Grupi i dytë ishte veshur me uniforma ushtarake me kamuflazh. Pjesa e poshtme ishte bezhë, ndërsa bluza kishte motive ushtarake klasike. Dëgjuam gjithashtu thirrje për xhihad nga xhamitë. Mes tyre kishte edhe civilë nga Idlibi, e kuptonim nga dialekti i tyre.
“Ne jemi thjesht fermerë”
Deri në mesditë, grupe të reja vazhdonin të mbërrinin në fshat. Më pas, një automjet i forcave të sigurisë arriti. Ata hynë në shtëpinë tonë dhe pyetën çfarë kishte ndodhur.
Vjehrri im u përgjigj: “Na sulmuan, na kërcënuan, na shkatërruan shtëpinë. Nuk kemi asnjë lidhje me armët, ne jemi thjesht fermerë.” Ai u tregoi gjithçka.
Më vonë, mësuam nga fqinjët se po atë ditë, forcat e sigurisë ishin takuar me grupin e armatosur që kreu masakrat në fshatin tonë dhe i kishin përshëndetur. Pastaj u larguan nga fshati pa bërë asgjë.
Ka nga ata që thonë: “Forcat e sigurisë mbrojtën njerëzit,” por ne pamë të kundërtën. Ata e dinin se grupet e armatosura po kryenin masakra, por nuk ndërhynë.
“Na u mpiks gjaku nga ajo që pamë”
Ishte pas kësaj që u vranë burri juaj, vjehrri dhe kunetërit?
Po. Pasdite, rreth orës 14:15, filluan të shtënat intensive. Shtëpitë po goditeshin pa dallim. Nuk kuptonim nëse po shpërthenin bomba apo thjesht po qëllohej me armë.
Burri im na çoi në katin e tretë të ndërtesës. Ky kat ishte ende në ndërtim dhe na tha të fshiheshim aty. Disa minuta më vonë, dëgjuam një zë të bashkuar duke bërtitur “Allahu Akbar”, e menjëherë pas tij, të shtëna. Qëndruam të heshtur dhe të tmerruar për 10-15 minuta.
Kur zbritëm poshtë, na u mpiks gjaku nga ajo që pamë. Vjehrri im ishte shtrirë në tokë, i mbuluar me gjak. Burri im dhe kunetërit e tij ishin ekzekutuar aty ku ishin ulur.
Kur vajza ime e pa këtë skenë, ajo shpërtheu në histeri dhe filloi të godiste veten. Nuk dija ç’të bëja. Përpiqesha ta qetësoja ndërsa shihja trupat e burrit dhe familjes së tij të mbuluar me gjak. Ishim në gjendje shoku.
“Burrat tuaj i vranë, jo ne”
A i patë sulmuesit nga afër? Patët ndonjë kontakt me ta?
Dolëm jashtë. Pikërisht atëherë një makinë e bardhë ndaloi para shtëpisë. Prej saj dolën disa burra. Hynë në shtëpi, panë trupat dhe na pyetën: “Kush i vrau? I patë?”
Ishte aq shumë grupe sa nuk e dinim saktësisht kush ishin vrasësit, por thashë: “Po, i pashë,” sepse kisha parë grupet e mëparshme. Atëherë burri më tha: “Burrat tuaj i vranë, jo ne.”
Ai po i referohej atyre që ata i quanin “mbetje të regjimit”. Pastaj pyetën: “Keni kamera brenda shtëpisë?” Por sigurisht që nuk kishim. Edhe sikur të kishim, nuk do të funksiononte sepse nuk kishte energji elektrike.
Por kur i thashë se kisha parë vrasësit, ai më pa me tmerr. U frikësova aq shumë se mos njëri prej tyre do të më bënte diçka. Për fat të mirë, u larguan pa më prekur.
“Njeriu që na shpëtoi ishte sunit, ai rrezikoi shumë”
Çfarë bëtë më pas?
Një i afërm i yni i kërkoi një miku nga Idlibi të na ndihmonte të shpëtonim. Ai pranoi dhe erdhi shpejt me makinën e tij.
Më pyeti: “A u the atyre burrave që pe kush e vrau?”
I thashë: “Po.”
Ai më tha: “Duhet të largohemi menjëherë, këta njerëz janë të çmendur. Do të të vrasin edhe ty.”
Menjëherë mbuluam kokat dhe dolëm me nxitim nga shtëpia. Personi që na shpëtoi ishte sunit dhe mori një rrezik të madh për të na ndihmuar.
Ndërsa largoheshim nga fshati, pamë rrugët të mbushura me trupa të pajetë. Burrat e armatosur po shkelnin mbi ta. Në disa çati kishte snajperë që prisnin të qëllonin këdo që afrohej te trupat. Për këtë arsye, askush nuk mundi t’u afrohej trupave për tre ditë.
“Trupat u varrosën në varre masive”
A mësuat çfarë ndodhi në fshat pasi u larguat nga Sanubari?
Pas rënies së regjimit, një grup i quajtur “Fasil 400” (Bashkimi i 400-të) u vendos në fshatin tonë. Ata janë një grup jashtëzakonisht i ashpër. Shumica ishin sirianë, e kuptonim nga dialekti i tyre se nga cilat rajone vinin. Mes tyre kishte shumë pak të huaj.
Vetëm në zonën e shtëpisë sonë, 200 njerëz që i njihja personalisht u vranë. Disa u qëlluan, të tjerëve iu pre koka.
Pasi u larguam nga fshati, grupet e armatosura dhe mbështetësit e tyre varrosën trupat e të vrarëve në varre masive.
Ata nuk na lejuan të mbajmë zi apo të varrosim të afërmit tanë. Fillimisht e mohuan që i kishin varrosur në varre masive. Por ditën e tretë mësuam se i kishin mbledhur të gjithë trupat dhe i kishin groposur.
“Jemi të mbytur në gjak, nuk duam më gjakderdhje”
Së fundi, a keni një mesazh?
Njëmbëdhjetë anëtarë të familjes së burrit tim u masakruan. Nuk ndihemi të sigurt. Ata vranë edhe gratë. “I vranë që burrat alevitë të mos lindnin më fëmijë.”
Kur shkuan në shtëpinë e mikut tim, i thanë: “Lëmë pas shumë gra të veja.”
Vranë edhe vjehrrën e motrës sime, një grua e moshuar që ecte me shkop. Vranë një djalë 10-vjeçar në fshatin tonë. Çfarë mbetjesh të regjimit janë këta?
E vetmja gjë që duam është siguria. Sidomos duam që grupi i quajtur “Fasil 400” të largohet nga fshati ynë. Nuk duam grupe të armatosura.
Ne thjesht duam të jetojmë të sigurt dhe në paqe. Jemi të mbytur në gjak, nuk duam më gjakderdhje.
Dua që fëmijët tanë të mos vdesin më. Dua që këto masakra të marrin fund.
Nëse duan që pakicat të largohen, le të hapin dyert dhe ne do të ikim. Nëse është e nevojshme, do të emigrojmë, do ta lëmë këtë tokë. Por nuk duam të vritemi më.
Për 14 vjet, regjimi i Assadit na ka shtypur dhe frikësuar; kurrë nuk kemi mundur të flasim. “Nëse largoheni, do t’ju vrasin,” na thoshin. Dhe ashtu ndodhi./gazetaimpakt/bianet.org
