Nga Artyom Lukin
Si dikush që jetoi gjatë rënies së Bashkimit Sovjetik, unë gjej disa imazhe dhe raporte të njohura që vijnë këto ditë nga Shtetet e Bashkuara. Por a duhet të jetë dikush që mezi pret shpërbërjen e SHBA?
Zemërimi, copëtimi i statujave, zyrtarët e lartë duke kundërshtuar haptas shefin ekzekutiv të vendit … Nga fundi i viteve 1980 BRSS ishte një superfuqi në rënie me udhëheqje të paaftë, të copëtuar duke përshkallëzuar kontradiktat e brendshme dhe duke abuzuar humbën në konkurrencën me një superfuqi tjetër, shumë më të suksesshme . Nuk është çudi që shumë në Rusi tani bëjnë pyetjen nëse SH.B.A. mund të kenë të njëjtin fat si BRSS.
është më një fantazi e një njeriu të cmendur
Për ta vendosur drejtë, nuk besoj se shpërbërja e Sh.B.A-së është e afërt ose e mundshme. Përkundrazi, Amerika mund të dilte nga një komb i rigjetur dhe rinovuar nga kriza aktuale. Sidoqoftë, skenari i shpërbërjes së SH.B.A.-së ka lënë përfundimisht fushën e hipotetikes. Në vitin 2008, unë përqesha një shkencëtar politik rus, një analist të KGB-së në karrierën e tij të mëparshme, i cili profetizoi një shpërbërje të SH.B.A.-së në gjashtë pjesë, pas një lufte civile të shkaktuar nga imigrimi masiv, rënia ekonomike dhe degradimi moral. Në vitin 2016, kur Donald Trump u zhvendos në Shtëpinë e Bardhë, unë fillova të kem mendime të dyta. Deri në vitin 2020, ideja e një kolapsi në SHBA nuk duket më e pakonceptueshme. Sot nuk janë rusët, por më shumë studiues amerikanë që parashikojnë një ngritje të mbështetjes për shpërbërjen në Shtetet e Bashkuara pasi “pandemia dhe protestat kanë ekspozuar përçarjet rajonale në SH.B.A.” Disa madje argumentojnë se përqafimi i lëvizjes së ndarjes shtetërore duhet të rezultojë në “njësi më të lumtur, më pak të korruptuar”, të konfederuar të Amerikës së Veriut në një version të BE.
Ideja që SH.B.A mund të shpërbëhet nuk është ruajtja e çifligjeve të agjentëve të ish-KGB apo rrjedhë studiuesve jo- amerikanë. Në vitin 2010, askush tjetër përveç profesorit të njohur të Harvardit Niall Fergusson botoi një artikull në cështjet e Jashtme në të cilin ai argumentoi se SH.B.A. mund të përmbushë një fund të papritur si një njësi unitare. Sipas Fergusson, “pavarësisht nëse është diktaturë apo demokraci, çdo njësi politike në shkallë të gjerë është një sistem kompleksi” që ka “tendencën për të kaluar nga stabiliteti krejt papritur në paqëndrueshmëri “. Ata që kanë jetuar nën Bashkimin Sovjetik në ditët e saj të fundit do të dëshmojnë se ai ka të drejtë për këtë. Në vitin 1985, Bashkimi Sovjetik ishte një superfuqi monolitike, megjithëse e ndenjur, e ndaluar. Në gjysmën e dytë të viteve 1980, reformat e iniciuara nga Mikhail Gorbachev po ndryshonin me shpejtësi Bashkimin Sovjetik, por shumica e njerëzve sovjetikë, si dhe vëzhguesit e jashtëm, ende kishin pothuajse asnjë dyshim që BRSS do të vazhdonte të ekzistonte. Në 1991, nuk kishte më BRSS.
