nga Shaban Burri
Imran Hosein u shpall person Nongrata në Aeroportin e Tiranës dhe iu mohua hyrja, duke shkaktuar një debat të gjallë midis mbështetësve dhe kundërshtarëve midis shqiptarëve. Ata e akuzojnë atë se është i afërt me Serbinë dhe Rusinë, dhe ai akuzohet se nuk e njeh gjenocidin në Srebrenicë. Afërsija me Rusinë është e papranueshme midis shqiptarëve, pasi ata, së bashku me turqit, konsiderohen e keqja gjithëpërfshirëse dhe shkaku i të gjitha të këqijave të popullit të tyre. Po shfrytëzoj këtë mundësi për të organizuar mendimet e mia, pasi shpesh kam menduar se si t’i vlerësoj të gjitha këto.
Për të fituar një kuptim, një hyrje e shkurtë në ndryshimin midis masakrës dhe gjenocidit.
Një masakër është vrasja e papritur dhe e dhunshme e shumë njerëzve. Shpesh një vrasje e synuar e civilëve nga një grup ose individ i armatosur. Termi rrjedh nga fjala frënge për “masakër” ose “kasaphanë”. Nuk është domosdoshmërisht e nevojshme të ketë një qëllim specifik për të shkatërruar një grup të tërë.
Gjenocidi është një krim i përcaktuar nga e drejta ndërkombëtare, e cila, sipas Konventës së OKB-së për Gjenocidin, përfshin akte të ndryshme. Kërkon qëllimin për të shkatërruar, tërësisht ose pjesërisht, një grup specifik (kombëtar, etnik, racor ose fetar).
Vrasja është vetëm një nga aktet e mundshme; të tjerat përfshijnë krijimin e kushteve të jetesës që çojnë në shkatërrim ose rrëmbimin me forcë. Shihni Gazën!
Termi gjenocid u shpik në vitin 1944 për të përshkruar politikën naziste të shfarosjes. Sot mund ta shohim shumë qartë se në çfarë çoi kjo në shembullin e Palestinës.
Duhet theksuar këtu se i gjithë populli serb kishte një qëllim për të shfarosur myslimanët ose shqiptarët, edhe sipas kuptimit tim, është shumë e vështirë për ta pranuar. Megjithatë, nuk ka dyshim se midis serbëve kishte grupe individuale që donin të shfarosnin myslimanët ose shqiptarët, jo vetëm në Srebrenicë ose Reçak.
Fakti që ekziston një afinitet ideologjik midis popullit qiellor të serbëve dhe popullit të zgjedhur të Izraelit sigurisht që duhet të na japë për të menduar, por edhe popujt me ide të ngjashme, të tilla si feja më e mirë, raca e pastër, etj., nuk mund të përjashtohen. Këtu, është legjitime të pyesim nëse nuk ka nga ata midis nesh që mendojnë se jemi të veçantë? Fatkeqësisht, ide të tilla janë në rritje kudo. Kundërshtimi i kesaj duhet të jetë me të vërtetë detyrë e secilit prej nesh. Këtu hyn në lojë Imran Hoseini. Vitet e fundit, përmes udhëtimeve të tij të shumta, ai ka ofruar frymëzim përmes diskutimeve të ndryshme në panele në vendet fqinje për të arritur një të ardhme më të mirë dhe paqësore për ata që jetojnë këtu, gjë që bie ndesh me median dhe politikanët nxitës të sotëm.
Mendoj se Imran Hosein e ka të vështirë të imagjinojë që të gjithë serbët kane dëshirë për të shfarosur të gjithë të tjerët, dhe për këtë arsye ai po përpiqet të arrijë grupin e heshtur të serbëve, si dhe ata të grupeve të tjera etnike, në mënyrë që të lehtësojë bashkëjetesën më të mirë në Ballkan, gjë që në fakt duhet të jetë e lavdërueshme. Qëllimi i tij për t’iu drejtuar shoqërisë së shumicës së heshtur të të gjithë popujve, e cila i sheh të gjitha këto mangësi, por nuk bën asgjë, sigurisht që duhet të jetë edhe interesi ynë.
