Kina dëshiron që bota të qëndrojë e heshtur për kampet myslimane. Është e suksesshme

Nga: Jane Perlez

Pekin – Kur lideri i Turqisë, Rexhep Tajip Erdogan, vizitoi Pekinin këtë verë, ai përshëndeti një Rrugë të Re të Mëndafshit që tejkalon Azinë dhe Evropën. Ai mirëpriti investimet e mëdha kineze për ekonominë e tij të bllokuar. Ai u tërhoq për sovranitetin e Kinës.

Por zoti Erdogan, i cili ka promovuar me forcë vlerat islamike në vendin e tij me shumicë muslimane, heshti për burgosjen e më shumë se një milion muslimanëve turq në rajonin perëndimor të Kinës në Xinjiang dhe asimilimin e detyruar të miliona të tjerë. Ishte një fytyrë nga një dekadë më parë, kur ai tha se ujgurët atje vuanin, “thjesht thënie, genocid” nga duart e qeverisë Kineze.

Ashtu si zoti Erdogan, bota ka qenë dukshëm e qetë për Xinjiang, ku Kina ka ndërtuar një rrjet të gjerë kampesh të paraburgimit dhe mbikëqyrjes sistematike gjatë dy viteve të fundit në një operacion të udhëhequr nga shteti për të kthyer ujgurët në mbështetës besnikë, laikë të Partisë Komuniste . Edhe kur diplomatët kanë qenë dëshmitarë të problemeve të dorës së parë dhe i kanë dënuar ata privatisht, ata nuk kanë dëshirë të dalin në publik, të paaftë për të mbledhur mbështetje të gjerë ose nuk kanë dëshirë të rrezikojnë lidhjet financiare me Kinën.

E mbështetur nga fuqia e saj diplomatike dhe ekonomike, Kina ka arritur kryesisht të shtyp kritikat. Zyrtarët kinezë kanë bindur vendet që të mbështesin Pekinin publikisht për këtë çështje, veçanërisht ato myslimane në Afrikë, Azi dhe Lindjen e Mesme. Ata kanë luajtur në mosmarrëveshjen brenda perëndimit mbi Kinën. Dhe ata kanë zhvilluar një fushatë agresive për të parandaluar diskutimin e Xinjiang në Kombet e Bashkuara.

Në një ngjarje të veçantë përpara Asamblesë së Përgjithshme këtë javë për mbrojtjen e lirisë fetare, Presidenti Trump, pritësi i takimit, nuk përmendi ujgurët. Nënkryetari Mike Pence u dha një nyje ujgurëve, pasi përmendi përndjekjen e të krishterëve në Kinë.

Kina pretendon se kampet e saj të paraburgimit me mandat shtetëror, të rrethuar nga mure të larta dhe kulla vrojtimi, janë thelbësore për luftën e saj kundër ekstremizmit islamik. Pekini i ka quajtur ata shkolla në konvikt, duke shpjeguar se të arrestuarit janë atje vullnetarisht. Kina tha kohët e fundit se ka zvogëluar numrat në kampe, megjithëse dyshimet vazhdojnë.

“Nuk ka pasur asnjë rast të vetëm të terrorizmit të dhunshëm në tre vitet e fundit,” tha Wang Yi, këshilltar shtetëror dhe ministër i Jashtëm i Kinës, në samitit e Kombeve të Bashkuara. “Qendrat e arsimit dhe trajnimit janë shkolla që ndihmojnë njerëzit të çlirohen nga terrorizmi dhe ekstremizmi dhe të fitojnë aftësi të dobishme.”

Ndërsa vendet peshojnë opsionet e tyre mbi Xinjiang, Kina rritet shumë ekonomikisht.

Zyrtarët në administratën e Trump kanë qenë ndër kritikët më të zëshëm. Sekretari i Shtetit Mike Pompeo e ka denoncuar trajtimin e ujgurëve si “njollën e shekullit”. Një nga zëvendësit e tij, John Sullivan, i cili mblodhi një panel të martën në prag të takimit të Kombeve të Bashkuara me disa vende të tjera për të dënuar politikat e Pekinit, tha se Kina ka realizuar një “fushatë të tmerrshme shtypje”.

Ndërsa Këshilli i Sigurisë Kombëtare ka kërkuar sanksione ekonomike mbi këtë çështje, thesari ka fuqinë për të ndëshkuar Kinën në atë mënyrë. Deri më tani, bisedimet tregtare kanë marrë përparësi. Trump kryesisht e ka injoruar çështjen në thelb, duke i dhënë një shkak Kinës.

