Më 5 tetor 2024, një lëkundje sizmike me magnitudë 4.5 ndodhi në provincën Semnan të Iranit, duke ndezur spekulime se Irani ka testuar një armë bërthamore për herë të parë.

Një ngjarje e tillë sizmike është zakonisht rezultat i një tërmeti, por në mediat sociale janë shfaqur spekulime që sugjerojnë se ngjarja ishte një provë bërthamore nëntokësore e kryer nga Republika Islamike në përgjigje të kërcënimeve izraelite për të bombarduar objektet e energjisë bërthamore dhe naftës të Teheranit.

Sipas burimeve iraniane që flasin për “The Cradle”, mundësia që një provë bërthamore të jetë kryer vërtet po diskutohet në nivele të larta në Iran.

Burimet siriane që folën me “The Cradle” në shtator parashikuan se Irani do të kërkonte të zhvillonte aftësi armësh bërthamore si përgjigje ndaj vrasjes nga Izraeli të liderit të Hamasit Ismail Haniyeh në Teheran.

Irani lëshoi ​​të paktën 180 raketa balistike në Izrael, duke shkaktuar dëme në tre baza ajrore më 1 tetor, pas vrasjes nga Izraeli të liderit të Hezbollahut, Hassan Nasrallah dhe komandantit të IRGC, Abbas Nilforushan, më 27 shtator.

Spekulimet se Irani kreu një provë bërthamore vijnë vetëm disa ditë pasi Fondacioni Heritage, një institut i krahut të djathtë në SHBA, publikoi një raport ku thuhej se “Irani mund të prodhojë armë bërthamore shumë më shpejt se sa pritej”.

I publikuar më 1 tetor, raporti vuri në dukje se në fund të prillit 2024, një ligjvënës i lartë iranian deklaroi se ka vetëm një “një hendek javor nga lëshimi i urdhrit deri në testin e parë” të një bombe bërthamore.

Në maj, një këshilltar i udhëheqësit suprem iranian Ayatollah Ali Khamenei paralajmëroi se Irani mund të detyrohet të ndryshojë doktrinën e tij bërthamore, e cila deri më tani ka bërë thirrje vetëm për përdorimin e teknologjisë bërthamore për qëllime civile.

“Ne nuk kemi vendim për të ndërtuar një bombë bërthamore, por nëse ekzistenca e Iranit kërcënohet, nuk do të ketë zgjidhje tjetër veçse të ndryshojmë doktrinën tonë ushtarake”, tha Kamal Kharrazi.

Raporti i Fondacionit Heritage shtoi se në korrik, Sekretari i Shtetit i SHBA Antony Blinken dukej se e vërtetonte këtë pretendim kur deklaroi se “në vend që të ishte të paktën një vit larg të paturit e kapacitetit të prodhimit të materialit të zbërthyeshëm për një armë bërthamore, [Irani] tani është ndoshta një ose dy javë larg”.

Deklaratat shoqëruan një rritje të konsiderueshme të rezervave të Iranit të uraniumit të pasuruar në nivelin 60 për qind midis majit dhe gushtit 2024, sipas një raporti të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA).

Veçanërisht, Uraniumi i pasuruar deri në 60 përqind pastërti është vetëm një hap i shkurtër teknik larg 90 përqindëshit të kërkuar për armët bërthamore, shtoi raporti.

Fondacioni për Mbrojtjen e Demokracisë (FDD), një institut kërkimor i lidhur me Izraelin me bazë në Uashington, DC, lëshoi ​​një raport në vitin 2019 duke pretenduar se Irani kishte filluar një program për ndërtimin e vendeve nëntokësore të testeve bërthamore duke filluar në vitet 2000 të njohura si “Projekti Midan”.

FDD deklaroi: “Duke përdorur informacione gjeohapësinore të disponueshme hapur, ne kemi identifikuar vendndodhjen e mundshme (në një zonë në juglindje të Semnanit) ku u kryen testet nëntokësore të eksplozivëve jo-bërthamorë në 2003 si pjesë e zhvillimit të metodave sizmike për matjen e rendimentit të një eksploziv bërthamor nëntokësor.”/gazetaimpakt/thecradle.co