Nga Somdeep Se
Një tjetër ditë, një tjetër tragjedi në Gaza. Në kohën e shkrimit, ekipet e shpëtimit po nxirrnin trupa nga rrënojat pas një sulmi ajror izraelit në një ndërtesë banimi në qytetin jugor të Gazës, Rafah. Ndërkohë, disa milje larg në Khan Younis, vazhdon përpjekja e frikshme për të gërmuar trupat e varrosur në varre masive në mjediset e Spitalit Nasser. Numri i të vdekurve palestinezë tani është më shumë se 34,000 dhe 1.1 milion njerëz në Gaza po përjetojnë nivele katastrofike të pasigurisë ushqimore.
Bota është gjithashtu në rrezik, pasi shumë kanë frikë nga një luftë më e gjerë rajonale pasi Irani dërgoi si hakmarrje një breshëri dronësh dhe raketash në Izrael, pas sulmit të Izraelit në ndërtesën e konsullatës iraniane në Damask. Që atëherë, mbrojtja ajrore e Iranit rrëzoi tre dronë të dyshuar izraelitë mbi qytetin qendror të Isfahanit. Duke injoruar thirrjet për kujdes nga e gjithë bota, duke përfshirë partnerin dhe mbrojtësin e tij më të ngushtë, Shtetet e Bashkuara, Izraeli mbetet i vendosur të kryejë një operacion të kushtueshëm tokësor në Rafah, ku janë strehuar qindra mijëra civilë. Analistët dhe figurat politike kanë deklaruar se Izraeli është një “përgjegjësi” dhe se liderët e tij kanë “humbur” rrugën e tyre.
A nuk është atëherë koha për ta shpallur Izraelin një shtet mashtrues?
Etiketa “shtet mashtrues” ka një histori të ndyrë. Ajo ka qenë prej kohësh armatosur kundër shteteve të konsideruara antagoniste ndaj interesave politike perëndimore. Etiketimi pati kulmin e saj gjatë viteve të Klintonit, kur u përdor për vendet që shiheshin si të paparashikueshme, kokëfortë dhe, në përgjithësi, të pavullnetshme për të ndjekur normat ndërkombëtare. Përfundimisht, administrata e Klintonit braktisi “shtetet mashtruese” për emërtimin politikisht më korrekt “shtetet e shqetësimit”. Por ndërsa “lufta kundër terrorit” e udhëhequr nga SHBA-ja ndau botën mes të mirwve dhe të këqinjve, etiketa “shtete të vrazhda” u ringjall edhe një herë nga administrata e Bushit si një term i përhapur për vendet që përbënin “botën e së keqe”.
Pa dyshim, ky emërtim ndihmon vetëperceptimin e Perëndimit si një “forcë për të mirën” në botë. Por ai gjithashtu ofron justifikim për trajtimin përçmues dhe izolimin e shteteve mashtrues, me sa duket për t’i parandaluar ato nga “shkatërrimi i rendit publik, nxitja e luftërave dhe përmbysja e zonave të tëra të botës”. Ironia tani është se Izraeli, i konsideruar shpesh si kryesori i interesave perëndimore në Lindjen e Mesme, duket se shfaq të gjitha tiparet e njohura të një shteti mashtrues.
Në të vërtetë, ajo ka shkelur të gjitha normat dhe ligjet ndërkombëtare gjatë gjithë luftës së saj gjenocidale ndaj Gazës. Për shembull, sipas ligjit ndërkombëtar humanitar, shteteve dhe grupeve joshtetërore të përfshira në një konflikt të armatosur u kërkohet të mbrojnë civilët, personelin mjekësor dhe punonjësit e ndihmës humanitare dhe të sigurojnë kalimin e pakufizuar të ndihmave humanitare.
Izraeli nuk ka marrë parasysh asnjë nga këto rregulla. Ne e dimë se shumica dërrmuese e palestinezëve të vrarë që nga 7 tetori kanë qenë civilë. Këtu përfshihen më shumë se 14,000 fëmijë. Tashmë në janar, Oxfam International raportoi se shkalla ditore e vdekjeve në Gaza ishte më e lartë se të gjitha konfliktet e tjera të mëdha në shekullin e 21-të.
Taktikat e Izraelit në fushën e betejës kanë qenë të pambrojtshme. Forcat izraelite kanë insistuar në shënjestrimin e objekteve mjekësore në Gaza. Gjatë gjithë fushatës, Izraeli ka kryer më shumë se 900 sulme në objektet e kujdesit shëndetësor, duke vrarë të paktën 700 profesionistë mjekësorë. Aktualisht, vetëm 10 nga 36 spitale janë pjesërisht funksionale në Rripin e Gazës.
Autoritetet izraelite kanë pohuar se spitalet në Gaza po përdoreshin si baza ushtarake nga Hamasi. Ky ishte justifikimi zyrtar për rrethimin dy-javor të Izraelit të spitalit al-Shifa, objekti më i madh dhe më i avancuar mjekësor i enklavës. Kur forcat izraelite u tërhoqën përfundimisht nga kompleksi, dëshmitarët përshkruan skena distopike të “kokave njerëzore të ngrënë nga sorrat, pjesëve të trupit të paidentifikuara dhe të dekompozuara dhe qindra kufomave të grumbulluara dhe të varrosura në varre masive”.
