Përtej çmimit të gazit: Fantazmat e rritjes së protestave iraniane, për ndryshimin e regjimit

Nga: Nebojsa Malic

Edhe pse trazirat e fundit në Iran në lidhje me rritjen e çmimeve të karburantit filluan thjesht si një çështje e brendshme, Uashingtoni shpejt e futi veten në mosmarrëveshje, duke kërkuar të përparojë axhendën e tij për rrëzimin e qeverisë në Teheran.

Çmimet e gazit u dyfishuan apo u trefishuan gjatë fundjavës, pas një vendimi të qeverisë për të ulur subvencionet e karburantit dhe për të përcjellë ato fonde në programe të tjera sociale. Protestat e përhapura në të gjithë Iranin janë përshkallëzuar në trazira në disa vende, ndërsa raportet thonë se ka dhjetra raste vdekjesh dhe persona me dëmtime të shumta. Autoritetet kanë fajësuar SH.B.A. për nxitjen e trazirave dhe si përgjigje ajo mbylli internetin.

Linja zyrtare që del nga Teherani thotë që duket se ato protesta janë të ligjshëme, por që dhuna ishte punë e “një grupi anarkistësh dhe sabotatorësh” që nuk përfaqësojnë në asnjë mënyrë sjelljet e shumicës së popullit iranian të mirëkuptuar dhe depërtues”, sipas fjalëve të Zëdhënësit të Ministrisë së Jashtme Abbas Mousavi.

Një tjetër tregues që qeveria njeh protestat si të ligjshme ishte një segment i ngarkuar me sarkazëm në lidhje me çmimet e gazit dhe inflacioni në përgjithësi, i cili nuk kishte asnjë problem për transmetimin në TV shtetëror.

Uashingtoni nuk po shqetëson as ta fshehë gëzimin e tij. Gjatë fundjavës, ndërsa protestat u ndezën, Sekretari i Shtetit Mike Pompeo riktheu një mesazh të vitit 2018 për “popullin e Iranit”, duke u thënë atyre se SH.B.A. “ju dëgjon… ju mbështet… është me ju”.

Të hënën, Departamenti i Shtetit publikoi grafikët duke akuzuar qeverinë në Teheran se harxhoi miliarda dollarë për “financimin e terrorizmit” në vend të programeve sociale në vend.

Kjo është një ironi, duke marrë parasysh se gjendja e tanishme e Iranit është pothuajse tërësisht për shkak të SH.B.A.-së pasi ajo në mënyrë të njëanshme prishi marrëveshjen bërthamore të 2015 dhe rivendosi sanksionet ndaj Teheranit, ndërsa kërcënon vendet e tjera që të ndjekin të njëjtin veprim. Vetë Pompeo tha një vit më parë se Irani kishte vetëm një zgjedhje të dorëzohej ose do të vuante nga uria.

Mousavi e shtroi këtë të Dielën, duke argumentuar se njerëzit e Iranit janë “nën presionin e terrorizmit ekonomik të Shteteve të Bashkuara” dhe duke hedhur poshtë “vërejtjet hipokrite” të Pompeos si mungesë simpatie të vërtetë.

Mbështetja për protestat nga mërgimtarët e mbështetur nga SH.B.A. si MEK, të cilët po kërkojnë ndryshimin e regjimit në Teheran, do të bëjë shumë pak për të mashtruar ata në Iran të prirur për të parë Uashingtonin pas dhunës.

Nuk është sekret se Uashingtoni ka qenë kundër Republikës Islamike që kur rrëzoi monarkinë pro-amerikane në revolucionin e vitit 1979. Ndërsa mund të duket se linja e fortë e Trump drejt Teheranit mund të jetë drejtuar nga tifozi i MEK John Bolton, fakti që asgjë nuk ndryshoi pas shkarkimit të Bolton në shtator të bën të mendosh ndryshe.

Kur Pompeo thotë se SH.B.A. “qëndron me njerëzit e Iranit”, është e vështirë të mos vëreni se ai gjithashtu “qëndron me Venezuelën” – duke dashur ndryshimin e regjimit në Caracas. Ose kur administrata Trump përshëndeti shkeljet tërësisht jodemokratike të rezultateve elektorale në Bolivi si një “moment të rëndësishëm për demokracinë” dhe “një hap më afër një Hemisferë Perëndimore plotësisht demokratike, të prosperuar dhe të lirë”.

Rritja e çmimeve të benzinës ishte prapa demonstratave të muajit të kaluar në Ekuador, si dhe lëvizja e Jelek Verdhëve në Francë që po vazhdojnë prej një viti. Kilianët kanë protestuar për javë të tëra mbi zbritjet e tarifave në metro me shifra të larta vdekjesh të raportuara deri më tani. Megjithatë, SH.B.A. nuk është përqendruar për ndryshimin e regjimit në asnjë prej atyre vendeve. Amnesty International nuk është “tmerruar” apo “alarmuar” nga asnjë prej tyre, ashtu siç shprehet për Iranin.

Krahasimi dhe kontrasti me sasinë dhe cilësinë e mbulimit të dhënë për ato protesta në vendet, qeveritë e së cilës Uashington nuk i pëlqen: Hong Kongu, Bolivia, Venezuela, Irani… A mund të thotë dikush që “kush” dhe “ku” kanë shumë më tepër rëndësi sesa “pse”?

Një nga efektet e anashkaluara, por veçanërisht shkatërruese të “revolucioneve me ngjyra” të mbështetur nga SH.B.A. gjatë 20 viteve të fundit ka qenë të helmojë burimin e demokracisë së vërtetë dhe protestave themelore në të gjithë botën. Kur mediat, OJQ-të, protestat në rrugë dhe madje edhe zgjedhjet armatosen lehtësisht ose për të çuar përpara kauzën e ndryshimit të regjimit, ose të delegojnë në mënyrë të mirëfilltë lëvizjet shoqërore, varet vetëm nga fakti nëse SHBA-së i pëlqen qeveria e vendit apo jo, si bën dikush nga ju që e di se çfarë është më shumë e ligjshme?

Pra, jo, kjo nuk ka të bëjë vetëm me koston e gazit në pompë./Gazetaimpakt/ rt/

NDANI KËTË POSTIM

Mund tju interesojne