Historiani ortodoks Paskal Milo ka shperthyer me akuza histerike kunder muslimaneve shqiptare ne ditet e fundit duke refuzuar deklaratat e tija te bera vite me pare ne lidhje me nenen dhe familjen serbe te Skenderbeut. Keto deklarata te Milos vijne pasi Pardi Turdiu djali i Qazim Turdiut, nje familje e vjeter iraniane e Tiranes qĂ« tashmĂ« jeton nĂ« SHBA prej 3 dekadash, ka kĂ«rkuar qĂ« tâi hiqet nĂ«nshtetĂ«sia shqiptare Paskal Milos meqe ky e ka bere Skenderbeun serb. Sipas Turdiut me origjine iraniane, Skenderbeu eshte shqiptar.
Radikal
Paskal Milo: Kush po i manipulon dhe pse, ato që kam thënë për Skënderbeun
Si gjithnjë, i qartë, lakonik dhe i prerë. Historiani i njohur dhe ish-ministri i Jashtëm i Shqipërisë, Prof. Paskal Milo sqaron se si qëndron e vërteta e deklaratave të tij lidhur me origjinën e nënës së Skënderbeut që çuditërisht u rihap ditët e fundit. Në këtë intervistë ekskluzive për gazetën DITA, Milo shpjegon se ajo që tregon videoja që tashmë është bërë virale në rrjetet sociale, është një shpifje shumë e poshtër e organizuar nga qarqe ekstremiste islamike, që prej vitesh financojnë shumë portale të tilla në Shqipëri, për të goditur figurën e Heroit tonë Kombëtar. E pra, hapja e një debati të tillë aktualisht, si një rrufe në qiell të kthjellët, tregon se ata nuk e kanë hallin me Paskal Milon, qoftë si njeri, qoftë dhe politikan dhe historian, por me Skënderbeun. Prof. Milo shton se mbështet deri në fund tezat, të cilave iu referohet, por jo fjalëve të shkëputura nga konteksti, pasi kështu fjalët e tij po shfrytëzohen me keqdashje nga individë të caktuar.
Intervistoi Xhevdet Shehu
â Profesor, nuk e kisha menduar njĂ« intervistĂ« me brenda njĂ« harku 2-3 javĂ«sh, pas asaj qĂ« bĂ«mĂ« pĂ«r 9 majin, ditĂ«n e madhe tĂ« fitores sĂ« Antifashizmit. MirĂ«po, ndodhin edhe tĂ« papritura. Ndaj jush ka nisur njĂ« furtunĂ« e papritur, lidhur me njĂ« qĂ«ndrim tuajin pĂ«r figurĂ«n e e Heroit tonĂ« KombĂ«tar, Gjergj Kastriot SkĂ«nderbeun. A jeni ndjerĂ« i befasuar nga kjo furtunĂ«?
â Jo, unĂ« jam mĂ«suar me polemika dhe diskutime, qoftĂ« si historian qoftĂ« dhe si politikan. Edhe kĂ«tĂ« âfurtunĂ«â nuk e quaj tĂ« papritur. Ajo qĂ« mĂ« bĂ«ri pĂ«rshtypje ishte momenti: Nuk kishte njĂ« jubile tĂ« SkĂ«nderbeut tĂ« lindjes apo tĂ« vdekjes. UnĂ« ato deklarata dhe qĂ«ndrime i kam bĂ«rĂ« nĂ« 2018 dhe askush nuk mĂ« kontestoi. AtĂ«herĂ«, pse u hap tani ky debat dhe pse nisi kjo âfurtunĂ«â sikurse shpreheni ju kundĂ«r meje? Po ua them unĂ«: Nuk e kanĂ« me Paskal Milon, por me SkĂ«nderbeun, me frymĂ«n europianiste tĂ« ShqipĂ«risĂ«.
â UnĂ« e kuptoj shqetĂ«simin tuaj. Por pĂ«rhapĂ«sit e lajmit i referohen njĂ« deklarimi tuajit se âNĂ«na e SkĂ«nderbeut me origjinĂ« serbe â. A Ă«shtĂ« kjo njĂ« shpifje e montuar dhe e manipuluar?
