Nga: Darius Shahtahmasebi
Shkaqet e trazirave politike të Iranit, të duartrokitura pa diskutim nga të dyshuarit e zakonshëm brenda administratës Trump, duket se janë të lidhura ngushtë me fushatën aktuale të presionit maksimal të Trumpit që synon Republikën Islamike.
Irani do të jetë gjithnjë problem për SHBA për sa kohë që nafta luan një rol të madh në ekonominë globale. Ju mund të kujtoni se Irani me qetësi njoftoi javën e kaluar zbulimin e një fushe të re nafte në Gachsaran që mban 54 miliardë fuçi naftë (ka mundësi të mbajë më shumë nëse rezervuari vazhdon drejt jugut). Sipas Oil Price, një burim i cili bashkëpunon ngushtë me Ministrinë e Naftës së Iranit ka thënë se një njësi operative e Korporatës Kombëtare të Naftës në Kinë (CNPC) do të jetë një palë e rëndësishme në zhvillimin e fushës së re gjigande të naftës në Iran, Namavaran. Askush nuk do të dalë mirë dhe ta thotë, por kjo është e sigurt që do të ulet keq me SH.B.A.
Ndërsa raportet e fundit të protestave në Iran kanë tendencë të përqëndrohen mbi ngjarjet që ndodhin në kushte izolimi, ajo mund të shërbejë për të parë një kontekst më të gjerë në të cilin kanë shpërthyer këto protesta dhe shkaqet themelore të kësaj pakënaqësie.
Shkaku i përkeqësimit ekonomik të Iranit është zbatimi i sanksioneve amerikane. Ajo që ne po shohim është një strategji e provuar dhe e vërtetë që po zbatohet menjëherë në disa vende, duke përfshirë vende të tilla si Venezuela. Sanksionet po vrasin civilë në venezuelë, por ne të gjithë duhet të heshtim për të mos u etiketuar si “simpatizantë të Maduros” ose çfarëdo shprehje tjetër popullore që përdoret në ditët e sotme.
Efektet e fushatës “Presion maksimal” të Trumpit
Ekonomia e Iranit raportohet se është në gjendjen më të keqe që nga viti 1984. PBB-ja e saj është vendosur të kontraktojë hua këtë vit me 9.5%, sipas të dhënave të lëshuara nga FMN. Vetëm Libia dhe Venezuela parashikohet të jenë më keq sesa Irani deri në fund të vitit (a është vetëm një apo janë këto tre kombe të ndërlidhur me njëra-tjetrën?).
Unë gjithashtu nuk mund ta ndihmoj, por vërej se protestat në Iran duket se po pasojnë një efekt domino pas protestat në Liban dhe Irak, që të dyja u përshtatën si një ndjenjë të fortë anti-iraniane.
Në prill të vitit 2018, Irani po eksportonte 2.5 milion fuçi naftë në ditë dhe filloi pranimin e tij në ekonominë globale. Në muajt e fundit, kjo shifër është zvogëluar ndjeshëm madje aq e shumë sa ka arritur në 160,000 fuçi në ditë, duke e çuar ekonominë në një kolaps të afërt. Inflacioni është i përhapur, me koston e ushqimit, pijeve dhe duhanit me një rritje prej 60%. shifrat e papunësisë po rriten gjithashtu, duke prekur rëndë veçanërisht të rinjtë iranianë (40 përqind e popullsisë së Iranit është nën 25 vjeç).
Vitin e kaluar, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë (ICJ) paralajmëroi ashpër SHBA-në se kufizimet në importin dhe blerjen e mallrave të kërkuara për nevoja humanitare duke përfshirë ilaçet, kishin një “ndikim serioz dhe të dëmshëm në shëndetin dhe jetën e individëve në territorin e Iran”.
Ju mund ta pikturoni mosbesimin tim, prandaj, kur lexoni një të fundit i përgatitur nga një kontribues si Washington Post që nuk përmendi asnjëherë ndikimin e fushatës së “presionit maksimal” të Uashingtonit mbi Iranin. Në fakt, autori argumenton se “shpërthimet janë një kundërshtim ndaj paaftësisë së regjimit për të menaxhuar një krizë financiare për të cilën iranianët besojnë se është e krijimit të vet Uashingtonit”.
Pakënaqësia iraniane: ne kemi parë këtu më parë
Unë vërtet mendoj se është e pandershme të mos nxjerr në pah se shkelja dhe shpërbërja e plotë e Trumpit nga Plani i Përbashkët i Gjithëpërfshirës i Veprimit (JCPOA), i ndjekur nga një regjim intensiv i sanksioneve, është forca kryesore lëvizëse prapa gjendjes së dobët të ekonomisë së Iranit. Nëse kujtoj, SH.B.A. tashmë bëri diçka të ngjashme me Iranin edhe një herë më parë, në vitin 1953, menjëherë pasi Irani kishte zgjedhur në mënyrë demokratike një drejtues që nacionalizoi naftën e Iranit. Duke marrë një rrugë të re dhe të drejtë jashtë nga kornizat e mashtrimit të politikës së jashtme amerikane, SH.B.A. goditi me forcë eksportet e naftës iraniane me qëllim zvogëlimin e të mbështetjes së publikut për liderin iranian (i cili atëherë u rrëzua në një grusht shteti të mbështetur nga CIA).
Në vitin 2017, në atë që mund të përshkruhet vetëm si vazhdim i një fantazme nga e kaluara e Iranit, CIA e quajti Michael D’Andrea si “Princi i Errët”, i njohur gjithashtu si Ayatollah Mike, për të kryesuar zyrën e operacioneve të CIA-s në Iran. Fakti që CIA ka një zyrë të ngritur vetëm për t’u marrë me Iranin duhet t’ju tregojë diçka për atë që mund të presim nga CIA në muajt apo vitet e ardhshme.
Dhe mos bëni gabim: ka të dhëna që SH.B.A. tashmë është e përfshirë në pakënaqësinë iraniane në më shumë njëherë. Sipas komentatorit të palëkundur anti-iranian të Bloomberg, Eli Lake:
“Qeveria amerikane, ndërkohë, është duke bërë atë që mundet … Një zyrtar amerikan më thotë që Departamenti i Shtetit u ka kërkuar disa prej kompanive të mëdha të mediave sociale të pezullojnë llogaritë e drejtuesve dhe subjekteve të regjimit iranian për sa kohë që shtetasit iranianë janë pa internet”.
Irani ka të drejtë të dënojë hipokrizinë amerikane
Irani do të duhet të vendosë se si të merret me protestat ndërsa përpiqet të minimizojë reagimin ndërkombëtar, i cili ka mundësi të rritet pa marrë parasysh arsyet, duke pasur parasysh raportet që tregojnë se një numër i konsiderueshëm protestuesish janë vrarë. Por kjo nuk duhet të na pengojë të ekzaminojmë rolin e Amerikës në nxitjen e kësaj situate kaotike.
Edhe nëse sanksionet e zbatuara nga Amerika kanë vrarë një iranian, me siguri do të ishte një iraniane shumë. Përndryshe, kush jemi ne që të ulemi dhe të gjykojmë qeverinë iraniane, nëse veprimet e qeverisë sonë dëmtojnë në mënyrë të dëmshme në radhë të parë iranianët e zakonshëm? Ne nuk mund t’i kemi të dyja mënyrat.
Mike Pompeo mund të thotë se ai qëndron me popullin iranian, por historia do ta kujtojë që ishin pikërisht Pompeo dhe grupet e tij që devijuan ekonominë e Iranit dhe e dërguan vendin në një trajektore drejt humnerës./Gazetaimpakt/ rt/
