Nga Shaban Burri
Marka e modës Zara aktualisht po përballet me thirrje masive ndërkombëtare për bojkot. Bëhet fjalë për Gazën. Supozohet se po tallen me vdekjen në Gaza në anën palestineze. Në këtë shkrim duam të hedhim një vështrim se çfarë po ndodh. A është kjo e justifikuar? Cili është vlerësimi për këtë? Pra, në faqe, designcene.net, “Collection Zero4 the Jacket” të cilat tani janë hequr është seti që u filmua, në një mjedis të mbushur me murinj të shembur, mjedise të shkatërruara dhe mbeturina në tokë. Kur shihni diçka të tillë, çfarë do të thotë kjo? Nëse e shihni këtë: po, mirë, nuk shoh ndonjë lidhje me palestinezët, pak mure dhe gjëra të shkatërruara, në rregull. Por më pas vjen kjo foto dhe kjo foto është paksa e dyshimtë. Ajo po mban dikë të mbështjellë në të bardhë. Çfarë lidhje ka kjo me modën? Çfarë lidhje ka kjo me xhaketën?
Kjo vjen nga askund, në dukje nga askund.
Shumë njerëzve iu kujtua mënyra se si palestinezët mbahen në qefin ose u japin lamtumirën nënave e femive të tyre. Një foto tjetër, gjithashtu duke qëndruar në mes të një peizazhi të shkatërruar. Ka një trup tjetër në kanavacë në plan të parë, Çfarë po ndodh këtu? A është bërë kjo me qëllim? Dhe kur e pashë për herë të parë, veçanërisht këtë foto, mendova: Kjo është një fatkeqësi e marrëdhënieve me publikun. Por a ishte kjo e qëllimshme? Nuk e di, mund të jetë një rastësi, derisa e pashë më nga afër. Dhe nëse shikoni imazhet cilet muundeni ti gjeni ne www, siç thashë, shumë shikues në mediat sociale, dua të them shumë, miliona, tu shiku do te, mendoni për imazhe të tilla. Po, në një qefin tipik mysliman arab, në një keffiyeh, nënat tuj thanë lamtumirë të afërmeve e tyre dhe tuj vajtua. Këtu ajo mban një qenie njerëzore të mbështjellë me një qefin të bardhë, në një mjedis të shkatërruar. Pse?
Po, gjërat kanë shkuar mirë për Zarën ndërkombëtarisht deri tani. Zara, ka pothuajse 62 milionë ndjekës në Instagram. Fotoja nuk është më. E kanë fshirë nga Instagrami dhe Twitteri, por pa koment, pavarësisht se çfarë fotoje klikoni. Do të lexoni në komente çdo sekondë: “Një bojkot imoral i Zara-s, Palestina është e lirë, ju kafshët duhet ta dini këtë” e kështu me radhë. Disa fyerje: “Palestinë e lirë, përtej neverisë, Palestinë e lirë” etj. “Bojkoto Zara-n, Palestinë e lirë, lamtumirë biznesit tuaj.” Kjo është për këto foto e cilat ishin pjesë e koleksionit: “Shko në ferr Zara, bojkoto Zaren, bojkoto Zaren, Palestinë e lirë, bojkoto Zaren”. Komentare, çdo sekondë, edhe tani, disa dite pas heqjes e fotos.
Tani asnjë deklaratë nga Zara, pa asnjë koment, këto foto janë fshirë. Por fotografitë u përhapën, dhe ju mendoni: po, mirë, kjo është një fatkeqësi e vërtetë. Duhet t’i shpjegoni disi vetes se kjo nuk ka të bëjë fare me palestinezët dhe se kjo foto ishte disi një zgjedhje shumë fatkeqe për të promovuar një koleksion të ri të modës.