Veprimi i kufizuar i administratës ndikon ndoshta në llogaritjen globale. Nëse Shtetet e Bashkuara nuk marrin një rol udhëheqës për këtë çështje, vendet e tjera nuk e ndiejnë presionin për të vepruar.

Disa qeveri rrotullohen rreth Kinës për arsye ekonomike. Kur kryeministrja e Zelandës së Re, Jacinda Ardern, vizitoi Pekinin menjëherë pas masakrës së 51 muslimanëve në Christchurch, ajo tha se kishte diskutuar privatisht me presidentin e Kinës Xi Jinping për situatën në Xinjiang. Ajo nuk bëri asgjë më tepër se kjo. Zelanda e Re shet në Kinë pjesën më të madhe të eksporteve të saj kryesore, të tilla si qumështi, mishi dhe vera.

Vitin e kaluar, Kina ndihmoi Turqinë të sigurojë një kredi prej 3.6 miliardë dollarë për energji dhe transport. Që atëherë, ekonomia turke është dobësuar edhe më tej. Gjatë vizitës së Erdogan në Pekin në korrik, Xi Jinping e lavdëroi atë për mbështetjen mbi atë që ai e quajti interesat thelbësore të Kinës, përfshirë Xinjiang.

“Shumë, shumë qeveri po kërkojnë një mënyrë tjetër dhe vetë-censurohen për çështjen e Xinjiang,” tha Daniel R. Russel, ndihmësi sekretari i shtetit të administratës Obama për çështjet e Azisë Lindore dhe Paqësorit. “Pekini është shumë i kujdesshëm në lidhje me vetë-deklarimet” interesat thelbësore”, dhe pak vende janë të gatshme të vënë në rrezik përfitimet ekonomike të marrëdhënieve të mira me Kinën, e jo më ta gjejnë veten në përfundimin e hakmarrjes kineze.”

Kur vendet kritikojnë Kinën, ata priren ta bëjnë këtë në një grup, në dukje si një mënyrë për të shpërndarë dhe pakësuar ndëshkimin e mundshëm.

Në Gjenevë këtë verë, një grup vendesh, kryesisht perëndimore, së bashku me Japoninë, u bashkuan në Këshillin e të Drejtave të Njeriut të Kombeve të Bashkuara për t’i bërë thirrje Kinës që të mbyllë kampet. Asnjë vend nuk ishte i gatshëm të ishte organizatori. Përkundrazi, nënshkruesit e deklaratës mbështeteshin në një procedurë të përdorur rrallë që lejonte që ajo të qarkullohej pa një drejtues kryesor.

Për të mos u gënjyer nga kritikët, Kina përgatiti shpejt një kundër-listë të 37 vendeve miqësore duke lavdëruar “kontributin e saj në kauzën ndërkombëtare të të drejtave të njeriut”.

Në mesin e mashtruesve ishin anëtarët e Organizatës së Bashkëpunimit Islamik që njëzëri miratuan politikat e Xinjiang të Kinës në prill.

Kina është duke formuar me kujdes imazhin e saj të Xinjiang në botën diplomatike. Gjatë nëntë muajve të fundit, Pekini ka ftuar vizitorë të zgjedhur në turne të organizuara brenda kampeve të paraburgimit për të siguruar një publicitet pozitiv.

Në përgjithësi, Kina ka prangosur vizitorët, duke përfshirë edhe gazetarë nga vendet mike. Atëherë ato citohen shpesh në mediat shtetërore kineze të lajmeve që ofrojnë komente pozitive. “Pashë buzëqeshje origjinale në fytyrat e praktikantëve që intervistova”, tha Abdul Aziz Raddad A. Alrabie nga gazeta saudite Okaz në China Daily, një gazetë e Partisë Komuniste.

Udhëtimet jo gjithmonë shkojnë siç është planifikuar. Dy raporte, një nga një diplomat malajzian dhe një tjetër nga zyrtarë të Bashkimit Evropian, ishin mjaft kritike pas vizitave të tyre.

Llogaria private e diplomatit malajzian, e publikuar nga The New York Times, kundërshtoi pretendimin e Kinës që ujgurët po vinin vullnetarisht në qendrat e riedukimit.

