Në vitin 2018, suedezet arrestuan ilegalisht Hamid Nourin sapo ai hyri në aeroportin e Stokholmit, ku u mbajt si një person i rrëmbyer për muaj të tërë pa asnjë informacion apo mundësi kontakti me familjen apo ndonjë akses konsullor. Më në fund, pas 8 muajsh pa lajme, ai me një telefonatë të shkurtër ka mundur të njoftojë familjen se është gjallë. Sistemi gjyqësor suedez e arrestoi Hamid Nourin me akuzën se ishte roje burgu ose me akuzën e ekzekutimit të Mujahedin-e Khalq (grupi terrorist i MEK) në vitet 1980 dhe e dënoi atë me burgim të përjetshëm në një proces jashtëgjyqësor pas mbajtjes së 92 seancave gjyqësore në 14 korrik të vitit të kaluar.
Në fund të Gjykatës së Apelit, ditët e fundit, avokatët e Hamid Nourit, pasi kanë shqyrtuar me kujdes akuzat dhe procesin e trajtimit të juridiksionit suedez, kanë deklaruar vazhdimisht: “Me këtë rast ju keni dëmtuar reputacionin e Suedisë dhe sistemin gjyqësor suedez”. Këta avokatë dhanë prova të shumta në gjykatë se çështja ishte ngritur nën ndikimin e grupeve terroriste, pretendimi i këtyre grupeve terroriste në gjykatë ishte në kundërshtim me të vërtetën. Sistemi gjyqësor suedez nuk ka qenë i pavarur dhe i paanshëm në procese. Avokati i Hamid Nourit, Bodstrom, beson se rasti i Hamid Nourit është “unik” dhe “përben një pjesë të historisë sonë ligjore”. Sipas tij, ky rast “nuk ka ngjashmëri (përsa i përket pavarësisë dhe sofistikimit) me rastet e mëparshme”. Duke pasur parasysh se prokurori në këtë rast nuk ka marrë mundimin për të zhvilluar hetime dhe është mjaftuar në pretendimet dhe deklaratat e paditësve dhe dëshmitarëve si provë, prandaj “puna e avokatëve mbrojtës në mbrojtjen e klientit të tyre, kryerjen e hetimeve dhe paraqitjen e provave. u bë e vështirë”. Nga ana tjetër, “prokurorët e kanë bërë të lehtë të thonë çfarë të duan pa prova”. Vendimi i gjykatës së seancës paraprake vërtetoi qartë këto deklarata të Bodstromit. Për këtë arsye “ka qenë e lehtë për gjykatën e shkallës së parë”. Ajo që e lëndon Bodström-in si avokat profesionist nuk është bindja e klientit të tij, por shpërfillja e parimeve themelore të gjykimit dhe të drejtave të të akuzuarve, të cilat janë shkelur qartë nga prokurorët dhe policia, dhe për këtë arsye, thotë Bodström. , “Reputacioni i sistemit të drejtësisë suedeze është në rrezik.” Për më tepër, ai ndihet i shqetësuar për besueshmërinë e sistemit gjyqësor të vendit të tij.
Bodstrom thotë se në kundërshtim me parimet bazë të gjykimit, “barra e provës është hequr nga supet e prokurorëve dhe është vendosur mbi avokatët”. Ai i referohet këtij parimi themelor se në çështjet penale parimi është lirimi i të dyshuarit apo i akuzuarit dhe është prokurori ai që duhet të provojë pa dyshim të arsyeshëm kryerjen e veprës penale dhe atribuimin e tij tek i akuzuari. Pavarësisht kësaj, në rastin e Hamid Nourit, ky parim themelor u shpërfill në fazën paraprake. Në fazën e apelit, prokurori ia kaloi detyrën avokatëve. Kjo ishte shumë e vështirë dhe shqetësuese për Bodstromin. Për këtë arsye ai ka qëndruar përballë prokurorëve në seanca të ndryshme apeli. Ai është gjithashtu i ofenduar nga qasja dhe sjellja e gjykatës në rastin e Hamid Nourit dhe thotë: “Gjykata i mori provat lehtë.” Ky është i vetmi rast në historinë e drejtësisë suedeze në të cilin gjykata nuk i mori seriozisht provat. Në një çështje penale, provat duhet të jenë bindëse dhe të forta.” Sipas Bodstrom, “Kur lexojmë aktvendimin preliminar prej 200 faqesh dhe shohim se ai nuk shpjegoi se si Nouri e kreu krimin dhe se akuzat nuk u vërtetuan kurrë”, kjo pyetje ngrihet seriozisht dhe me vendosmëri në mendjen tonë. Gjykata e pranon këtë?” Për ta thënë më saktë, kur shohim se një gjykatë në Suedi është sjellë në këtë mënyrë, “Më vjen keq”.
