Brett McGurk, një ndër emrat që kanë dizajnuar politikën amerikane për Lindjen e Mesme, del në pah si fytyra e errët e politikës së ShBA-së në rajon, duke përfshirë nga negociatat me Izraelin e deri në shitjen e armëve për Arabinë Saudite, si dhe politikat e vendit të tij në Irak dhe Siri. Faqja e lajmeve “HuffPost”, me bazë në ShBA, ka intervistuar 23 zyrtarë amerikanë, si dhe njerëz që janë në kontakt të rregullt me administratën Biden, për politikën e Lindjes së Mesme në lajmin special të titulluar “4 persona në Washington dizajnojnë politikën e ShBA-së për Lindjen e Mesme”.
Këta persona kanë treguar se Koordinatori i Shtëpisë së Bardhë për Lindjen e Mesme dhe Afrikën Veriore, Brett McGurk, i cili është me pak i njohur se presidenti Joe Biden, Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken dhe Këshilltari i Sigurisë Kombëtare të ShBA-së, Jake Sullivan, është ndër emrat e rëndësishëm që kanë dizajnuar politikën e ShBA-së në Lindjen e Mesme. McGurk cilësohet si “një nga personat më të fuqishëm lidhur me sigurinë kombëtare”. “Ai përcakton opsionet që Biden do të marrë në konsideratë për shumë çështje, nga negociatat me Izraelin e deri te shitja e armëve në Arabinë Saudite”, theksohet në lajm.
Kolegët e tij e cilësojnë McGurkun si “një person që ka një vizion të qartë se si duhet të avancohen interesat e ShBA-së dhe këto interesa i sheh para të drejtave të njeriut”. Një ish-zyrtar amerikan, duke folur për HuffPost, McGurkun e ka cilësuar si “një njeri me pushtet të jashtëzakonshëm pa transparencë dhe që nuk ka llogaridhënie”.
Ndikimi në çështjet e Lindjes së Mesme
Ndërkaq, një zyrtar tjetër amerikan, emri i të cilit nuk është shpalosur, për McGurkun thotë se “ka një karrierë të diskutueshme”, duke shtuar: “Faktikisht, Departamenti i Shtetit nuk ka asnjë ndikim lidhur me çështjen Izrael-Palestinë, sepse Brett (McGurk) gjendet në qendër të çështjes”. Zyrtari ka thënë se McGurk ishte kryesisht “i fokusuar në marrëveshjen midis Izraelit dhe Arabisë Saudite, duke nxitur vazhdimisht angazhimin me sauditët dhe duke u përpjekur për ta vendosur këtë marrëdhënie në ballë të asaj që ata po përpiqen të bëjnë në Lindjen e Mesme”.
Përtej ndikimeve të mundshme mbi çështjen Izrael-Palestinë, puna e McGurkut në Arabinë Saudite ka përfitime të rëndësishme, për shembull, në ruajtjen e “armëpushimit të lëkundshëm” në Jemen që nga prilli 2022, sipas zyrtarëve të administratës Biden. Po ashtu rikujtohet që në një fjalim që McGurk bëri muajin e kaluar, ai kishte thënë që para sulmeve të 7 tetorit, ShBA-ja ishte “në bisedime intensive” për një marrëveshje Arabi Saudite-Izrael që përfshinte “përparim material” për Palestinën.
Në kontakt të rregullt me zyrtarë të huaj të zemëruar me Izraelin
Më tej theksohet se McGurk edhe pas sulmeve të 7 tetorit ka vazhduar “të mbrojë rëndësinë që e ka”. “McGurk ishte thellësisht i përfshirë në negociatat midis Izraelit, Hamasit dhe qeverive rajonale për të mundësuar kthimin e më shumë se 100 pengjeve izraelite në shtëpitë e tyre, që rritën sasinë e ndihmave humanitare që dërgoheshin në Gaza”, thuhet më tej. Gjithashtu u theksua se ekipi i McGurkut “menaxhon në mënyrë të fortë retorikën e zyrtarëve amerikanë për këtë çështje dhe është në kontakt të rregullt me zyrtarë të huaj, të cilët thonë se mbështetja kryesisht e pakufizuar e ShBA-së për Izraelin ka çuar në zemërim të madh në mbarë botën”.
