Nga Scott Ritter
Në vitin 2012, presidenti rus Vladimir Putin deklaroi se “armët bërthamore mbeten garancia më e rëndësishme e sovranitetit dhe integritetit territorial të Rusisë dhe luajnë një rol kyç në ruajtjen e balancës dhe stabilitetit rajonal.”
Gjatë viteve që pasuan, analistët dhe vëzhguesit perëndimorë akuzuan Rusinë dhe drejtuesit e saj për përdorim të papërgjegjshëm të kërcënimit bërthamor, duke e parë atë si një formë të “tronditjes me shpatë”, një lloj shantazhi strategjik për të mbuluar mangësitë reale të ushtrisë ruse në aspektin operacional dhe taktik.
Në vitin 2020, Rusia publikoi për herë të parë një version të deklasifikuar të doktrinës së saj bërthamore. Dokumenti, me titull “Parimet Bazë të Politikës Shtetërore të Federatës Ruse për Parandalimin Bërthamor”, theksonte se Rusia “ruan të drejtën për të përdorur armë bërthamore” kur përballet me:
- një sulm me armë bërthamore ose armë të tjera të shkatërrimit në masë ndaj saj ose aleatëve të saj,
- apo edhe në rastin e një agresioni me armë konvencionale, nëse vihet në rrezik vetë ekzistenca e shtetit rus.
Dokumenti parashikon gjithashtu përdorimin e armëve bërthamore në rast se një armik sulmon struktura shtetërore ose ushtarake kritike të Rusisë, ndërprerja e të cilave do të minonte aftësinë për reagim të forcave bërthamore.
Doktrina e re e vitit 2024
Në vitin 2024, presidenti Putin urdhëroi përditësimin e doktrinës bërthamore, për të pasqyruar realitetet e reja gjeopolitike që lindën nga Operacioni i Posaçëm Ushtarak në Ukrainë, i cili tashmë është kthyer në një luftë përfaqësuese midis Perëndimit kolektiv (NATO dhe SHBA) dhe Rusisë.
Sipas doktrinës së re, përdorimi i armëve bërthamore do të autorizohet në rast të një “agresioni ndaj Federatës Ruse dhe/ose aleatëve të saj nga ndonjë shtet jobërthamor me pjesëmarrje ose mbështetje nga një shtet bërthamor – duke u konsideruar si një sulm i përbashkët.”
Për më tepër, arsenali bërthamor rus do të përdoret edhe në rast të “veprimeve armiqësore që prekin elementë të infrastrukturës shtetërore apo ushtarake të një rëndësie kritike, çaktivizimi i të cilëve do të pengonte aftësinë për reagim të forcave bërthamore.”
Sipas doktrinës, kërcënimet nuk duhet të jenë domosdoshmërisht bërthamore. Teksti thekson qartë se Rusia mund të përdorë armë bërthamore në rast të një agresioni ndaj saj me armë konvencionale, nëse ky sulm përbën një kërcënim serioz për sovranitetin dhe/ose integritetin territorial të vendit.
Operacioni “Rrjeta e Merimangës”
Operacioni “Rrjeta e Merimangës”, një sulm në shkallë të gjerë me drone të telekomanduar ndaj infrastrukturës ushtarake kritike të Rusisë, e lidhur drejtpërdrejt me kapacitetin e saj bërthamor, e ka shkelur qartazi “vijat e kuqe” të përcaktuara në doktrinën e re bërthamore të vitit 2024.
Shërbimi Sekret Ukrainas (SBU), nën drejtimin personal të shefit të tij, Vasyl Malyuk, ka marrë përgjegjësinë për këtë sulm.
Operacioni “Rrjeta e Merimangës” – Një sulm i drejtpërdrejtë dhe i fshehtë ndaj shtyllës bërthamore të Rusisë
Operacioni “Rrjeta e Merimangës” është një sulm i fshehtë dhe i drejtpërdrejtë ndaj infrastrukturës ushtarake kritike të Rusisë, e cila lidhet drejtpërdrejt me kapacitetin strategjik të parandalimit bërthamor të vendit. Të paktën tre baza ajrore janë goditur nga drone FPV, të lëshuar nga kamionë civilë Kamaz të përshtatur si platforma lëvizëse për lëshimin e dronëve.