Projektuesja kryesore e Zara-s isht Vanessa Perlman. Ne seitin e Zares përshkruhet si një nga dizajneret kryesore. Ajo gjithashtu është përshkruar në raportet e CNN si kryedizajnere në Zara që nga viti 2015, domethënë rreth 8 vjet ajo ka punuar në Inditex, kompania të cilës marka Zara i takon. Ajo është stilistja kryesore e departamentit të modës për femra. Kjo grua është izraelite dhe kjo grua ka folur për palestinezët në të kaluarën.
Një raport i vitit 2021: “Zara ishtë nën kritika pasi stilistja kryesor i dërgoi mesazhe nxitëse modeles palestineze. Citim: “Paguani çmimin për Gazën dhe izraelitët nuk i mësojnë fëmijët të urrejnë ushtarët me guri siç urrejnë edhe palestinezët.” Ajo shtoi: “Ne kurrë nuk do të ndalemi së mbrojturi Izraelin”. Pati thirrje për bojkot në vitin 2021, gjë që është relativisht e rrallë, por nuk ishte një çështje e madhe ndërkombëtare. Zara më pas tha se ne ishim kundër asaj lloj gjuhe, dhe më pas ajo kërkoi falje dhe tha: “Na vjen shumë keq, nuk e kishim menduar kështu” dhe kështu me radhë. Por kjo nuk është asgjë, asgjë në krahasim me atë që po ndodh tani. Kjo është e pabesueshme, veçanërisht për shkak të situatës në Gaza dhe për shkak të gjenocidit të vazhdueshëm. çfarë po bëjnë, këta dizajnerë, sionistë, dizajnerët izraelitë në Zara. Zara, të paktën dega izraelite ka gjithashtu një histori. Ishtë një postim i vitit 2022, kur pati edhe thirrje për bojkot sepse kreu i Zaras Israel jo vetëm që u takua me Ben Gvir, por organizoi një ngjarje fushate për të dhe më pas u takua me të.
Gvir gjithashtu shkroi pozitivisht për Zarën në rrjetet sociale në Twitter. Ben Gvir ishte i njohur si një ekstremist dhe një racist shumë i hapur në Izrael, deri në atë pikë sa u dënua për terrorizëm në Izrael. Epo, më pas u bë Sekretar i Sigurisë Kombëtare, siç njihet, kështu është edhe sot, me gjithë pasojat që vijnë me këtë. Joey Schwebel, ai është presidenti i Zaras Israel, dhe atij nuk iu kërkua të terhiqet në asnjë mënyrë për shkak të kësaj. Ai nuk mori asnjë kritikë nga Zara, jo, ai vazhdoi. Zara gjithashtu nuk ka folur ende për këtë foto edhe tesh, e cila është qartazi nën përgjegjësinë e saj, nën përgjegjësinë e kësaj zonje këtu, e cila është kryedizajnerja izraelite që punon në modën e grave në Zara, dhe ka bërë komente të dhunshme kundër palestinezëve.
Pra, thirrjet e forta për bojkot do të prekin në fakt Zarën, sepse kjo nuk është çështje e vogël, mund t’ju them se është me vend. Ato janë në fakt adekuate dhe nuk e di se çfarë deklarate mund Zara të bën tani për ta vlerësuar këtë. Mundësia e vetme do të ishte shkarkimi i shefit të projektimit ose kërkimi i faljes për të gjithë të përfshirët.
<iframe width=”853″ height=”480″ src=”https://www.youtube.com/embed/e2RjPJKca1I” title=”Fashion giant Zara sparks outrage once again” frameborder=”0″ allow=”accelerometer; autoplay; clipboard-write; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture; web-share” allowfullscreen></iframe>
Cka ndodhi tani:
Fotot shkaktuan një bujë të madhe ndërkombëtarisht, veçanërisht në botën myslimane, për thirrjet për bojkot si asnjiher tjetër si Zara nuk i ka përjetuar kurrë më parë. Zara i nënvlerësuan shumë thirrjet për bojkot. Ndërkohë ata reaguan kanë fshirë plotësisht të gjithë fushatën reklamuese të koleksionit, jo vetëm këtë foto kritik, por edhe fotot e tjera që ishin në internet.