“Delegatët në të vërtetë mund të ndiejnë frikën dhe zhgënjimin nga studentët,” shkroi Malajzia pas vizitës së tij në dhjetor me një grup diplomatësh të tjerë nga kombet kryesisht myslimane. “Kina mund të ketë arsye të ligjshme për të zbatuar politikat që synojnë të eliminojnë kërcënimin e terrorizmit, veçanërisht në Xinjiang. Sidoqoftë, duke gjykuar nga qasja e saj, ajo po adreson çështjen gabimisht dhe në mënyrë të paligjshme, p.sh. parandalimi i të miturve muslimanë nga mësimi i Kuranit”.

Diplomati iu referua dy qyteteve në Xinjiang, Kashgar dhe Hotan, dikur të zhytur si “qytete mumje”, duke thënë se rrugët ishin praktikisht të zbrazëta dhe se Kina me siguri “po përdorte kërcënimin e terrorizmit si një justifikim për të “sanitizuar” muslimanët ujgurë, derisa ata bëhen shtetas kinezë të pranueshëm”.

Raporti nuk u bë kurrë publik. Në atë kohë, Malajzia po punonte shumë për të rregulluar marrëdhëniet me Kinën për një marrëveshje të trazuar të infrastrukturës. Ajo gjithashtu është bërë e varur gjithnjë e më shumë nga Kina për blerjet e vajit të palmës, eksporti më i madh i saj.

“100 miliardë dollarët në tregtinë bilaterale vjetore janë të mjaftueshme për të përqendruar mendjen e politikëbërësve Malajzian,” tha Shahriman Lockman, një analist i lartë i Institutit të Studimeve Strategjike dhe Ndërkombëtare në Kuala Lumpur. “Kina është një treg i madh për të humbur.”

Tre diplomat nga Bashkimi Evropian vizituan kryeqytetin e Xinjiang, Urumqi, këtë vit në atë që njëri prej pjesëmarrësve tha se rezultoi të ishte një turne i “fshatit Potemkin.” në sulme terroriste; një xhami ku nuk kishte asnjë shenjë respektimi fetar; dhe një kopsht ku fëmijët kënduan këngë duke lavdëruar festa.

Raporti nuk u bë kurrë publik. Në atë kohë, Malajzia po punonte shumë për të rregulluar marrëdhëniet me Kinën mbi një problem në marrëveshjet infrastrukturore. Ajo gjithashtu është bërë e varur gjithnjë e më shumë nga Kina për blerjet e vajit të palmës, eksporti më i madh i saj.

“100 miliardë dollarët në tregtinë bilaterale vjetore janë të mjaftueshme për të përqendruar mendjen e politikëbërësve Malajzian,” tha Shahriman Lockman, një analist i lartë i Institutit të Studimeve Strategjike dhe Ndërkombëtare në Kuala Lumpur. “Kina është një treg i madh për t’u humbur”.

Tre diplomatë nga Bashkimi Evropian vizituan kryeqytetin e Xinjiang, Urumqi, këtë vit në atë që njëri prej pjesëmarrësve tha se rezultoi të ishte një “turne në fshatin Potemkin”.

Zyrtarëve iu shfaq një shfaqje e ngutshme e armëve që udhëzuesit kinezë thanë se Uighurs i kishte përdorur në sulme terroriste; një xhami ku nuk kishte asnjë shenjë respektimi fetar; dhe një kopsht ku fëmijët kënduan këngë duke lavdëruar festa.

Zyrtarët u treguan me nxitim një shfaqje të armëve që udhëzuesit kinezë thanë se i kishin përdorur ujghurët në sulmet terroriste; një xhami ku nuk kishte asnjë shenjë respektimi fetar; dhe një kopsht fëmijësh ku fëmijët kënduan këngë duke lavdëruar festën.

Në një kamp, klasa këndoi himnin e Partisë Komuniste. Ashtu siç veproi një burrë ujgur kur kapi syrin e një diplomati dhe mbante kyçet e tij, sikur të mbërtheheshin nga prangat.

Më pas, Bashkimi Evropian qarkulloi një dokument të brendshëm duke thënë se vizita “nuk e zhvlerëson shqetësimin e thellë të BE-së për të drejtat e njeriut në Xinjiang, duke përfshirë paraburgimin masiv, riedukimin politik, lirinë fetare dhe politikat e sinicizimit, si dhe shpreh shqetësimin se masa të ngjashme mund të zbatohen në rajone të tjera të Kinës me pakica të dukshme myslimane”.

Përçarjet brenda Bashkimi Evropian se si të merreni me Kinën, parandaloj një front të përbashkët. Drejtuesit në Francë dhe Gjermani heshtin publikisht ndaj Xinjiang, ndërsa disa vende të Evropës Lindore janë mbështetës të Kinës.