Bazat ajrore të goditura përfshijnë:
- Dyagilevo, në Ryazan;
- Belaya, në Irkutsk;
- dhe Olenya, në Murmansk – ku janë të stacionuar bombarduesit strategjikë Tu-95 dhe Tu-22, si dhe avionët e paralajmërimit të hershëm A-50.
Sulmi ka shkaktuar shkatërrimin ose dëmtimin e rëndë të një numri të madh avionësh.
Për nga rëndësia strategjike, ky sulm është ekuivalenti i një akti armiqësor ndaj SHBA-së, ku një aktor i jashtëm do të godiste me drone bombarduesit B-52H në bazat Minot (Dakota e Veriut) dhe Barksdale (Luiziana), apo bombarduesit B-2 në bazën Whiteman (Mizuri).
Kohëzgjatja dhe qëllimi i operacionit: Sabotim i paqes?
Koha e sulmit nuk është rastësore. Operacioni u zhvillua pak përpara bisedimeve për paqe që pritet të mbahen në Stamboll më 2 qershor, duke dhënë sinjale se synimi i vërtetë ishte minimi i procesit diplomatik.
Është e paimagjinueshme që Ukraina të përgatitej seriozisht për bisedime paqeje, ndërkohë që planifikonte dhe zbatonte një operacion të tillë ushtarak të ndërlikuar. Edhe pse SBU-ja (Shërbimi Sekret Ukrainas) mund të ketë ekzekutuar teknikisht operacionin, ai nuk mund të jetë zhvilluar pa dijeninë dhe miratimin e presidentit ukrainas Volodymyr Zelensky apo ministrit të mbrojtjes.
Përfshirja e partnerëve evropianë dhe koordinimi ndërkombëtar
Operacioni, sipas të gjitha gjasave, nuk mund të ishte kryer pa dakordësinë e partnerëve evropianë të Ukrainës, në veçanti Britanisë së Madhe, Francës dhe Gjermanisë – të cilët kanë qenë në konsultime të drejtpërdrejta me presidentin Zelensky në javët e fundit përpara sulmit.
Evropianët e kanë nxitur Kievin që të tregojë publikisht përkushtim ndaj procesit të paqes në Stamboll, me logjikën që nëse bisedimet dështojnë, faji do të bjerë mbi Rusinë, duke lehtësuar vazhdimin e mbështetjes ushtarake dhe financiare për Ukrainën.
Roli i aktorëve amerikanë
Në këtë dinamikë duket se ka luajtur rol të rëndësishëm edhe shteti amerikan, nëpërmjet senatorëve Lindsey Graham (Republikan, Karolina e Jugut) dhe Richard Blumenthal (Demokrat, Connecticut), të cilët realizuan një vizitë të përbashkët në Ukrainë gjatë javës së kaluar. Ata bashkëpunuan ngushtë me qeverinë ukrainase për një paketë të re sanksionesh ekonomike, të lidhura me pranimin nga Rusia të një armëpushimi 30-ditor, një nga kërkesat thelbësore të Ukrainës në procesin e paqes.
Përfundim: Një lëvizje për ta shtyrë Rusinë jashtë tryezës së bisedimeve
Operacioni “Rrjeta e Merimangës” duket të jetë një përpjekje e mirëkoordinuar për ta larguar Rusinë nga bisedimet në Stamboll, duke provokuar:
- ose një kundërpërgjigje të ashpër ruse që do t’i jepte Ukrainës justifikim për të mos marrë pjesë në bisedime (dhe do t’u hapte rrugë senatorëve Graham dhe Blumenthal për të paraqitur paketën e sanksioneve),
- ose të shtynte vetë Rusinë të tërhiqej nga bisedimet, duke i dhënë po ashtu Perëndimit mundësinë që ta paraqesë Moskën si palën përgjegjëse për dështimin e procesit të paqes.gjenerali Keith Kellogg, ka konfirmuar gjithashtu se NATO ka qenë e përfshirë drejtpërdrejt në këtë luftë.
