Nga: Timofey Bordachev
Në histori, vende të tëra ndonjëherë largohen papritur nga rruga e zhvillimit normal dhe fillojnë të sillen ndryshe ndaj fqinjëve të tyre. Megjithatë, ndërsa kjo dikur ishte tipike për shtetet e vogla dhe të dobëta, tani është karakteristikë për të gjithë Evropën Perëndimore, e cila më parë nuk ishte prekur nga kompleksi i ‘kështjellës së rrethuar’ që nënvizon ndërgjegjen kombëtare të amerikanëve.
Sot, Bashkimi Evropian ka filluar t’i ngjajë Shqipërisë gjatë diktaturës së saj në gjysmën e dytë të shekullit të njëzetë. Arritja kryesore e saj ishte ndërtimi i qindra mijëra mbrojtjeve përgjatë kufijve të saj me të gjithë fqinjët e saj.
Një program për ndërtimin e 200,000 bunkerëve në të gjithë territorin e këtij vendi të vogël në Ballkanin Perëndimor u miratua nga regjimi në pushtet në fillim të viteve 1970 dhe u zbatua vazhdimisht deri në fund të viteve 1980. Si rezultat, bunkerët fjalë për fjalë u shpërndanë gjithandej dhe u bënë simboli më i njohur i Shqipërisë. Në të njëjtën kohë, ata ekspozuan se çfarë ndodh kur paranoja bëhet forca kryesore lëvizëse pas gjithë politikës së jashtme. Shumë politikanë të Evropës Perëndimore tani po i drejtojnë kombet e tyre në këtë rrugë dhe ata po ia dalin mbanë. Disa ditë më parë, kryetarja e burokracisë së BE-së, Ursula von der Leyen, vizitoi Finlandën dhe më pas shkroi me gëzim në një rrjet social se i bëri përshtypje se sa shpejt vendi kishte arritur të ndërtonte 50,000 strehimore nëntokësore për bomba për t’i përdorur në rast të “Agresioni rus”. Disa vite më parë, do të ishte e vështirë të imagjinohej që të dy finlandezët të cilët ishin mjaft miqësorë me ne në atë kohë ta vendosnin vendin e tyre në mbrojtje, dhe politikanët e BE-së të shprehnin kënaqësinë e tyre për këtë. Por ata nuk janë vetëm.
Fqinjët tanë të afërt nga ish-republikat baltike të BRSS po deklarojnë vazhdimisht synimin e tyre për të ndërtuar mure, të njëjtat qindra bunkerë, apo mure mbrojtëse në kufirin me Rusinë. Gazetat gjermane tashmë raportojnë se Ministria e Mbrojtjes ka hartuar plane për të rregulluar ndërtimin e strehimoreve dhe shpërndarjen e racioneve ushqimore për qytetarët në rast lufte me Moskën. Francezët po rezistojnë deri tani, por ndoshta për shkak të mungesës së fondeve treguesit ekonomikë sugjerojnë se Franca tashmë ka rënë në nivelin e vendeve të Evropës Jugore.
Cfare ndodhi? Duket se ka disa arsye. Sistemet politike të BE-së janë zhytur në krizë. Kjo nuk nënkupton vetëm kolapsin e njohur të partive dhe lëvizjeve tradicionale, ose zëvendësimin e tyre nga populistë si lëvizja e Emmanuel Macron në Francë ose finlandezët e vërtetë në Finlandë. I gjithë rendi i Evropës Perëndimore, i cili është krijuar për të bindur qytetarët se status quo-ja është më e drejta, është në krizë. Nuk ka më para të mjaftueshme për të. Aftësia e Evropës Perëndimore për të nxjerrë qira neo-koloniale nga pjesa tjetër e njerëzimit ka rënë ndjeshëm vitet e fundit. ‘Fajtori’ kryesor është Kina, fuqia e së cilës po krijon burime alternative financimi për vendet e varfra të Afrikës apo Amerikës Latine për të zhvilluar dhe mbajtur popullsinë e tyre. Tjetra është Rusia, aftësitë ushtarake dhe politike të së cilës janë rritur, duke i lejuar ish-kolonitë evropiane të mbështeten në një lloj tjetër mbështetjeje pushteti.