Ndërkaq, sipas një ish-zyrtari tjetër, “Teoria e McGurkut për rajonin është se ai është një qendër jostabiliteti dhe burimesh”. Zyrtari në fjalë e ka cilësuar këtë situatë si “mentalitet kolonialist, stil të vjetër”. Një tjetër ka vlerësuar se “(McGurk) mendon me një mentalitet shumë të ngjashëm me administratën Bush. Është një mentalitet që nuk ka ndryshuar gjatë 25 viteve të fundit”.
Kurse Jasmine al-Gamal, që ka punuar për 9 vjet në Departamentin amerikan të Mbrojtjes, derisa është larguar nga puna në vitin 2017, ka thënë se “Nuk e di se çfarë ka ndodhur me Brett (McGurk) që ai është kaq i vrazhdë kur bëhet fjalë për politikën e jashtme të ShBA-së. Nuk e di se çfarë mendon ai për ne si muslimanë, si arabë”.
Mandati i tij i gjatë shihet si dëshmi e “talenteve, marrëdhënieve të dobishme” të tij
Në lajm është theksuar se “detyra e fortë” e McGurkut në administratën Biden ishte kulmi i një rrugëtimi të gjatë. “(Barack) Obama u përpoq ta emëronte McGurkun si ambasador të ShBA-së në Irak, por ai u tërhoq nga kjo detyrë për shkak të një skandali”, u rikujtua në lajm. Mbështetësit e McGurkut e shohin mandatin e tij të gjatë si dëshmi të “talentit, marrëdhënieve të dobishme dhe besueshmërisë së tij”.
Një komandant i marinës në pension Jim Mattis, i cili ishte sekretar i mbrojtjes gjatë periudhës së Donald Trump, i tha në një intervistë HuffPost në 2022 se ai personalisht e detyroi administratën Trump të mbante McGurk-un në detyrë. Përderisa pretendohej se Arabia Saudite, “nën disa presione”, liroi disa aktivistë të burgosur të të drejtave të njeriut dhe “filloi t’i jepte fund operacioneve të saj brutale ushtarake” në Jemen, McGurk e ka bindur Bidenin të vizitonte Arabinë Saudite në vitin 2022, thuhet në lajm.
McGurk ishte në skenë edhe në Irak
Kur avokati McGurk e ktheu drejtimin e karrierës së tij drejt diplomacisë në vitin 2004, puna e tij e parë ishte të këshillonte ambasadorin e atëhershëm të ShBA-së në Bagdad, John Negroponte, për hartimin e Kushtetutës së Irakut. Vitet 2004-2009, kur McGurk shërbente në Irak, ishte periudha kur Iraku “ristrukturohej”. Në këtë mjedis, McGurk ishte aktori kryesor i ekipit që hodhi gurët e kaosit në Irak.
Kushtetuta e Irakut, në hartimin e së cilës McGurk kishte një rol të madh, pavarësisht shqetësimeve të arabëve sunitë, ishte miratuar në tetor të vitit 2004. Kushtetuta, e cila solli qeverinë federale në vend dhe u dha autonomi tre provincave veriore me shumicë kurde, shqetësoi veçanërisht arabët sunitë. Një nga arsyet pse kushtetuta shkaktoi mosmarrëveshje ishte ndërhyrja e udhëheqësve fetarë shiitë në politikë. Udhëheqësit fetarë shiitë donin që Iraku të bëhej Republikë Islamike, por sunitët ishin kundër kësaj.
Në një deklaratë që McGurk dha në Irakun e Veriut në mars 2015, ai tërhoqi vëmendjen me fjalët: “Ne nuk insistojmë në integritetin e Irakut. Ne mbështesim kuadrin kushtetues”. Politika e ekipit të McGurkut për t’i dhënë përparësi kurdëve dhe shiitëve, si rritja e rezistencës, mungesa e stabilitetit dhe rritja e copëzimit brenda Irakut; qeveria shiite dhe marrëdhëniet e saj të ngushta me Teheranin, zbuluan dinamika të jashtme si rritja e ndjeshmërisë për shtetin kurd në vendet fqinje.
Në intervistën e tij në “Washington Post” më 3 nëntor 2011, McGurk tha: “Irani sigurisht që ka ndikim të madh në Bagdad, por edhe ne kemi”. Deklarata e tij zbuloi se ai nuk ishte i shqetësuar nga ndikimi iranian.