Një pikë kthese ekzistenciale në Operacionin Special Ushtarak: Shkelje flagrante e vijave të kuqe bërthamore të Rusisë
Ende mbetet e paqartë në çfarë mase Presidenti Trump, i cili ka qenë mbështetës i bisedimeve për paqe midis Rusisë dhe Ukrainës, ishte në dijeni të veprimeve të Ukrainës, përfshirë nëse i kishte miratuar këto veprime paraprakisht. (Trump duket se nuk ishte në dijeni se Ukraina kishte tentuar të godiste Presidentin rus Putin me drone, gjatë një vizite të tij të fundit në Kursk.)
Si do të përgjigjet Rusia ndaj këtij veprimi të fundit të Ukrainës, mbetet për t’u parë. Sulmet me drone ndaj bazave ushtarake ruse u paraprinë nga dy sulme të tjera ukrainase ndaj linjave hekurudhore në territorin rus, të cilat shkaktuan dëme të mëdha në lokomotiva dhe vagona pasagjerësh, si dhe shumë viktima në mesin e civilëve – të vrarë e të plagosur.
Megjithatë, një gjë është e qartë: Ukraina nuk do të kishte qenë në gjendje të realizonte Operacionin “Rrjeta e Merimangës” pa mbështetjen politike dhe operative të aleatëve të saj perëndimorë.
Shërbimet e inteligjencës amerikane dhe britanike kanë trajnuar forcat speciale ukrainase në luftë guerile dhe operacione të pazakonta, dhe besohet se sulmet e mëparshme ndaj infrastrukturës kritike ruse (ura e Krimesë dhe baza ajrore Engels) janë kryer me ndihmën e drejtpërdrejtë të inteligjencës amerikane dhe britanike, si në fazën e planifikimit, ashtu edhe në zbatimin e tyre.
Në fakt, sulmet ndaj urës së Krimesë dhe bazës Engels konsiderohen si faktorë kryesorë që çuan në rishikimin e doktrinës bërthamore të Rusisë në vitin 2024.
Durimi rus: keqkuptim apo strategji?
Në të kaluarën, Rusia u është përgjigjur provokimeve të Ukrainës dhe aleatëve të saj perëndimorë me një përzierje durimi dhe vendosmërie.
Por shumë vëzhgues e kanë interpretuar këtë qasje si shenjë dobësie, gjë që mund të ketë ndikuar në vendimin e Ukrainës dhe mbështetësve të saj perëndimorë për të realizuar një operacion kaq provokues, vetëm një ditë para një raundi të rëndësishëm bisedimesh paqeje.
A po testohet gatishmëria strategjike e Rusisë?
Natyra e këtij sulmi – përdorim masiv i armëve konvencionale për të goditur kapacitetin bërthamor strategjik rus – vë në provë kufijtë e durimit të Moskës.
Nuk është aspak e pamundur të mendohet se e njëjta taktikë mund të përdoret në të ardhmen për të paralizuar kapacitetet bërthamore strategjike të Rusisë, qoftë avionë, raketa apo vetë strukturat udhëheqëse.
Tentativa për të goditur Presidentin Putin në Kursk e bën edhe më të qartë këtë rrezik.
Nëse Ukraina është në gjendje të vendosë kamionë Kamaz pranë bazave ajrore strategjike të Rusisë, atëherë është logjike të supozohet se mund ta bëjë të njëjtën gjë edhe ndaj bazave që strehojnë raketat lëvizëse bërthamore ruse.
Një mesazh perëndimor?
Fakti që Ukraina ka realizuar një sulm të tillë, tregon qartë deri ku shkojnë përpjekjet e shërbimeve perëndimore të inteligjencës për të testuar kufijtë e një konflikti të ardhshëm të mundshëm me Rusinë – një konflikt për të cilin anëtarë të NATO-s dhe BE-së deklarojnë se po përgatiten seriozisht.