â UnĂ« pĂ«rmenda njĂ« fakt historik. KĂ«tĂ« e thonĂ« tĂ« gjithĂ« historianĂ«t dhe biografĂ«t e SkĂ«nderbeut. Pse mĂ« referohen mua qĂ« pĂ«rsĂ«rita njĂ« fakt tĂ« njohur, Ă«shtĂ« puna e tyre. Por ky Ă«shtĂ« thjesht njĂ« abuzim. UnĂ« e kam pĂ«rmendur nĂ« tĂ« gjitha shkrimet e mija dhe e kam thĂ«nĂ« mĂ« mijĂ«ra herĂ« se i ati i SkĂ«nderbeut ishte shqiptar i pastĂ«r dhe e gjithĂ« vepra e Heroit tonĂ« KombĂ«tar Ă«shtĂ« tĂ«rĂ«sisht shqiptare. QĂ«ndresa e tij heroike njĂ« çerek shekullore Ă«shtĂ« e pashembullt. Pse nuk merren kontestuesit e mi me kĂ«tĂ« fakt? ĂshtĂ« puna e tyre dhe unĂ« nuk ndihem aspak i shqetĂ«suar. Ajo qĂ« dua tĂ« theksoj pĂ«r ty, miku im Xhevdet, Ă«shtĂ« kjo: âFurtunaâ e ditĂ«ve tĂ« fundit Ă«shtĂ« njĂ« shpifje shumĂ« e poshtĂ«r e organizuar nga qarqe ekstremiste islamike, qĂ« financojnĂ« shumĂ« portale tĂ« tilla nĂ« ShqipĂ«ri, pĂ«r tĂ« goditur figurĂ«n e SkĂ«nderbeut. Nuk Ă«shtĂ« hera e parĂ« qĂ« e bĂ«jnĂ« kĂ«to qarqe. Por duke keqpĂ«rdorur dhe manipuluar tezat dhe qĂ«ndrimet e mia shumĂ« tĂ« njohura nĂ« 550 vjetorin e vdekjes sĂ« SkĂ«nderbeut, dy vite mĂ« parĂ«. FjalĂ«t e mia janĂ« shkĂ«putur nga konteksti, pĂ«r tâu shfrytĂ«zuar nga qarqe ekstremiste islamike qĂ« financojnĂ« disa portale nĂ« ShqipĂ«riâŠ
â AtĂ«herĂ«, pse u kujtuan pikĂ«risht tani pĂ«r tĂ« pĂ«rmendur emrin tuaj kundĂ«r SkĂ«nderbeut?
â SkĂ«nderbeu Ă«shtĂ« ai qĂ« Ă«shtĂ«. NjĂ« Hero shqiptar dhe evropian njĂ«herĂ«sh. NjĂ« Hero i madh. Nuk ka nevojĂ« SkĂ«nderbeu pĂ«r vlerĂ«simet e mia. Kemi nevojĂ« ne shqiptarĂ«t pĂ«r njĂ« Hero tĂ« tillĂ«. Pyetja qĂ« shtrohet Ă«shtĂ«, pse u kujtuan tani kĂ«to portale me influenca tĂ« qarta islamike ekstreme, tĂ« ribotojnĂ« dhe manipulojnĂ« pas dy vitesh kĂ«to deklarata tĂ« miat? Ajo qĂ« tĂ« bĂ«n mĂ« shumĂ« pĂ«rshtypje dhe Ă«shtĂ« qĂ«llimisht e organizuar dhe unĂ« jam nĂ« dijeni tĂ« kĂ«tyre pĂ«rpjekjeve qĂ« bĂ«hen nga individĂ« tĂ« caktuar tĂ« paguar. Synimi nuk jam unĂ«, por Ă«shtĂ« goditja e figurĂ«s sĂ« SkĂ«nderbeut. Goditja realizohet pĂ«rmes shpifjeve nĂ« adresĂ«n time. MeqenĂ«se mĂ« pyetĂ«t pĂ«r kĂ«tĂ« çështje po ju pĂ«rgjigjem jo vetĂ«m kontestuesve tĂ« mi, por edhe gjithĂ« lexuesve tĂ« gazetĂ«s suaj: NĂ«qoftĂ«se doni tĂ« dini pikĂ«pamjet e mia, i sugjeroj tĂ« gjithĂ«ve tĂ« lexojnĂ« se çfarĂ« kam thĂ«nĂ« unĂ« nĂ« referatin e mbajtur nĂ« vitin 2018 nĂ« KonferencĂ«n KombĂ«tare pĂ«r SkĂ«nderbeun tĂ« mbajtur nĂ« TiranĂ« dhe nĂ« disa konferenca tĂ« tjera. Materiale kĂ«to tĂ« botuara edhe nĂ« gazeta. Aty janĂ« tĂ« qarta dhe jo tĂ« manipuluara. Nuk ka fraza tĂ« shkĂ«putura nga konteksti si Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« nĂ« atĂ« video tĂ« publikuar. ĂshtĂ« njĂ« tentativĂ« e ndyrĂ« e qarqeve tĂ« influencuar nga radikalistĂ« ekstremistĂ«, qĂ« vazhdimisht kanĂ« goditur figurĂ«n e SkĂ«nderbeut me qĂ«llime antikombĂ«tare dhe antishqiptare.
