Zjarret e egra që shpërthejnë në të gjithë Kanadanë, të bëra më intensive nga ngrohja globale, kanë lëshuar më shumë dioksid karboni që ngroh planetin në gjashtë muajt e parë të 2023 sesa në çdo vit të plotë të regjistruar, thanë shkencëtarët e BE-së të martën.
Qindra zjarre pyjore që nga fillimi i majit kanë gjeneruar afro 600 milionë ton CO2, ekuivalente me 88 për qind të emetimeve totale të gazeve serrë të vendit nga të gjitha burimet në vitin 2021, raportoi Shërbimi i Monitorimit të Atmosferës Copernicus (CAMS).
Më shumë se gjysma e asaj ndotjeje nga karboni doli në tym vetëm në qershor.
“Emetimet nga këto zjarre janë tani emetimet më të mëdha vjetore për Kanadanë në 21 vitet e të dhënave tona,” tha CAMS në një deklaratë.
Rekordi i mëparshëm për CO2 të hedhur nga zjarret ishte pak më shumë se 500 milion ton, në 2014.
Që nga e marta, zjarrfikësit po luftonin me 494 zjarre në të gjithë vendin, më shumë se gjysma e tyre të klasifikuara si jashtë kontrollit, sipas Qendrës Kanadeze të Zjarrit Ndërinstitucional të Pyjeve.
Të nxitur nga kushtet jashtëzakonisht të thata dhe temperaturat e larta, zjarret shpërthyen në numër të madh duke filluar në fillim të majit në pjesën perëndimore të Kanadasë, duke u zgjeruar gjatë 50 ditëve të fundit drejt lindjes në Ontario, Nova Scotia dhe Quebec.
Në nivel global, pyjet luajnë një rol vendimtar në frenimin e ngrohjes globale duke thithur dhe grumbulluar CO2 të tepërt — të emetuar kryesisht nga djegia e lëndëve djegëse fosile — që po mbinxeh planetin.
Bimësia dhe toka kanë thithur vazhdimisht rreth 30 për qind të ndotjes së CO2 që nga viti 1960, edhe pse ato emetime u rritën përgjysmë.
Megjithatë, kur pyjet digjen, i gjithë karboni i ruajtur lëshohet në ajër.
Zjarret në Kanadanë lindore kanë dërguar shtëllunga të mëdha tymi të mbushur me grimca përtej Oqeanit Atlantik në lartësi të madhe, duke arritur në Ishujt Britanikë dhe Evropë këtë javë.
Transporti me rreze të gjatë të tymit nga erërat mbizotëruese “nuk është i pazakontë dhe nuk pritet të ketë ndonjë ndikim të rëndësishëm në cilësinë e ajrit sipërfaqësor në Evropë”, tha shkencëtari i lartë i CAMS, Mark Parrington.”Por është një pasqyrim i qartë i intensitetit të zjarreve.”
Më herët në qershor, tymi i pakëndshëm dhe grimcat gërvishtëse të fytit nga zjarret e Kanadasë zbritën mbi bregun lindor të SHBA-së, duke përfshirë qytetin e Nju Jorkut dhe Filadelfia.
Më shumë se 75 milionë njerëz ishin nën alarmin e cilësisë së ajrit.
Cilësia e ajrit në Montreal u rendit ndër më të këqijat në botë gjatë fundjavës së kaluar, sipas IQAir.
Në mbarë botën, zjarret në vitin 2021 lëshuan rreth 1.8 miliardë ton CO2 në atmosferë, krahasuar me rreth 38 miliardë nga lëndët djegëse fosile dhe industria. /GazetaImpakt/AFP
