Në imagjinatën kolektive është një nga arkivat më të fshehta dhe më të paarritshme, nuk vizitohet, përveçse nga studiues që kanë marrë leje të posaçme nga Selia e Shenjtë. Tani për herë të parë Arkivi sekret i Vatikanit i krijuar në vitin 1612 nga Pali V në Pallatin Apostolik dhe objekti i fantazive për shekuj me radhë deri tek vepra e Dan Broun, hap dyert e saj dhe zbulon njëqind dokumente legjendare. Zyra e shtypit e Vatikanit se në 2018 do të jetë viti i hapjes së arkivave ku më shumë se 100 dokumente do të bëhen publike për herë të parë.
Qëllimi është që të tregojë se çfarë është dhe si funksionon arkivi i papëve, si dhe të bëjë të mundur njohjen e disa nga mrekullitë që mbahen për më shumë se 400 vjet, në më shumë se 85 kilometra lineare rafte të vendosur në bunkerë nën oborrin e Pigna, në zemër të Shtetit të Vatikanit. Të titulluar: “Lux Arcana”, ekspozita thekson dritën që filtron në qilarët e arkivave. Zgjedhja e muzeve Kapitolin, e porositur nga Papa Sisto IV në 1471, do të nxjerrë në pah lidhjen midis Romës dhe papatit që nga kohët mesjetare.
Ndër dokumentet që emocionojnë më shumë është teksti që bëri të heq dorë nga teoritë Galileun më 22 qershor të 1633. Fjalët janë të njohura: “Unë, Galileo Galilei kanë heq dorë ….” Por duke parë se “unë” nga “unë” që shtrihet deri dridhje në fletët e zverdhura, të hartuara në fund të marrjes në pyetje nga Inkuizicioni i Selisë së Shenjtë, çka na jep idenë e “vuajtjeve” të shkencëtarit. Ndër thesaret më unike, është pergamena e nënshkruar në 1530 nga 83 Lordë të Dhomës së Komunave në Londër me peticionin ndaj Papa Klementit VII për të anuluar martesën mes mbretit Henri VIII dhe Katerinës së Aragonit. Ose letra e shkruar në mëndafsh drejtuar Papa Inocenzi X nga përendsha kineze Uang në 1650 që ajo ishte konvertuar në krishterim dhe mori emrin Helenë dhe pagëzoi birin e saj, Yongli me emrin e Konstandin.
Dhe një gdhendur në një thupërën nga fiset indiane amerikane të tribusë Ojibëe që kishin dërguar në vitin 1887 si një haraç ndaj Leone XIII, e “Mjeshtëri i madh i lutjes, ai që merr zërin e Jezusit”. Megjithatë, një letër e dërguar 10 qershor të 1494 nga Lukrezia Borgia babait të saj, Papa Aleksandri VI. Lukrezia, një nga figurat më të famshme dhe të diskutueshme të Rilindjes, e përdorur shpesh nga babai i saj si një mjet politik, në kohën kur ajo ishte rreth 14 vjeç dhe sapo e ishte bërë gruaja e Giovanni Sforza, i cili kishte arritur në Pesaro. Letra tregon për pritjen festive, por paralajmëronte gjithashtu Papën se Sforza është i rreshtuar me Karlin VIII kundër tij dhe i kërkon me zemër në dorë të lërë Romën.