Në prag të përshkallëzimit bërthamor?
Jemi në një kryqëzim ekzistencial të Operacionit Ushtarak Special (SMO).
Për Rusinë, “vijat e kuqe” që vetë ajo kishte përcaktuar për përdorimin e mundshëm të armëve bërthamore janë tashmë shkelur në mënyrë flagrante – jo vetëm nga Ukraina, por edhe nga aleatët e saj perëndimorë.
Pozicioni i SHBA dhe administrata Trump
Presidenti Trump, i cili ka deklaruar se është i përkushtuar ndaj një procesi paqeje midis Rusisë dhe Ukrainës, duhet të vendosë tani se ku qëndron Shtetet e Bashkuara përballë këtyre zhvillimeve.
Sekretari i tij i Shtetit, Marco Rubio, ka pranuar se nën administratën e mëparshme të Joe Biden, SHBA ishte pjesë aktive e një lufte përfaqësuese kundër Rusisë.
I dërguari special i Trump për Ukrainën, gjenerali Keith Kellogg, ka konfirmuar gjithashtu se NATO ka qenë e përfshirë drejtpërdrejt në këtë luftë.
Në prag të katastrofës: Zgjedhja që përcakton fatin e botës
Duke vazhduar të mbështesin Ukrainën, Shtetet e Bashkuara dhe NATO janë kthyer në pjesëmarrës aktivë në një konflikt që tashmë ka kaluar pragun e përcaktuar për përdorimin e armëve bërthamore.
SHBA-të dhe mbarë bota ndodhen sot në buzë të një Armagedoni bërthamor që vetë e kanë krijuar.
Kemi dy rrugë përpara:
Ose të shkëputemi nga politikat që na kanë çuar në këtë pikë,
Ose të pranojmë pasojat dhe të paguajmë çmimin e tyre.
Nuk mund të jetojmë në një botë ku e ardhmja jonë varet nga durimi dhe përmbajtja e një lideri rus, përballë provokimeve për të cilat ne vetë mbajmë përgjegjësi.
Rreziku ekzistencial për njerëzimin nuk është Rusia – është Ukraina.
Inkurajimi që NATO i ka dhënë Ukrainës për të vepruar në mënyrë kaq të pamatur është thelbësisht i papërgjegjshëm.
SHBA-ja, gjithashtu, nuk është e pafajshme.
Deklaratat kontradiktore të politikbërësve amerikanë lidhur me Rusinë kanë krijuar mbulim politik që i ka lejuar Ukrainës dhe mbështetësve të saj në NATO të planifikojnë dhe zbatojnë operacione si “Rrjeta e Merimangës”.
Nëse senatorët Lindsey Graham dhe Richard Blumenthal kanë ndërhyrë në Ukrainë me qëllim të qartë për të sabotuar procesin e paqes që Presidenti Trump ka shpallur si prioritet për sigurinë kombëtare amerikane, ata duhet të mbajnë përgjegjësi – deri në akuza për tradhti.
Por në fund të fundit, është vetë Presidenti Trump ai që duhet të marrë vendimin që përcakton fatin e botës.
Në orët që vijnë, me shumë gjasë, do të dëgjojmë një deklaratë nga presidenti rus mbi mënyrën se si Rusia do të përgjigjet ndaj kësaj provokimi ekzistencial.
Por edhe Trump duhet të flasë.
Ai duhet:
T’u kërkojë senatorëve Graham dhe Blumenthal dhe mbështetësve të tyre të tërhiqen nga nisma për sanksione ndaj Rusisë;
Të urdhërojë NATO-n dhe BE-në të ndalojnë çdo mbështetje ushtarake dhe financiare për Ukrainën;
Të pozicionohet qartë në lidhje me Operacionin Ushtarak Special.
Zgjidh Ukrainën – dhe nis një luftë bërthamore.
Zgjidh Rusinë – dhe shpëto botën./gazetaimpakt/scottritter.substack