Në Kombet e Bashkuara, Kina e ka bërë Xinjiang kauzën e saj kryesore.

Këshilli i të Drejtave të Njeriut në Gjenevë konsiderohet shpesh si një moçal diplomatik. Shtetet e Bashkuara nuk janë më anëtare, me administratën e Trump që u tërhoq vitin e kaluar në protestë për politikat ndaj Izraelit. Ndërsa qeveritë autoritare fitojnë pushtetin në të gjithë botën, të drejtat e njeriut nuk janë më çështje kryesore dhe qendrore, duke e lënë këshillin me më pak ndikim.

Por Kina e konsideron këshillin si një arenë serioze ku mund të tejkalojë kundërshtarët e saj, të ndjekë axhendën e tij diplomatike dhe të fitojë pikë.

Një përmbledhje e planifikuar për publikimin e të drejtave të njeriut në Kinë ishte në orarin e këshillit nëntorin e kaluar, kur pushtimi i ujgurëve po fitonte vëmendjen.

Kina përgatitej me përpikëri. Rreth 60 diplomatë kinezë fluturuan në Zvicër nga Pekini, një delegacion i kryesuar nga zv / ministri me ndikim i jashtëm, Le Yucheng.

Ai u mbështet nga 40 anëtarë të tjerë të organizatave qeveritare kineze. Një rrethim kaq i madh i jondiplomave ishte pothuajse i padëgjuar në këshill, sipas diplomatëve. Ata vepruan si brohoritje, duke duartrokitur në momentet kryesore.

Një qëllim i shfaqjes ishte të kufizonte mbështetjen për një inspektim të Xinjiang nga Michelle Bachelet, shefi i të drejtave të njeriut të Kombeve të Bashkuara.

Kina përgatitej me përpikëri. Rreth 60 diplomatë kinezë fluturuan në Zvicër nga Pekini, një delegacion i kryesuar nga zv / ministri i jashtëm me shumë ndikim, Le Yucheng.

Ai u mbështet nga 40 anëtarë të tjerë të organizatave qeveritare kineze. Një rrethim kaq i madh i jondiplomave ishte pothuajse i padëgjuar në këshill, sipas diplomatëve. Ata vepruan si spektatorë, duke duartrokitur në momentet kryesore.

Një qëllim i kësaj shfaqje ishte të kufizonte mbështetjen për një inspektim të Xinjiang nga Michelle Bachelet, shefi i të drejtave të njeriut të Kombeve të Bashkuara.

“Nëse jeni vërtet serioz në lidhje me një mision për gjetjen e fakteve, ju lutemi kontrolloni kufirin jugor, Guantánamo, për të parë nëse ka pasur misione për gjetjen e fakteve,” tha një prej avokatëve kinezë, sipas një regjistrimi nga Shërbimi Ndërkombëtar për të Drejtat e Njeriut.

Në fund të prezantimit të Kinës, më shumë se 120 vende dhanë një përmbledhje pozitive të të dhënave të saj për të drejtat e njeriut. Më pak se tre grupe vendesh shprehen shqetësim të vërtetë. Zonja Bachelet nuk e ka vizituar Xinjiang.

Në Kombet e Bashkuara në New York, Kina ka punuar në mënyrë të sigurtë në shumë këndvështrime. Në një takim të Këshillit të Sigurimit vitin e kaluar që ishte caktuar për të diskutuar shkeljet e të drejtave të njeriut në Siri, Kina ndërhyri. Ishte e shqetësuar se në kët  takim do të zhvillohej një diskutim edhe mbi Xinjiang.

Komisioneri i lartë i të drejtave të njeriut të Kombeve të Bashkuara në atë kohë, Zeid Ra’ad al-Hussein, udhëtoi në New York për të adresuar seancën.

Papritur, ndërsa diplomatët ishin gati të mblidheshin, Bregu i Fildishtë tërhoqi mbështetjen për diskutimin mbi Sirinë. Meqenëse nuk kishte më një kuorum për seancën, ajo u anulua.

Ambasadori i Fildishtë shpjegoi se presidenti i tij kishte marrë një telefonatë nga Pekini duke e urdhëruar atë të sigurohej se seanca nuk do të ndodhte.

“Nëse nuk mund të bësh një diskutim mbi Sirinë pas gjithë këtyre shtatë viteve brutaliteti, sigurisht që mund të bllokosh edhe një diskutim mbi Xinjiang,” tha z. Al-Hussein./GazetaImpakt/nytimes/

 

NDANI KËTË POSTIM

Mund tju interesojne