Nga Robert Inlakesh

Në javët e para të luftës Gaza-Izrael, prokurori i ICC-së lëshoi ​​dha një deklaratë në të cilën u shpreh se pengimi i ndihmave për Gazën mund të ishte një krim, por më vonë u zbulua se kishte udhëtuar në Izrael dhe po akuzohet për zvarritjen e hetimeve gjyqësore për krimet e luftës. “Nëse ky nuk është një rast që kërkon një gjykatë ndërkombëtare, atëherë Statuti i Romës duhet të jetë i pavlefshëm”, thotë avokati amerikan Stanley Cohen, duke folur për RT.

Më 29 tetor, prokurori i Gjykatës Ndërkombëtare Penale (ICC), Karim Khan, lëshoi ​​një paralajmërim për qeverinë izraelite se pengimi i transferimit të ndihmës në Gaza mund të shkaktojë “përgjegjësi penale” sipas Statutit të Romës. Megjithatë, gjatë fjalimit të tij të mbajtur në kryeqytetin egjiptian, Kajro, Karim Khan i kushtoi vëmendje më të madhe sulmit të udhëhequr nga Hamasi i 7 tetorit dhe joatyre që ushtria izraelite kishte kryer në Rripin e Gazës. Pas komenteve të prokurorit të ICC-së, janë ngritur pyetje nëse gjykata do të jetë e dobishme në trajtimin e krimeve të kryera në Palestinë-Izrael.

Avokati i njohur amerikan Stanley Cohen iu drejtua fjalëve të Karim Khan në Kajro. Cohen tha se Khan “bëri argumente mjaft afirmative deklarative për atë që Hamasi, çfarë bënë brigadat Qassam, si, kur, ku, çfarë ndodhi. Në mungesë të ndonjë ekzaminimi të pavarur, në mungesë të ndonjë prove të pavarur, të bazuar, deri në një farë mase, në shtrembërimin e propagandës, informacione alternative të inteligjencës, të cilat u publikuan atje.” Cohen vazhdoi duke deklaruar se “nëse do të isha një nga avokatët që përfaqësonte palestinezët përpara GJPN-së, duke pasur parasysh komentin që bëri prokurori, unë mund t’i kërkoja të tërhiqej”.

Në mars të vitit 2021, GJNP hapi zyrtarisht një hetim për ato që thotë se janë krime lufte që mund të jenë kryer në Palestinë  nga të gjitha palët e përfshira  që nga 13 qershori 2014. Kjo teknikisht do të nënkuptonte se krimet e kryera së fundi mund të jenë subjekt i një hetimi dhe përgjegjësit teorikisht, mund të ndiqen penalisht. Gjithashtu, në vitin 2021, grupi më i lartë i të drejtave të njeriut në Izrael, B’tselem, së bashku me Human Rights Watch, deklaruan se qeveria izraelite po vepronte një regjim aparteidi kundër palestinezëve. Në vitin 2022, Amnesty International publikoj raportin e saj të gjatë që tregoi pse kishte vendosur të akuzonte Izraelin për krimin e Aparteidit. GJNP ka të drejtën, sipas Statutit të Romës, të ndjekë penalisht ata që kryejnë krimin e aparteidit.

Megjithatë, siç vuri në dukje në shtator instituti i mendimit Arab Center Washington DC me bazë në SHBA, ” është bërë” gjatë dy viteve të fundit nga ICC, pavarësisht “dëshirës së deklaruar të prokurorëve për të përmirësuar besueshmërinë e gjykatës dhe protestat e tij private se ai kujdeset për çështjen e Palestinës.” Pavarësisht se Izraeli ka deklaruar se “nuk do të bashkëpunojë” me ICC-në, duke protestuar ndaj hetimit të shpallur të tij për krimet e luftës në vitin 2021, familjet e izraelitëve të vrarë më 7 tetor i kanë kërkuar gjykatës të nisë një hetim për krimet e supozuara të kryera nga Hamasi. Kjo e vendos qeverinë izraelite në një pozicion të ashpër, pasi ajo ka deklaruar vazhdimisht se GJNP nuk ka juridiksion në territorin e tyre. Hamasi, nga ana tjetër, mirëpriti hetimin e ICC-së për krimet e luftës, ndërsa mbronte veprimet e veta.