Aktiv në krijimin e kushteve që sollën DEASH-in
Udhëheqësi shiit Nuri Maliki, i cili mori mbështetjen e ekipit të McGurkut në Irak, u bë gjithnjë e më autoritar midis viteve 2008 dhe 2014 dhe e ktheu vendin në periudhën para planit të Petreausit. Iraku, ku sunitët ishin të përjashtuar, u tërhoq në kaos politik, ekonomik dhe social. Disa ditë u kryen aksione me bomba dhe armë, ku vdiqën 200 njerëz. DEASH-i u shfaq në vitin 2004 si një nga grupet që fitoi ndikim pas pushtimit nga ShBA-ja dhe deklaroi besnikërinë ndaj Al-Kaedës.
Organizata, e cila mblodhi mbështetës nga sunitët e përjashtuar, përshpejtoi përparimin e saj me aleancën që bëri me fiset dhe ish-anëtarët bathistë që kundërshtuan qeverinë Maliki. Falë “përvojës së tij në Irak” midis viteve 2004 dhe 2009, McGurk u bë zëvendës i Përfaqësuesit Special të Presidentit të atëhershëm të ShBA-së Barack Obama për Luftën kundër DEASH-it, John Allen, në shtator 2014.
U përpoq të impononte modelin e Irakut në Siri
McGurk, arkitekti i strukturës federale të Irakut, filloi të vizatonte një hartë të fragmentuar të Sirisë pas luftës civile duke mbështetur PKK/YPG-në me pretekstin e luftës kundër DEASH-it në Sirinë veriore. Në kohën kur McGurk ishte ndihmësi i gjeneralit Allen, ai e përshkroi Türkiyen si partnerin më të rëndësishëm kundër kërcënimit të DEASH-it. Megjithatë, një muaj para se të merrte detyrën si përfaqësues special, McGurk u takua me kreun e PKK/YPG-së, Salih Muslim, në Erbil. Në një deklaratë që bëri pas takimit, ai preku për herë të parë rolin e kurdëve në luftën kundër DEASH-it.
“Lufta nuk ka përfunduar ende. Kurdët pësojnë viktima çdo ditë dhe ne i inkurajojmë ata të bashkohen kundër këtij rreziku”, ishte shprehur ai.
McGurk, i cili mori detyrën nga Allen në tetor 2015 dhe u bë Përfaqësuesi Special i Presidentit amerikan Obama për Luftën kundër DEASH-it, ndryshoi shpejt rutën e tij nga Ankaraja në “Rojava” (perëndimi në gjuhën kurde) të PKK/YPG-së. Pavarësisht këmbënguljes së Türkiyes për të luftuar kundër DEASH-it njëkohësisht në Irak dhe Siri, McGurk u përqendrua në Irak, duke hapur kështu rrugën për më shumë mbështetje për PKK/YPG-në me pretekstin e luftimit kundër DEASH-it ndërsa DEASH-i mblidhej në Siri.
Miratoi strukturën monopole të PKK-së
McGurk, i cili këshilloi kurdët të “bashkohen”, ka mbajtur gjithmonë distancën e tij nga Këshilli Kombëtar Kurd (ENKS), i cili u formua nga kurdët e opozitës siriane. Pas shtatorit 2015, ndërsa McGurk po vizitonte zonat e pushtuara nga PKK/YPG-ja në veri të Sirisë, organizata terroriste shtypi me dhunë aktivitetët e ENKS-së.
Zyrtari për Marrëdhënie me Jashtë i ENKS-së, Siyamend Haco, në një deklaratë për korrespondentin e AA-së, ka theksuar se ata u kanë thënë zyrtarëve amerikanë se PKK/YPG-ja parashikon një federatë diktatoriale brenda vetes dhe se ata kanë thënë se “e dinin gjithë paligjshmërinë e organizatës, por e injoruan atë”.
Pozoi me drejtuesit e organizatës
Në pozicionin e tij të ri, McGurk vizitoi rajonin e pushtuar nga PKK/YPG-ja në Sirinë verilindore shumë herë në dy vjet. Shumica e vizitave u raportuan në shtyp. E para u zhvillua më 1 shkurt 2016, në përvjetorin e marrjes së rrethit Aynularab (Kobani) nga duart e DEASH-it dhe pushtimit nga PKK/YPG-ja. Pas fotos së McGurkut duke marrë një pllakë nga Polat Can, një nga zëdhënësit e PKK/YPG-së, presidenti Recep Tayyip Erdoğan i bëri thirrje administratës së Obamës që “të zgjedhë midis organizatës terroriste dhe një aleati të NATO-s”.
