3 pesha të mëdha në ring: Ndërsa armiqësia SHBA-Kina përshkallëzohet, çfarë roli do të luajë fuqia tjetër e madhe e botës, Rusia?

Nga Artyom Lukin,

Mos prisni që një rend i ri botëror të dalë pas Covid-19. Do të jenë tre të mëdhenjtë aktualë që mbizotërojnë, me një aleancë joformale midis Rusisë dhe Kinës, vendimtare për të rimarrë në ambiciet amerikane.

Kur Covid-19 filloi të mbizotëronte botën disa muaj më parë, kishte shpresë se ndoshta pandemia do të moderonte rivalitetin gjeopolitik dhe do të inkurajonte bashkëpunimin ndërkombëtar. Ajo që kemi parë në vend të kësaj ishte një nxitje e tensionit SHBA-Kinë, një flotil detare SHBA-Britanike që hynte në Detin e Barenit në afërsi të Rusisë për herë të parë që nga vitet 1980, përplasjet në kufirin Sino-Indian dhe zhvillime të tjera që tregojnë se një katastrofë e përbashkët nuk është e aftë të sjellë paqe midis kombeve, veçanërisht midis fuqive kryesore.

Cfarë është një fuqi e madhe?

Eshtë e vështirë të mohosh që jetojmë në një epokë të intensifikimit të konkurrencës së fuqisë së madhe. Kjo është tani premisa qendrore e politikës së jashtme të SHBA dhe strategjisë së sigurisë kombëtare, ndërsa kombet e tjera të mëdha kanë hapur, në mënyrë të njëjtë, në mënyrë të përbashkët, të njëjtin propozim.

Por çfarë është një fuqi e madhe? Teoria e marrëdhënieve ndërkombëtare është mjaft e thjeshtë për këtë: “Një fuqi e madhe është një shtet që mund të luftojë në çdo luftë kundër çdo shteti tjetër apo në sistem dhe kështu mund të sigurojë në mënyrë të pavarur sigurinë e vet përballë një vendi tjetër.”

Në librin e tij Ngritja dhe Rënia e Fuqive të Mëdha, Paul Kennedy përcakton një fuqi të madhe si “një vend i cili është i gatshëm dhe i aftë të marrë përsipër çdo shtet tjetër” në sistemin ndërkombëtar. Dhe në SHBA. Politika e Jashtme: Mburoja e Republikës, Walter Lippmann argumentoi se vetëm “fuqitë e mëdha mund të zhvillojnë luftëra të mëdha. Vetëm fuqitë e mëdha mund t’i rezistojnë një fuqie të madhe. ”

Fuqia e butë mund të jetë e rëndësishme në botën moderne. Por fuqia e parë dhe më e rëndësishmja është ajo ushtarake dhe gatishmëria për ta përdorur atë që bën një fuqi të madhe. Ju mund të jeni të pasur si Arabia Saudite, të keni një cilësi të lakmueshme të jetës si Kanadaja, të jeni teknologjikisht të përparuar si Koreja e Jugut ose të keni burime të mëdha natyrore dhe një popullsi të madhe si Brazili apo Nigeria. Por asnjë prej kësaj nuk do t’ju japë statusin e një fuqie të madhe nëse vendi juaj nuk arrin epërsinë ushtarake mbi të gjitha kombet e tjera përveç, natyrisht, fuqive tuaja të mëdha.

Fatkeqësisht, ne ende jetojmë në një botë ku aftësia për të vrarë, çoroditur dhe shkatërruar në një shkallë masive përbën levën e vetme më të rëndësishme të pushtetit. Dhe nuk është në një gjendje të mungesës së mendimit që disa kombe ndjekin përparësinë ushtarake. Ata e bëjnë këtë sepse duan të jenë në gjendje të imponojnë vullnetin e tyre ndaj të tjerëve, një kërkesë e natyrshme e themeluesit të teorisë politike ndërkombëtare Hans Morgenthau të quajtur “animus dominandi”.

Lista e fuqive të mëdha bashkëkohore është shumë e shkurtër: Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Rusia dhe Kina. Janë këta tre kombe që janë shumë më larg se të tjerët në aftësinë e tyre për të filluar luftë. SHBA, padyshim, ka një ushtri më të fortë mes të treve, duke i dhënë asaj një shtresë të superfuqisë, por kjo nuk anulon statusin e fuqisë së madhe të Rusisë dhe Kinës: i pari është i vetmi vend në botë i aftë të shkatërrojë SHBA me një bërthamë greva, ndërsa kjo e fundit, duke forcuar forcat e saj bërthamore, po i afrohet një aftësie të tillë.

Në vitin 2008, Rusia u përfshi në një konflikt ushtarak me Gjeorgjinë, partner i të dy Amerikës dhe NATO-s. Në vitin 2014, Vladimir Putin ndryshoi kufijtë e një aleati tjetër perëndimor, Ukrainën, duke rimarrë Krimenë e populluar nga rusë.

Kina ka qenë më pak e guximshme deri më tani, por taktikat e saj të prerjes së cështjes në Detin e Kinës së Jugut kanë qenë mjaft të suksesshme, me amerikanët në thelb të pafuqishëm për të parandaluar dominimin në rritje të Pekinit në atë organ strategjik të ujit.

Mos e shkruaj Rusinë si një fuqi të madhe

Lista e tanishme e fuqive të mëdha prej tre vendesh nuk ka gjasa të ndryshojë në të ardhmen e afërt. Gjermania dhe Japonia teorikisht mund të përpiqen të rimarrin renditjen e fuqisë së madhe që kishin dikur. Sidoqoftë, Berlini dhe Tokio, si dhe Londra dhe Parisi, janë përfshirë fort në strukturat e aleancave të drejtuara nga SH.B.A., duke shkëmbyer sovranitet të plotë për komoditetin e një ekzistence të dukshme të sigurt nën hegjemoninë Amerikane.