â Jo po mĂ« flisni pĂ«r njĂ« sulm tĂ« qĂ«llimshĂ«m, apo jo?
â Po. TĂ«rĂ«sisht i qĂ«llimshĂ«m dhe i mirorganizuar. Sapo ta thashĂ« qĂ« ky sulm Ă«shtĂ« kundĂ«r SkĂ«nderbeut, jo kundĂ«r meje. NĂ« kĂ«tĂ« rast duke goditur figurĂ«n e SkĂ«nderbeut qĂ« ndali pushtimin osman, qĂ« iu bĂ« barrikadĂ« pushtimit tĂ« EvropĂ«s nga osmanĂ«t dhe qĂ« SkĂ«nderbeun e kanĂ« akuzuar si tradhtarĂ« tĂ« osmanĂ«ve dhe si tradhtarĂ« tĂ« Islamit, duke e nxjerrĂ« SkĂ«nderbeut si njĂ« nga udhĂ«heqĂ«sit e botĂ«s sĂ« krishtere, evropiane tĂ« asaj kohe, argumentojnĂ« tezat e tyre qĂ« SkĂ«nderbeu Ă«shtĂ« tradhtar. Pra godasin figurĂ«n e SkĂ«nderbeut duke pĂ«rdorur tezat e mia. ShumĂ« dinake! Apo jo?!
â Ku qĂ«ndron goditja, se qĂ« nĂ«na e tij Ă«shtĂ« me origjinĂ« sllave Ă«shtĂ« thĂ«nĂ« nga ju. Ăka do tĂ« thotĂ« qĂ« mbĂ«shtesni kĂ«tĂ« tezĂ«âŠ?
â NĂ« momentin qĂ« frazat merren tĂ« shkĂ«putura nga njĂ« bisedĂ« qĂ« ka zgjatur dy orĂ« edhe montohen, nuk del absolutisht qĂ«ndrimi edhe mendimi im. Pyesni pĂ«r kĂ«tĂ« PĂ«llumb Xhufin, historianin tonĂ« mĂ« tĂ« kompletuar pĂ«r atĂ« periudhĂ« qĂ« ishte i pranishĂ«m nĂ« atĂ« debat televiziv. Sepse nuk jam unĂ« qĂ« e kam thĂ«nĂ« qĂ« nĂ«na e SkĂ«nderbeut Ă«shtĂ« me origjinĂ« serbe, po janĂ« me dhjetĂ«ra dhe qindra historianĂ«. Nuk e them unĂ« qĂ« SkĂ«nderbeu ka lindur nga njĂ« familje ortodokse, por janĂ« shumĂ« tĂ« tjerĂ« dhe dokumente historike qĂ« e thonĂ« kĂ«tĂ«. Nuk e kam shpikur unĂ«, unĂ« u referohem historianĂ«ve dhe dokumenteve tĂ« tjera. Ky montim Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« qĂ«llimisht edhe nuk e thonĂ« qĂ« unĂ« kĂ«to deklarata i kam bĂ«rĂ« para dy vitesh, duan tĂ« japin pĂ«rshtypjen qĂ« unĂ« kĂ«to deklarata i kam bĂ«rĂ« kĂ«to ditĂ«. NĂ« ShqipĂ«ri ka njĂ« numĂ«r presionesh qĂ« vijnĂ« nga qarqet ekstremiste islamike.
â Ka pasur komete dhe akuza kundĂ«r jush nĂ« rrjet⊠I keni lexuar?
â MĂ« kanĂ« thĂ«nĂ« nĂ« telefon, por nuk i kam lexuar. Nuk mĂ« interesojnĂ«. Pse nuk del njĂ« historian ta kundĂ«rshtojĂ«, por del vajza e Koço KokĂ«dhimĂ«s, çfarĂ« pĂ«rfaqĂ«son ajo? Ajo Ă«shtĂ« tralala zura njĂ« galĂ«. UnĂ« kontestues tĂ« tillĂ« nuk i vĂ« fare nĂ« refene kontestues tĂ« asaj kategorie.