Aksione e zhvilluar para dyqaneve Zara në të gjithë botën cilet ishin veprime te guximshëm japen rezultat dhe tani Zara e kuptoi në një moment se njerëzit thjesht me fshijren e dy fotove dhe me heshtim nuk funksiononë më. Dikush në departamentin e PR mund të jetë ushuar nga puna, supozoj, sepse këtu po flasim për dëme miliona. Dhe më pas ata fshinë plotësisht të gjithë fushatën reklamuese. Shikoni faqen në Instagram tani të gjitha të fshira plotësisht. Këtu nuk shihni më asnjë foto të këtij lloji, me këtë grua apo çfarëdo tjetër. Gjithsesi, një fushatë reklamuese shumë e habitshme psikologjikisht. Tani një deklaratë për këtë. Dhe çfarë thotë kjo deklaratë? Le ta kalojmë shkurtimisht. Citimi: “Pasi dëgjuam shqetësimet në lidhje me fushatën e fundit, “Xhaketa” Fushata reklamuese ishte planifikuar tashmë në korrik, fotot që pamë ishin të shtatorit, para fillimit të luftës, para fillimit të gjenocidit në Gaza, dhe thjesht kishin për qëllim të tregonin se sa të aftë puna eshte, me manekine te tilla. “Fatkeqësisht, disa nga klientët tanë u ndjenë të ofenduar dhe panë diçka shumë larg asaj që synonim”.
Fjalia e fundit: Po, kështu që ata pendohen për këtë keqkuptim dhe përsërisin respektin e tyre më të thellë për të gjithë.
Le të shikojmë këtë deklaratë. Së pari është një sukses i madh i bojkotit dhe për këtë do të flasim më gjerësisht në një moment. Ka diçka për të thënë që Zara duhej ta bënte këtë. Pra, apelet ndërkombëtare, faqja e Zarës në Instagram është e mbushur plot me to. Ata u detyruan të heqin të gjithë fushatën reklamuese.
Ata thonë se kjo nuk ka të bëjë me Gazën sepse ne e kemi regjistruar më parë. Dhe këtu sapo kemi prodhuar disa skulptura të papërfunduara në një kontekst artizanal të prodhimit të veshjeve ose prodhimit të dizajnit. Por më pas e botuam dy muaj pas luftës.
Le të supozojmë se ajo që thanë është e vërtetë, dhe është plotësisht e mundur. Gjëra të tilla mund të kenë kohë të gjata. Me pak fjalë, nuk e dimë nëse është e vërtetë, ndoshta është thjesht një gënjeshtër.
Por, duhemi ta konsiderojme si një mundësi, por le të supozojmë se është e vërtetë. Megjithatë, e kene publikuar dy muaj pas fillimit të luftës, pasi gjithë këto foto kufomash bënë xhiron e botës, pasi bota nuk kishte asnjë temë tjetër për dy muaj.
Nuk ka asnjë çështje të krahasueshme ndërkombëtarisht; edhe Ukraina ka qenë plotësisht e margjinalizuar, për të mërzitur shumë Zelenskin. Nuk ka asnjë temë tjetër që të ketë aq shtrirje dhe vëmendje ndërkombëtare sa gjenocidi në Gaza dhe gjithçka që lidhet për të, dhe të gjitha imazhet që u shpërndanë atje e kështu me radhë.
E megjithatë menduat se ishte një ide vërtet e mirë të publikonit foto të tilla? Pra, a nuk keni njeri në departamentin e marketingut, asnjë në PR që ngriti sytë dhe mendoi, e dini çfarë, këto dy ose tre foto, ishin vetëm dy ose tre në koleksion, në këtë koleksion të fushatës reklamuese që ne’ më mirë të mos publikohet?