India është ndoshta kandidati më i besueshëm për t’u bërë një fuqi tjetër e madhe. Ai ka të dy potencialin dhe ambicien për të arritur nivelin e parë të hierarkisë globale të energjisë. Sidoqoftë, do të duhet akoma pak kohë që Kryeministri i Delhi ta cojë atë në ligën të politikës botërore.

Nëse India është kandidati më i mundshëm për të hyrë në radhët e mëdha të pushtetit në të ardhmen, a nuk është e qartë se Rusia është ajo që do të braktisë së shpejti? Eshtë pothuajse një mençuri konvencionale që Rusia është një komb në rënie, me demografi të dobët dhe një pjesë të tkurrjes së ekonomisë së botës.

Megjithatë, raportet për shkatërrimin e afërt të Rusisë si një fuqi e madhe mund të ekzagjerohen. Le të mos harrojmë se fuqitë e mëdha përcaktohen kryesisht nga aftësitë e tyre luftarake. Stoku i Rusisë me armë të frikshme dhe teknologji të lidhura me ushtrinë, të grumbulluara gjatë shumë dekadave, si dhe pasurinë e përvojës së saj luftarake, do t’i lejojë Moskës të vazhdojë si një lojtar gjeopolitik i shkallës së parë për një kohë të gjatë akoma.

Eshtë gjithashtu e rëndësishme që Rusia është më me përvojë nga tre fuqitë e mëdha bashkëkohore. Nocioni i një Fuqie të Madhe filloi së pari të fillojë pas Luftërave Napoleonike, kur katër fuqitë fitimtare të Rusisë, Britanisë, Austrisë dhe Prusisë themeluan Koncertin e Evropës, më vonë iu bashkua edhe Franca. Car Alexander I, së bashku me Ministrin e Jashtëm austriak Princ Metternich dhe Sekretarin e Jashtëm Britanik Lord Castlereagh, ishte një themelues i koncertit të fuqisë së madhe që siguroi paqen dhe stabilitetin relativ në Evropë për gati një shekull.

Amerika u bë një fuqi e madhe një shekull më vonë, ndërsa Kina vetëm tani po mëson artin e një fuqie të madhe moderne. Putini dhe Ministri i tij i Jashtëm, Sergey Lavrov, janë trashëgimtarë të plotë të politikës së jashtme cariste ruse që ndërthurën muskulin ushtarak me diplomacinë mendje prehtë, edhe pse fatkeqësitë, siç është Lufta e Krimesë në 1853, ndodhën herë pas here.

Entiteti me fuqi të madhe të Moskës dhe Pekinit

Dinamika e trekëndëshit modern të fuqisë së madhe përcaktohet nga ligji parësor i politikës ndërkombëtare, ekuilibri i fuqisë, me anë të së cilës polet më të vogla tërhiqen së bashku për të kundërshtuar forcën më të fortë. Kjo është arsyeja pse Rusia dhe Kina kanë krijuar një aleancë kuazi në kundërshtim me superfuqinë amerikane. Atentati i tyre ka shumë më pak të bëjë me gjasat e supozuara të regjimeve politike të brendshme në Kinë dhe Rusi, i ashtuquajturi “boshti i autoritarizmit”.

Në fakt, Rusia dhe Kina vendosën “partneritetin e tyre strategjik” në 1996, në të njëjtin vit presidenti rus Boris Yeltsin, i cili u konsiderua si liberal nga Perëndimi, po kandidonte për rizgjedhje me ndihmën e strategjistëve politikë amerikanë.

Sistemi hibrid i tipit të Rusisë politike në ditët e sotme nuk është më e ngjashme me shtetin partiak kinez se është ajo e demokracisë liberale amerikane.

Duke folur për vazhdimësinë historike, në fund të shekullit XIX Rusia cariste formoi një aleancë me Francën republikane për të parandaluar Gjermaninë të sundonte Evropën. Kjo e bën të pamundur që entuziazmi Sino-Rus të përfundojë çdo kohë së shpejti. Do të vazhdojë, dhe me siguri do të bëhet edhe më solide, për sa kohë që Moska dhe Pekini i shohin SH.B.A. si fuqi mbizotëruese. Alexey Navalny, udhëheqësi i opozitës kundër Putinit në Rusi, ka shumë shenja të një nacionalisti me fuqi të madhe. Nëse ai ose dikush si ai të zhvendoset në Kremlin, politika e jashtme e Rusisë nuk do të ndryshojë jashtëzakonisht shumë.

Misioni me fuqi të madhe në shekullin njëzet e një

Për dallim nga shekulli XIX, tani është e pamundur që disa fuqi të mëdha të drejtojnë botën. Nëse do të ketë një garë globale të fuqive në shekullin e njëzet e një, ajo duhet të përfshijë shumë më tepër shtete, jo vetëm ato që posedojnë epërsi ushtarake, por edhe ato që luajnë role kryesore ekonomike dhe sociale. Sidoqoftë, siç vëren Paul Kennedy, përgjegjësia kryesore e fuqive të mëdha është “të parandalojnë çdo veprim që mund të çojë në një luftë botërore. Detyra e tyre është thjesht të mbajnë të fortë kornizën e hekurt që mban të sigurt sistemin ndërkombëtar”.

Mjerisht, ndërsa gjërat po formësohen tani, trekëndëshi i madh i fuqisë mund të mos i përshtatet kësaj detyre./Gazetaimpakt/rt/

NDANI KËTË POSTIM

Mund tju interesojne