Nëse SHBA bien, do të jetë ndryshe nga çdo gjë
Sigurisht, SH.B.A. nuk është e njëjtë me Bashkimin Sovjetik. Nëse Amerika është e dënuar të copëtohet, ajo do ta bëjë këtë në mënyrën e vet unike sesa të përsëris skenarin Sovjetik. Në vitin 2010, Fergusson pa pabarazitë financiare dhe fiskale si rreziku kryesor për ekzistencën e vazhdueshme të Sh.B.A. Në vitin 2020, këto çekuilibrime u rritën duke u bërë edhe më të mëdha, duke vënë në rrezik statusin e dollarit amerikan si monedhë rezervë kryesore e botës. Sidoqoftë, rënia e qëndrueshmërisë financiare të Amerikës tani është eklipsuar nga probleme edhe më serioze si polarizimi politik i brendshëm dhe konkurrenca në rritje nga Kina.
Shpejt përpara për në 2025. Pas një zgjedhje tjetër presidenciale thellësisht përçarëse, SH.B.A. është e kapluar nga një trazirë masive, e përkeqësuar nga një epidemi e Covid-24, një tendosje e re e koronavirusit. Kina, marrëdhëniet e së cilës me SH.B.A. tani janë kundërshtare të hapura, vendos që është momenti i duhur për të goditur. Pekini tërheq prizën në dollarin amerikan duke hedhur aktivet e shprehura me dollar dhe duke ndaluar përdorimin e monedhës amerikane, duke shkaktuar shkrirjen e sistemit financiar të Amerikës (Siç vërejti një ekspert kinez në vitin 2019, “ndërsa shfaqet i padisponueshëm, dollari mund të jetë shumë më i prekshëm se shumë të dyshuar … fundi i tij mund të arrijë më shpejt sesa pritej.”) Në pak muaj, Kongresi shpall që shpërbërja e Shteteve të Bashkuara të jetë zëvendësuar lirshëm nga Komonuelthi I Shteteve Amerikane … Ky është, natyrisht, një skenar thjesht imagjinar. Por duhet të pranoni që elementët përbërës të tij, përveç mbase ai i fundit, për momentin nuk duken plotësisht të cuditshme.
Rusia nuk duhet të brohorasë rënien
Shumë rusë (dhe jo vetëm rusët) po shohin me lumturi kaosin që po shpaloset në Amerikë, disa prej tyre mezi presin shembjen e perandorisë amerikane. Unë, për një gjë, nuk jam i sigurt se shpërbërja e SH.B.A.-së, nëse ndodh ndonjëherë, do të jetë e mirë për Rusinë.
Për një gjë, SH.B.A është djalli që ne njohim. Ne nuk e kemi idenë kush ose çfarë do ta e zëvendësojë atë. Mund të rezultojë se një botë pa SH.B.A. është një vend shumë më i keq në planin afatgjatë. Përsëri, çështja Sovjetike është mësimore këtu. Siç e dimë tani, zhdukja e BRSS çoi në një “moment njëpolar” triumfues, “por në fund të fundit nuk ka garantuar asgjë për SH.B.A. Amerika tani përballet me një rival gjeopolitik që është ndoshta më i frikshëm se ish BRSS. Pyes veten nëse ka njerëz në Uashington që mund të dëshirojnë fshehurazi, me siguri, Bashkimi Sovjetik kishte mbijetuar. Në një botë kundër-faktike, ekzistenca e vazhdueshme e një status quo-orientuar, Bashkimi Sovjetik i mjerë mund të jetë një komponent thelbësor në ruajtjen e një ekuilibri global të pushtetit të dobishëm për SHBA.
Për një tjetër, rënia e superfuqisë paramenduese, e cila ka vepruar prej kohësh si qendra e sistemit global politiko-ekonomik, mund të ketë efekte mjaft destabilizuese në të gjithë botën. Ndoshta madje mund të rezultojë ngjitëse, duke shkaktuar procese të copëzimit në super-shtete të tjera. Rusia, e cila është në vetvete një perandori shumë-racore dhe shumëfetare, nuk është imune. Eshtë një entitet mjaft i brishtë që gjatë njëqind viteve të kaluara të paktën dy herë ka kaluar në shpërbërjen e shkaktuar nga çrregullimi në familje.
Për Rusinë, rezultati më i mirë do të ishte që një si Shtetet e Bashkuara të ruajë unitetin e saj, megjithëse të përulur dhe më pak arrogant. Fatkeqësisht, një përfundim i tillë mund të jetë më i papranueshëm nga të gjitha mundësitë./Gazetaimpakt/rt/