Apo ka pasur disa njerëz që kanë thënë, jo, do t’i publikojmë, ne në fakt mendojmë se janë shumë të mirë? Dua të them, siç thashë, projektuesi kryesor është ende izraelit, Vanessa Perlman një sioniste që ka bërë deklarata krejtësisht të qarta për Izraelin dhe palestinezët. Pra, me fjalë të tjera, nuk ka rëndësi se kur është regjistruar, nëse e keni incizuar para apo pas 7 tetorit, patjetër që e keni nxjerrë pas dhe nuk është dashur ta lëshoni. Pse e publikuat? Le të themi se ishte një gabim vërtet tepër budalla, dhe departamenti juaj i marketingut është me të vërtetë njerëzit më të paaftë që ekzistojnë dhe ju do ti zëvendësoheni plotësisht. Pra, pyes veten, çfarë lloj deklarate është kjo? “Fatkeqësisht, disa klientë u ndjenë të ofenduar”. Disa klientë? E keni shikuar ndonjëherë faqen tuaj në Instagram? Një koment në sekondë nën çdo imazh individual. A keni shikuar ndonjëherë në Twitter? Kjo kushton miliona. Kjo ishte arsyeja që ju reagonit në fillim, dhe tani: “Ata e panë aty, më pas u ndjenë të fyer, u ndjenë të sulmuar, por kjo nuk ka të bëjë me ne. Kjo është e qartë për këto ndjenja problematike nga klientët.”
Kjo quhet në anglisht, gaslighting. Kjo do të thotë të përpiqesh të manipulosh psikologjikisht njerëzit për t’i fajësuar ata për perceptimin e tyre dhe të përpiqesh të sugjerosh, ‘Perceptimi juaj është problemi.
Ju keni një histori. Kryeprojektuesi juaj shkaktoi thirrje për bojkot vetëm dy vjet më parë, dhe një vit më vonë kreu i të gjithë departamentit tuaj të Izraelit organizoi një fushatë reklamuese për një nga politikanët ekstremistë më të djathtë ndonjëherë, dhe kjo gjithashtu sipas standardeve sioniste. Ju e bëtë atë në 2021, ju bëtë gjënë tjetër në 2022, dhe tani në 2023 menduat: ‘O, le ta bëjmë këtë,’ dhe pastaj, është një keqkuptim. Klientët budallenj nuk dinë më mirë.
Nuk i besojme asnje fjale qe thuani.
Zemërimi publik funksionon ndërkombëtarisht, në një mënyrë që nuk ka pasur kurrë më parë kur bëhet fjalë për Izraelin. Kur bëhet fjalë për Izraelin, ka pasur thirrje për bojkot prej dekadash, me të drejtë kundër këtij regjimi të aparteidit. Shumica e atyre brenda një pjese të caktuar të popullsisë që jetojnë me shumë vetëdije, që vendosin me shumë kujdes se çfarë blejnë, të cilët janë marrë gjithashtu nga afër me çështjen e Izraelit dhe aparteidit, morën thirrjet për bojkot, ata publikuan vetë, por ishte një pjesë shumë, shumë e vogël e popullsisë. Edhe brenda botës myslimane ishte vetëm një pjesë e vogël e popullsisë. Kjo tani ka ndryshuar, kjo ka ndryshuar rrënjësisht.
Zara nuk është saktësisht marka më e rëndësishme kur bëhet fjalë për Izraelin, jo produkti më i rëndësishëm. Ka të tjerë, të cilët janë gjithashtu me interes themelor ekonomik për Izraelin, të cilat janë shtyllat e ekonomisë izraelite, të cilat në fakt janë bojkotuar prej kohësh. Dhe energjia aktuale e bojkotit dhe vëmendja aktuale e mundësuar nga rezistenca ndaj regjimit të Sionizmit, në mbarë botën, që duhet të përdoret për të vënë në dukje këto kompani dhe produkte dhe marka të tjera, veçanërisht e para që të vjen ndërmend, është prodhuesi i çipave Intel. Kjo ka një rëndësi për ekonominë izraelite, e cila është një faktor prej 10,000 ma i madh se Zara dhe SodaStream dhe 30 marka të tjera së bashku. Është me të vërtetë krejtësisht absurde ajo që Intel po investon në Izrael./gazetaimpakt