â Ju thoni se janĂ« qarqe islamiste ato qĂ« ju kundĂ«rshtojnĂ«. ĂfarĂ« mendoni se arrijnĂ« kĂ«ta ekstremistĂ« duke goditur SkĂ«nderbeun?
â NĂ« kĂ«tĂ« rast duke goditur figurĂ«n e SkĂ«nderbeut qĂ« ndali pushtimin osman, qĂ« iu bĂ« barrikadĂ« pushtimit tĂ« EvropĂ«s nga osmanĂ«t dhe qĂ« SkĂ«nderbeun e kanĂ« akuzuar si tradhtarĂ« tĂ« osmanĂ«ve dhe si tradhtarĂ« tĂ« Islamit, duke e nxjerrĂ« SkĂ«nderbeut si njĂ« nga udhĂ«heqĂ«sit e botĂ«s sĂ« krishtere, evropiane tĂ« asaj kohe, argumentojnĂ« tezat e tyre qĂ« SkĂ«nderbeu Ă«shtĂ« tradhtar. Pra godasin figurĂ«n e SkĂ«nderbeut duke pĂ«rdorur tezat e mia. ShumĂ« dinake!
â Sa influencon ky debat aktualisht sot?Â
â Ju e keni tĂ« qartĂ« qĂ« nĂ« politikĂ«n e gjeo-Ballkanit, ShqipĂ«ria, Kosova dhe shqiptarĂ«t, ata i mendojnĂ« si baza mbĂ«shtetĂ«se pĂ«r penetrim tĂ« mĂ«tejshĂ«m tĂ« islamizmit ekstrem nĂ« Ballkan. Sepse mbĂ«shteten nĂ« faktin qĂ« shumica e shqiptarĂ«ve janĂ« tĂ« fesĂ« myslimane dhe duke bĂ«rĂ« kĂ«to gjera ata duan tĂ« penetrojnĂ« thellĂ« e mĂ« thellĂ« nĂ« shoqĂ«rinĂ« shqiptare. Sidomos tani kur nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor kryqĂ«zohen influenca dhe presione tĂ« ndryshme dhe ku presionet e qarqeve islamike janĂ« tĂ« pranishme. Pra, thĂ«nĂ« shkoqur, janĂ« pjesĂ« dhe instrument i kĂ«saj fushate pĂ«r ta penguar kĂ«tĂ« rajon pĂ«r tĂș bashkaur me EvropĂ«n.
â MĂ« dukeni shumĂ« i ashpĂ«r, Profesor. Mos Ă«shtĂ« ky njĂ« reagim kokĂ« pĂ«r kokĂ«, apo me tĂ« njĂ«jtĂ«n monedhĂ« ndaj kontestuesve tuaj?
â Aspak. UnĂ« jam historian dhe flas me logjikĂ«n e argumenteve. OponentĂ«t âprofesionistĂ«â tĂ« rrjeteve sociale me njĂ« injorancĂ« patologjike tĂ« frymĂ«zuar nga individĂ«, specialistĂ« tĂ« terrorit psikologjik fondamentalist, duke u fshehur prapa pseudonacionalizmit, kanĂ« hedhur nĂ« tregun anarkist akuza se gjoja Ă«shtĂ« thĂ«nĂ« se SkĂ«nderbeu ka origjinĂ« sllave dhe se ka qenĂ« ortodoks apo i krishterĂ«.