Pas operacionit “Karaçok” të Forcave të Armatosura Turke më 25 prill 2017, McGurk, shkroi në Twitter: “E ndjekim me shqetësim sulmin ajror të Türkiyes në rajonet veriore të Irakut dhe Sirisë, pa u koordinuar me ShBA-në apo koalicionin kundër DEASH-it”. Pas deklaratës së përfaqësuesit, zyrtarët amerikanë shkuan në rajon. Në shtyp dolën fotografitë e tyre duke “inspektuar” së bashku me terroristin e PKK-së Şahin Cilo, me emrin e koduar Ferhat Abdi Şahin, dhe Redur Halil, një nga zëdhënësit e PKK/YGP-së.
Një ditë pasi Erdoğan u takua me Trump në ShBA, McGurk vizitoi pikat e PKK/YPG-së në veri të Raqqas më 17 maj dhe pozoi me liderët e organizatës terroriste, duke përfshirë Şahin Cilo, Aldar Halil dhe Enver Müslim.
U përpoq t’i jepte legjitimitet organizatës terroriste
Në kuadrin e projektit të legjitimimit të McGurkut, PKK/YPG-ja bashkoi disa grupe të vogla që i mbajti afër vetes me armë dhe mbështetje logjistike nën emrin “Forcat Demokratike Siriane” (SDF) më 12 tetor 2015. Pas kësaj date, zyrtarët amerikanë, veçanërisht McGurk, bënë deklarata se mbështesin SDF-në në luftën kundër DEASH-it.
Komandanti i Forcave Speciale të ShBA-së, gjenerali Raymond Thomas, pranoi më 22 korrik se PKK/YPG-ja e ndryshoi emrin e saj sipas udhëzimeve të McGurkut.
“Isha me fat që kisha një partner si Brett McGurk, sepse (elementët e SDF-së) donin gjëra që nuk mund t’u jepja. Ata donin të ishin në tryezë në vende si Gjeneva dhe Astana, ku diskutohej e ardhmja e Sirisë. Nuk mund të ishin kurrë në tryezë me emrin PKK. Prandaj, ne i militarizuam dhe Brett McGurk në këtë mënyrë i mbajti ata në bisedime dhe u dha atyre legjitimitetin që u duhej për të qenë partnerë të mirë tanë”, kishte thënë Thomas.
Loja në Manbij
Organizata terroriste PKK/YPG shpalli kantonet njëri pas tjetrit në veri të Sirisë me mbështetjen e McGurkut. Kështu, McGurk përshpejtoi përgatitjet për Sirinë federale me struktura autonome administrative kantonale. Lëvizja më e spikatur në këtë drejtim ishte hyrja e PKK/YPG-së në rrethin Manbij në perëndim të lumit Eufrat në gusht 2016 me ndihmën ushtarake të ShBA-së.
Zyrtarët amerikanë e kishin siguruar Türkiyen se pasi Manbiji të merrej nga duart e DEASH-it, organizata do të largohej nga rrethi.
Megjithatë, McGurk pranoi se anëtarët e PKK/YPG-së ishin në këtë rreth në nëntor 2016 dhe pretendoi se ata do të largoheshin nga rrethi pas trajnimit për elementët vendas. Nga ana tjetër, organizata terroriste e përforcoi pushtimin e saj duke shpërndarë edhe letërnjoftime me vulën e saj në Manbij.
Kërkoi mbështetje për agjendën e tij për federatë
Ish-Përfaqësuesi Special i Presidentit të ShBA-së Trump për Luftën kundër DEASH-it, Brett McGurk, i cili erdhi në rajon pas pushtimit të Raqqas nga PKK/YPG më 17 tetor 2017, u raportua nga mediat të ketë deklaruar të nesërmen se me shefin e inteligjencës së administratës siriane, Ali Mamluk, ka diskutuar në Haseke lidhur me rajonin autonom që do të shpallej nga PKK/YPG-ja.
Walid Muallem, ministër i Punëve të Jashtme i administratës siriane në atë kohë, më 26 shtator kishte njoftuar tashmë se ata mund të negociojnë autonominë me PKK/YPG-në. Bisedimet për autonomi ndërmjet organizatës terroriste dhe regjimit të Asadit morën vrull pas kësaj periudhe, por pas një kohe hynë në një ngërç./AA