Është edhe më për të ardhur keq që prokurori ka ndryshuar përshkrimin e krimit vetëm pak ditë para se të jepte deklaratën e fundit. Prokurorët kaluan më shumë se dy vjet për të shkruar përshkrimin e krimit të kryer, por befas e ndryshuan atë disa ditë para deklaratës së tyre të fundit. Është e natyrshme që në përgjigje të këtij veprimi të prokurorit, avokatëve mbrojtës u duhet më shumë kohë. “Nëse kërkojmë më shumë kohë, do të thonë se procesi gjyqësor është penguar”, thotë Bodstrom. Ndërkohë, avokatët mbrojtës duhet të kenë kohë të mjaftueshme për të mbrojtur klientin e tyre ndaj këtij ndryshimi në përshkrimin e krimit. “Prokurori u thotë avokatëve mbrojtës se me fjalët tuaja rrezikuat sigurinë gjyqësore. Mos i thoni këto gjëra, këto fjalë do të prishnin imazhin e Suedisë.” Avokatët mbrojtës kanë një mision të qartë: mbrojtjen e të drejtave të të akuzuarve. Duhet pyetur, çfarë thonë avokatët mbrojtës? Avokatët thonë se prokurori ka ndryshuar përshkrimin e krimit në momentin e fundit, ndaj avokatëve duhet t’u jepet kohë e mjaftueshme për të mbrojtur klientin e tyre. Gjithashtu, avokatët thonë se prokurori duhet të jetë i paanshëm. Neutraliteti nuk është vetëm me fjalë, ai duhet të jetë në veprim. Një tjetër gjë që avokatët e parashtrojnë me vendosmëri është se: “Një polic ka hyrë në çështje dhe ka kryer një hetim paraprak, që tregon se ka pasur interes personal. Në sistemin gjyqësor suedez, veçanërisht në qendrën e paraburgimit, Hamid Nouri është trajtuar jashtëzakonisht keq. U shkatërrua mbrojtja e Hamid Nuriut, e përgatitur në disa qindra faqe. Hamid Nouri është në një situatë më të keqe se paditësit dhe dëshmitarët që u burgosën në Iran në vitet 1980. Këto qëndrime dhe kritika të avokatëve mbrojtës ndaj prokurorit dhe policisë kanë bërë që ata të “inatosen” nga prokurori dhe policia. “Prokurorët dhe policia humbën busullën gjyqësore”, thotë Thomas Bodström. Edhe pse prokurori akuzon avokatët mbrojtës të Hamid Nourit për “joprofesionistë, prishje të sistemit gjyqësor suedez, gënjeshtër, kërcënim të sigurisë gjyqësore dhe mungesë nderi”, thotë Bodstrom, “një zotëri nuk është kurrë i pasjellshëm dhe në përgjigje, ai reagon me mirësjellje ndaj vrazhdësisë”. Sipas tij, “vëmendja globale është tërhequr për këtë rast. Ne jemi tani si një elefant në një dhomë të errët, nuk dimë se çfarë po bëjmë. Defektet e prokurorëve dhe policisë nuk duhet të anashkalohen. Ne supozohet se për të qenë një shembull për botën. Nëse një polic me interesa personale hyn në këtë çështje, do ta përmirësonte atë? A duhet të heshtin avokatët? Çfarë thotë bota? Deri kur do të fshijmë pluhurin nën qilim?
Duke i kushtuar vëmendje deklaratave profesionale dhe parimore të Thomas Bodstrom, mund të konkludojmë se çështja e Hamid Nourit është jo vetëm e politizuar, por edhe veprimet e prokurorëve dhe policisë janë joetike, joprofesionale dhe çnjerëzore. Thomas Bodstrom duhet t’i jepet e drejta të shqetësohet për besueshmërinë dhe dinjitetin e sistemit gjyqësor të vendit të tij, i cili prezantohet si model i drejtësisë dhe i të drejtave të njeriut në forumet ndërkombëtare. Rasti i Hamid Nourit është një pikë referimi e mirë për të matur cilësinë e sistemit gjyqësor suedez. A mundet gjykata e apelit të rivendosë reputacionin e sistemit gjyqësor suedez që u shkatërrua nga gjykata paraprake? A mundet gjykata e apelit të zgjidhë shqetësimet e ish-ministrit të drejtësisë të këtij vendi lidhur me dinjitetin e sistemit gjyqësor të vendit të tij? Nuk dihet se për sa kohë qeveria suedeze do të “fshijë pluhurin nën qilim”./Geopolitika/GazetaImpakt