Dua ta sqaroj përfundimisht për të gjithë lexuesit e gazetës suaj:
E para, Ă«shtĂ« njĂ« shpifje e pastĂ«r dhe shumĂ« e ulĂ«t, sepse dihen reagimet qĂ« ngjallen ne opinionin publik pĂ«r çështje tĂ« tilla shumĂ« tĂ« ndjeshme. NĂ« referimet e mia pĂ«r SkĂ«nderbeun nĂ« vitin 2018, nĂ« konferencĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare me rastin e 550 vjetorit tĂ« vdekjes sĂ« tij, mbajtur nĂ« TiranĂ« dhe nĂ« dy botime nĂ« gazetĂ«n âPanoramaâ figura e SkĂ«nderbeut dhe vepra e tij janĂ« trajtuar me njĂ« pĂ«rgjegjĂ«si te madhe shkencore, maksimalisht, mbĂ«shtetur nĂ« dokumente e bibliografi tĂ« gjerĂ« vendase e tĂ« huaj. Ato u mirĂ«pritĂ«n jo vetĂ«m nĂ« qarqet shkencore brenda vendit, por edhe nĂ« konferencĂ«n nĂ« AkademinĂ« Britanike tĂ« Shkencave, ku referova nĂ« nĂ«ntor 2018. UnĂ« jam i nderuar qĂ« pĂ«r kĂ«to çështje kam tĂ« njĂ«jtat mendime me SkenderbeologĂ«t mĂ« tĂ« mirĂ« shqiptarĂ« si Fan Noli, Athanas Gegaj, Aleks Buda, Kristo FrashĂ«ri, Aurel Plasari etj. âShkencĂ«tarĂ«veâ tĂ« rrjeteve tĂ« panjohura sociale nuk u mbetet veç tâi dĂ«nojnĂ« edhe kĂ«ta si antikombĂ«tarĂ«, madje edhe mĂ« shumĂ« se edhe unĂ« prej tyre kam mĂ«suar shumĂ«.
â Mos ju keqkuptojnĂ« nĂ« kĂ«tĂ« rast islamistĂ«t, Profesor?
â Jo, nuk kanĂ« dhe nuk gjejnĂ« ndonjĂ« arsye tĂ« mĂ« kontestojnĂ« besimtarĂ«t islamĂ«. UnĂ« them se qarqet ekstreme islamike qĂ« nuk kanĂ« asnjĂ« lidhje me fenĂ« e mirĂ«fillte e tĂ« moderuar islame, komandojnĂ« e financojnĂ« pĂ«r fat tĂ« keq disa tĂ« ashtuquajtura portale nĂ« veprĂ«n antikombĂ«tare tĂ« pengimit tĂ« integrimit evropian, nĂ« sabotimin e Ă«ndrrĂ«s sĂ« shqiptarĂ«ve pĂ«r ta bĂ«rĂ« ShqipĂ«rinĂ« si gjithĂ« Evropa. Ky Ă«shtĂ« fakt i njohur qĂ« pĂ«r fat tĂ« keq duket se tani nĂ« rrethanat e pandemisĂ« nga shteti dhe institucionet e posaçme tĂ« tij, Ă«shtĂ« ulur vigjilenca. KĂ«to qarqe e urrejnĂ« kulturĂ«n dhe traditĂ«n evropiane dhe gjejnĂ« forma e mĂ«nyra tĂ« hapura e tĂ« kamufluara pĂ«r ta goditur praninĂ« e saj nĂ« ShqipĂ«ri. KĂ«tij qĂ«llimi i shĂ«rbejnĂ« edhe sulmet e vazhdueshme qĂ« kĂ«to qarqe radikale e talibaniste bĂ«jnĂ« kundĂ«r papĂ«ve tĂ« Romes dhe vlerĂ«simeve tĂ« tyre pĂ«r SkĂ«nderbeun si luftĂ«tar, atlet e kampion nĂ« mbrojtje tĂ« krishtĂ«rimit. Nuk e sulmojnĂ« direkt SkĂ«nderbeun qĂ« hapur e kishte radhitur veten nĂ« âçetĂ«n e besimtarĂ«ve tĂ« Krishtitâ. JanĂ« kĂ«ta dhe shumĂ« paraardhĂ«s tĂ« tyre qĂ« e kanĂ« akuzuar SkĂ«nderbeun si âtradhtar tĂ« Islamitâ apo edhe te sulltanĂ«ve osmanĂ«. ĂirakĂ«t e paguar tĂ« islamizmit terrorist kĂ«tĂ« herĂ« preferuan ta sulmojnĂ« SkĂ«nderbeun jo frontalisht, por tĂ«rthorazi duke shpifur e fabrikuar manipulimin e njĂ« bisede televizive dy vjet mĂ« vonĂ« pasi Ă«shtĂ« transmetuar.
Prandaj, miku im po ta ritheksoj se: Krishtërimi në shekullin e 15-të ishte thelbi, ideologjia dhe filozofia e qytetërimit evropian. Sulmi ndaj besimit të krishterë të Skënderbeut sot, është sulm ndaj vlerave evropiane me të cilat kaq shume shqiptarët kanë dashur e duan të bashkohen.