Një pushim i shkurtër në tensionin e Mesdheut Lindor

Nga: Burhanettin Duran

Tensionet në Mesdheun Lindor janë përshkallëzuar gjatë ditëve të fundit mes shqetësimeve të Greqisë për vendimin e Turqisë për lëshimin e një NAVTEX për anijen kërkimore Oruç Reis për të filluar shpimet pranë ishullit të Kastellorizo. Athina, duke pretenduar se Ankaraja kishte shkelur ujrat kontinental të Greqisë, lëshoi një kundër-NAVTEX dhe e vendosi marinën e saj në gatishmëri. Turqia hodhi poshtë kërkesën greke, duke ripohuar se ishujt, përfshirë Kastellorizo, nuk kishin një dalje kontinentale, dhe vendosën 15 anije luftarake në zonë.

Të dy vendet kanë tashmë një sërë mosmarrëveshjesh që kanë të bëjnë me ndarjet e tyre kontinentale në Detin Egje, militarizimin e disa ishujve dhe ishullit të Qipros. Mosmarrëveshja e fundit për përcaktimin e juridiksioneve detare në Mesdheun Lindor e ndërlikoi më tej situatën dhe bëri më të mundshëm një konfrontim ushtarak.

Edhe pse një frikë lufte shpërtheu të martën, pasi anijet ushtarake turke dhe greke u përballën me njëra-tjetrën në det, kjo është koha për një pushim të shkurtër. Thirrja telefonike me diplomaci e kancelares gjerman Angela Merkel me Presidentin Rexhep Tajip Erdogan dhe Kryeministrin Grek Kyriakos Mitsotakis ndihmuan në përkeqësimin e tensioneve. Merkel, në cilësinë e saj si udhëheqëse e Bashkimit Evropian, favorizon një zgjidhje të negociuar midis Ankarasë dhe Athinës. Në të kundërt, Franca, ndikimi i së cilës në Libi është minuar nga humbjet e përsëritura të Gjeneralit pucist Khalifa Haftar, qëndron në krah me Greqinë dhe shpreson që BE të sanksionojë Turqinë.

Për rekord, Turqia do të qëndrojë në tokën e saj në çështjen e rezervës së energjisë në mesdheun Lindor, edhe nëse zbatohen sanksione.

Parisi jo vetëm që luan në duart e Rusisë në Libi, në kurriz të interesave evropiane dhe të NATO-s, por gjithashtu ushqen tensione midis Turqisë dhe Greqisë në Mesdheun Lindor. Merkel, e cila, ndryshe nga presidenti francez, ka udhëhequr Evropën në një mënyrë të përgjegjshme, shpreson të rindërtojë marrëdhëniet midis Turqisë dhe BE. Ndërsa Emmanuel Macron zotohet të parandalojë bllokimin nga dhënia e jashtme e sigurimit të Mesdheut Lindor për Turqinë dhe lojtarët e tjerë, kancelarja gjermane thekson rëndësinë e marrëdhënieve Turqi-BE për të ardhmen e Evropës. Edhe anëtarët e tjerë të BE kundërshtojnë presionin e Macron për sanksione kundër Turqisë. Ata nuk kanë asnjë interes të lejojnë që Franca t’i përdorë ato në luftën e saj kundër Turqisë mbi Libinë dhe Mesdheun Lindor.

Prandaj, shfaqja e Merkel si ndërmjetësi midis Ankarasë dhe Athinës. Udhëheqësja gjermane do të donte të përparonte në lidhje me një marrëveshje të azhurnuar të refugjatëve, mbështetje financiare shtesë, rishikimin e bashkimit doganor dhe liberalizimin e vizave. Për këtë qëllim, ajo dëshiron të mod degradojnë tensionet dhe të lehtësojë bisedimet midis Turqisë dhe Greqisë. Qasja e Merkel mori një pritje të ngrohtë në Ankara, ku zyrtarët ka mundësi t’i japin asaj ca kohë për të kuptuar gjërat. Në këtë kuptim, një zhvendosje e papritur nuk duhet të jetë befasuese, gjë që do të çonte në zhvendosjen e aktiviteteve të shpimit në zona të padiskutueshme.

Le të përballemi me faktet: Nuk ka mundësi që Turqia dhe Greqia të zgjidhin problemet e tyre të shumta në një afat të shkurtër. Në zemër të mosmarrëveshjes së tyre janë kërkesat maksimiste të Greqisë dhe mbështetja e Bashkimit Evropian për Athinën. Ishte një gabim i rëndë të pranosh qipriotët grekë, të cilët votoi veton në vitin 2004 në Anan Plan, në Bashkimin Evropian, në kundërshtim me marrëveshjet ndërkombëtare. Bisedimet për Qipron ende nuk japin rezultate për shkak të këtij gabimi.

Sot, edhe një herë, Turqia po përjashtohet nga marrëveshjet dhe projektet edhe pse negociatat për shpërndarjen e drejtë të rezervave të energjisë në Mesdheun Lindor do të përfaqësonin një axhendë afirmuese. Ankaraja tashmë vendosi që nuk do ta lejonte veten të burgosej në Gjirin e Antalisë duke lidhur dy marrëveshje me Libinë në nëntor 2019. Në këtë kuptim, Greqia dhe Franca nuk do të arrinin asgjë përveç dobësimit të NATO-s dhe BE-së, duke u përpjekur të përdorin organizatat për të synuar Turqinë. Përkundrazi, të gjitha qeveritë evropiane duhet të mbështesin hapat pozitivë të Merkel.

Tensioni në Mesdheun Lindor i ka dhënë rrugë një ndërprerje të shkurtër. Nëse kancelarja gjermane dështon, tensioni midis Turqisë dhe Greqisë do të kthehet në të gjitha fushat përfshirë Detin Egje, Qipron dhe Mesdheun Lindor./Gazetaimpakt//dailysabah/

NDANI KËTË POSTIM

Mund tju interesojne