Forcat izraelite kanë synuar në mënyrë të ngjashme punonjësit e ndihmës. Pati zemërim dhe dënim global në fillim të prillit pasi shtatë punëtorë nga organizata e ndihmës ushqimore World Central Kitchen u vranë në një “grevë të synuar izraelite”. Por ai sulm ishte thjesht një nga të shumtët. Gaza ka qenë vendi më i rrezikshëm për punëtorët humanitarë për më shumë se gjashtë muaj, dhe deri më tani janë vrarë afro 200 punëtorë.
Duke shkuar kundër të gjitha rregullave dhe normave, Izraeli ka kufizuar gjithashtu fluksin e ndihmave në Gaza, pavarësisht paralajmërimeve nga agjencitë e ndihmës se uria është afër. Në kundërshtim me nenin 79 të protokolleve shtesë të Konventave të Gjenevës që kërkojnë që gazetarët të mbrohen si civilë në një zonë lufte, ajo ka sulmuar sistematikisht gazetarët dhe personelin e mediave në Gaza, përfshirë anëtarët e familjeve të tyre. Në fakt, 75 për qind e të gjitha vrasjeve të gazetarëve në vitin 2023 ishin në Gaza si pasojë e fushatës ushtarake të Izraelit. Forcat izraelite gjithashtu kanë shkatërruar të gjitha universitetet palestineze në Gaza.
Izraeli gjithashtu ka qenë i etur për të mbajtur të hapur frontin e betejës me Hezbollahun në Liban dhe Iran, duke shpresuar se një luftë rajonale do të detyronte përfshirjen e drejtpërdrejtë të SHBA-së dhe aleatëve të tjerë perëndimorë. Në frontin libanez, Izraeli, Hezbollahu dhe fraksione të tjera të armatosura shkëmbyen 4733 sulme nga 7 tetori 2023 deri më 15 mars 2024. Izraeli ishte përgjegjës për 3952 nga këto incidente. Krahas operativëve të Hezbollahut, ato sulme vranë shumë civilë, duke përfshirë fëmijë, gazetarë dhe mjekë.
Kur Izraeli kreu sulmin e tij ndaj misionit iranian në Damask, ai vrau gjeneral brigade Mohammad Reza Zahedi, një komandant i lartë në Korpusin e Gardës Revolucionare Islamike të Iranit (IRGC). Zahedi ishte zyrtari më i lartë iranian që u vra që nga vrasja e gjeneral-major Qassem Soleimani nga SHBA në vitin 2020. Hakmarrja e Iranit ishte gjithashtu hera e parë që një vend i huaj kishte sulmuar drejtpërdrejt Izraelin që nga viti 1991.
Ironikisht, Irani i trajtuar shpesh në Perëndim si një shtet prototip mashtrues – ka insistuar në një qasje të përmbajtur, duke deklaruar se “çështja mund të konsiderohet e përfunduar”. Por ka kërkuar disa grindje diplomatike për të bindur Izraelin që të mbajë të heshtur përgjigjen e tij. Thuhet se presidenti i SHBA-së Joe Biden i ka thënë kryeministrit Benjamin Netanyahu që thjesht të “marrë fitoren”, pasi Izraeli “shpalli” sulmin e Iranit. Në këmbim të një përgjigjeje të kufizuar izraelite, Biden thuhet se ka ndezur dritën jeshile për pushtimin tokësor izraelit në Rafah, edhe pse çdo aktor në rajon e kundërshton operacionin. Kajro ka paralajmëruar se pushtimi i Rafahut mund të rrezikojë edhe marrëveshjen e paqes midis Egjiptit dhe Izraelit.
Edhe numrat nuk gënjejnë. Që Izraeli është kryesisht i izoluar, ishte e vetëkuptueshme në numërimin e votave për rezolutën e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara që bën thirrje për një armëpushim në dhjetor. Ndërsa 153 vende votuan për rezolutën, vetëm 10, përfshirë Izraelin dhe SHBA-në, votuan kundër saj. Në votimin e fundit të KS të OKB-së më 25 mars 2024, 14 nga 15 anëtarë votuan në favor të rezolutës që bën thirrje për një armëpushim të menjëhershëm. Veçanërisht, SHBA zgjodhi të abstenonte në vend që të bënte atë që bën zakonisht – të vërë veton ndaj çdo rezolute që synon të frenojë veprimet izraelite kundër palestinezëve.
Izraeli është në gjendje të vazhdojë me sjelljen e tij mashtruese dhe anashkalimin kokëfortë të ligjeve, rregulloreve dhe normave ndërkombëtare, sepse ai ka aleatë të fortë, të gjithë sezonit, si SHBA-ja në Perëndim. Por etiketimi i Izraelit si një aktor mashtrues dhe trajtimi i tij si i tillë, është një kusht thelbësor për çdo veprim ndëshkues që komuniteti ndërkombëtar mund të ndërmarrë kundër një vendi që ka shkelur të drejtat e palestinezëve për 75 vjet pa u ndëshkuar maksimalisht.
Me vende si Kanadaja, Holanda, Japonia, Spanja dhe Belgjika që pezullojnë shitjet e armëve ndaj Izraelit, duket se natyra e tij mashtruese po fiton njëfarë njohjeje. Përfundimisht, dikush do të shpresonte se mbështetja e Izraelit do të bëhej një detyrim i tepërt, madje edhe për SHBA-në, dhe kjo do t’i hapte rrugë çlirimit të Palestinës.