Duke komentuar pyetjen se pse GJPN-ja ende nuk ka  pergjigje ndaj padisë së atyre që janë përgjegjës për krimet e kryera në territoret e pushtuara palestineze, Stanley Cohen u përgjigj:

“Ata kthyen një aktakuzë kundër Putinit në bazë të pretendimeve të njërës palë, sigurisht për shkak të mundshëm, brenda katër ditëve. Në rastin e Izraelit ju keni pasur nëntë vjet për të gjetur, hetuar dhe vërtetuar shkeljet sistematike të së drejtës ndërkombëtare, shkeljen e ligjit të luftës, shkeljet e të drejtave të njeriut, dënimin kolektiv, shkeljet e kodit humanitar, krimet kundër njerëzimit. Krimet e luftës.”

Cohen shtoi gjithashtu si vijon: “Nuk e di pse u deshën dy vjet… Duhet të ketë një hetim të vazhdueshëm tani. Unë kam qenë i përfshirë në aplikimet paraprake për GJNP. Ka pasur, qindra e qindra e qindra deklarata, pohime, video, filma, pranime, deklarata gjatë nëntë viteve të fundit tani, që ka GJNP. Ciniku brenda meje imagjinon ose pyet nëse kjo, e njëjta pjesë do të kishte marrë shpejtësinë nëse objektivat do të ishin afrikanë, nëse do të ishin të zinj, sepse ICC ka një histori lëvizjeje me shpejtësi të qëllimshme kur përfshin të pandehur ose objektiva afrikanë, ose njerëz me ngjyrë.”

Meqenëse numri i vdekjeve të fëmijëve vetëm në Gaza, si rezultat i luftës së Izraelit në enklavën e rrethuar bregdetare, është shumë herë më i lartë se numri total i vdekjeve civile izraelite nga 7 tetori, lind pyetja nëse ICC po i shikon krimet e kryera kundër palestinezëve me të njëjtin seriozitet. Nëse ky rast shkon përpara dhe heton listën e pafund të krimeve të luftës të kryera në të gjithë Palestinë-Izrael, ndoshta mund të shpëtojë një pjesë të legjitimitetit të gjykatës, e cila është akuzuar vazhdimisht nga udhëheqësit afrikanë për shënjestrim të gabuar. Në fakt, për shkak se shumica e aktakuzave të GJNP-së u janë dorëzuar atyre në kontinentin e Afrikës, disa madje kanë sugjeruar që GJNP-ja duhet të riemërohet Gjykata Penale Afrikane.

Për t’i bërë gjërat edhe më keq, pasi u zbulua se prokurori i ICC-së Karim Khan kishte udhëtuar në Izrael, ai shpejt bëri plane për t’u takuar me presidentin palestinez Mahmud Abbas dhe grupet palestineze të të drejtave të njeriut. Megjithatë, grupet e të drejtave të njeriut me bazë në territoret e pushtuara e refuzuan kërkesën e tij për t’u takuar. Ammar Al-Dwaik, drejtor i përgjithshëm i Komisionit të Pavarur për të Drejtat e Njeriut (ICHR) tha se “mënyra se si është trajtuar kjo vizitë tregon se zoti Khan nuk po e bën punën e tij në mënyrë të pavarur dhe profesionale”.

Sipas Stanley Cohen, “ka shumë opsione” përtej Gjykatës Ndërkombëtare Penale kur bëhet fjalë për ndjekjen penale të krimeve të luftës, duke përfshirë Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë (ICJ). “Ju gjithashtu keni situatën e gjykatave me juridiksion universal si Afrika e Jugut dhe Spanja dhe rreth një duzinë apo më shumë vende të tjera, të cilat nuk kam dyshim se gjithashtu do të nisin hetimet nën juridiksionin universal,” tha ai.

Nëse GJNP-ja vepron tani, ose do të jetë hiri i saj shpëtimtar, ose do të njollosë në mënyrë të pariparueshme reputacionin e gjykatës përgjithmonë. Shkalla e madhe e mizorive që po kryhen tani në Gaza është e vështirë edhe të përshkruhet, me më shumë tonazh eksplozivësh që hidhen në territorin e rrethuar sesa bomba bërthamore e përdorur nga Shtetet e Bashkuara kundër Hiroshimës. Ndërkohë, ushqimi, uji, ndihmat mjekësore, karburantet dhe rryma po pengohen ose në raste të tjera po kufizohen rreptësisht. Rreth 1.5 milion civilë janë zhvendosur dhe rreth 20,000 njerëz janë vrarë, ndërsa mbi 30,000 janë plagosur./gazetaimpakt/rt