Kur një grup ose popull, sido që të përcaktohet, toleron aktet kriminale ose keqbërjet e një pakice, ai mund të përshkruhet si i tillë nga perspektiva të ndryshme sociologjike dhe psikologjike. Përshkrimet varen shumë nga rrethanat, motivet dhe konteksti shoqëror specifik.
Përshkrime dhe dinamika të mundshme:
Heshtja si bashkëfajësi: Kur shumica hesht nga frika, komoditeti ose simpatia, kjo mund të interpretohet si tolerancë ose bashkëfajësi e heshtur. Kjo sjellje inkurajon në mënyrë indirekte pakicën kriminale në veprimet e tyre, pasi nuk kanë frikë nga pasojat serioze.
Presioni i grupit dhe normat shoqërore: Brenda një grupi, mund të ketë presion të fortë të bashkadhetareve për t’u përshtatur dhe për të mos ndërmarrë veprime kundër akteve kriminale të grupit ose popullit të tyre. Ata që i rezistojnë presionit të bashkëadhetareve rrezikojnë të përjashtohen ose të ndëshkohen. Në raste të tilla, zhvillohet një “kulturë heshtjeje”.
Sisteme të ndryshme vlerash: Toleranca mund të bazohet në një sistem vlerash që ndryshon nga ai i shoqërisë shumicë. Në disa mjedise, besnikëria dhe mbrojtja e grupit ose popullit të vet vlerësohen më shumë sesa respektimi i ligjeve shtetërore ose vlerave morale.
Mungesa e sundimit të ligjit dhe vlerave morale: Në disa komunitete, mungesa e besimit në sistemin ligjor ose vlerat morale mund të çojë në një dështim për të raportuar shkeljet kriminale dhe morale. Grupi më pas mbështetet në normat e veta.
Rregullat dhe rregulloret për zgjidhjen e konflikteve të brendshme.
Dinamika dhe identiteti i grupit: Toleranca mund të jetë gjithashtu rezultat i një identiteti kolektiv të grupit. Nëse pakica kriminale është një pjesë integrale e identitetit të grupit, sjellja e tyre tolerohet për të ruajtur unitetin dhe kohezionin e grupit ose edhe të njerëzve.
Shembuj nga jeta reale:
Kultura e heshtjes policore: Brenda departamenteve të policisë, mund të ketë një “kulturë heshtjeje” në të cilën kolegët nuk raportojnë sjellje të pahijshme për të mbrojtur grupin.
Krimi i organizuar: Në organizatat kriminale, besnikëria ndaj grupit është thelbësore. Anëtarët janë të detyruar të tolerojnë dhe mbështesin krimet për të siguruar ekzistencën e vazhdueshme të grupit.
Krimi i klanit: Në fenomene të tilla si krimi i klanit, anëtarët e familjes mund të tolerojnë ose mbulojnë akte kriminale për të mbrojtur familjen dhe reputacionin e saj.
Ngacmimi në oborrin e shkollës: Në mjedisin shoqëror të shkollave, dinamika e grupit mund t’i çojë nxënësit të tolerojnë sjelljen ngacmuese në mënyrë që të shmangin vetën per te bëre viktima. Etj.
Fatkeqësisht, autoritetet tona shqiptare bënë një gabim duke refuzuar Sheikh Imran Hoseinin, gjë që vendet e tjera të Ballkanit nuk e bënë, duke penguar kështu përkohësisht gatishmërinë e tyre për t’u angazhuar në dialog. Kjo ngre pyetjen ky vendim a mbështetet nga populli? Personalisht, besoj se populli ynë është moralisht shumë më i mirë sesa imazhi i paraqitur pas refuzimit. Ata janë më të vetëdijshëm për ndarjen dhe strategjinë e përçarjes dhe dëshirojnë një bashkëjetesë paqësore. Për këtë arsye, shohim se shumica e heshtur ekziston edhe midis nesh dhe toleron shkeljet morale. Çfarë ka ndodhur me mikpritjen tonë? Të drejtosh gishtin nga serbët, grekët, turqit dhe të tjerët nuk është zgjidhja. Ne të gjithë duhet të përmirësohemi, disa më shumë, disa më pak.
Shejh Imran Hossein është bërë një Shahid/dëshmitar i mangësive tona, për të cilat e falënderoj Atë.