Së fundi, e gjithë bota është fajtore për tragjedinë e Evropës Perëndimore, thjesht sepse ajo po zhvillohet dhe nuk mund të kontrollohet më nga fuqitë në tkurrje të botës së vjetër. Amerikanët janë gjithashtu më pak tolerantë; ata madje po e detyrojnë BE-në të financojë gjithnjë e më shumë aventurat e tyre të politikës së jashtme, siç është mbështetja e Kievit. Kjo është arsyeja pse klasat drejtuese të bllokut po përdorin çdo mundësi për t’i çuar qytetarët e tyre në kushte mobilizimi dhe për t’i bërë ata të ndihen sikur jetojnë në një “fortesë nën rrethim”. Ata fituan përvojën e parë të rëndësishme në këtë fushë në vitet 2010, kur Evropa Perëndimore u përmbyt me refugjatë nga Lindja e Mesme dhe Afrika. Teknologjitë e mobilizimit më pas u vendosën plotësisht gjatë pandemisë së koronavirusit. Në atë kohë, pothuajse të gjithë qytetarët e Evropës Perëndimore, me përjashtime të rralla si Suedia, ishin të mbyllur dhe kontaktet e tyre me botën e jashtme u reduktuan në mënyrë drastike. Megjithatë, suedezët nuk kishin nevojë të kufizoheshin veçanërisht pasi ata kishin tashmë botëkuptimin tradicional skandinav.
Në të njëjtën kohë kur u vendosën karantina të rrepta, shteteve të Evropës Perëndimore iu mohua mundësia për të zgjedhur vaksinat e tyre. E njëjta von der Leyen u vu në krye të prokurimit të centralizuar, duke u dhënë vëzhguesve shumë arsye për ta dyshuar atë për korrupsion. Eksperimenti me sa duket u konsiderua një sukses i madh. Dhe konflikti i armatosur në Ukrainë po përdoret tashmë nga politikanët si një justifikim për të mbyllur qytetarët e tyre në strategjinë e ‘bunkerit’.
Shumë europianoperëndimorë të zakonshëm janë me të vërtetë po aq të shqetësuar dhe të hutuar për botën përreth tyre sa edhe udhëheqësit e tyre të zgjedhur apo të emëruar. Në dekadat që pas Luftës së Ftohtë, ka pasur një ndryshim shumë interesant në mendjet e shumë qytetarëve të BE-së – një humbje e aftësisë për të krijuar lidhje shkak-pasojë. Ne mund të qeshim me të sa të duam, por shumë njerëz në Evropën Perëndimore besojnë se jetojnë në një ‘kopsht me lule të rrethuar nga një xhungël’. Ata që nuk e shohin shihen si të krisur ose renegatë të rrezikshëm ‘pro-rusë’.
Është e vështirë të gjykohet nëse bëhet fjalë për një ‘rindërtim të trurit’ të plotë apo të pjesshëm. Nuk është e lehtë të krijosh te njerëzit psikologjinë e një ‘kështjelle të rrethuar’ kur nuk ka arsye objektive për t’u ndjerë kështu. Amerikanët e lartpërmendur i kanë ato – një pozicion ishull në hartën e botës. Edhe prodhimet e Hollivudit për fëmijë kultivojnë dy ndjenja: gjithëfuqinë e tyre dhe, në të njëjtën kohë, të rrethuar nga armiq të rrezikshëm nga të gjitha anët. Kjo nuk ishte veçanërisht e dukshme në Evropën Perëndimore më parë. Por kishte diçka tjetër – arrogancë ndaj kombeve të tjera. Nëse në rastin e Rusisë bëhet fjalë për një fobi të theksuar, pra frikë e përzier me përbuzje, në të gjitha të tjerat është absolutisht përbuzje e patrazuar.
Pas Luftës së Ftohtë, shumica e politikanëve të Evropës Perëndimore dhe qytetarëve që mendojnë e kuptuan në parim se po bënin diçka shumë të gabuar duke u përpjekur të zgjeronin blloqet e tyre ushtarake dhe politike në oborrin e shtëpisë së Rusisë, pa kërkuar të përfshinin vetë Moskën. Mungesa e një mënyre për të mbështetur të ardhurat e tyre pa trajtimin grabitqar të të tjerëve i shtyu ata të vazhdonin një politikë që vetë mendjet më të mira në rajon e dyshonin. Kuptimi se një strategji e tillë do të çonte në një rezultat dramatik ishte gjithmonë i pranishëm në mesin e atyre në BE. Në mënyrë të pashmangshme i detyroi ata të përgatiteshin për një përballje të shkaktuar nga sjellja e tyre.
Kështu që evropianët perëndimorë ishin gati të fillonin të mbyllnin pjesën tjetër të botës. Gjatë dekadës së fundit, ata kanë dërguar varka patrullimi në Mesdhe për të larguar ose fundosur varkat e vogla që transportonin refugjatë. Pastaj ata mbajtën jashtë ata që nuk ishin vaksinuar me vaksina të miratuara nga zyrtarë të korruptuar të BE-së. Tani ata po ndërtojnë masivisht bunkerë dhe strehimore për bomba përgjatë kufijve të tyre me Rusinë. BE-ja është ngatërruar në gabimet e veta dhe nuk sheh rrugëdalje. Sepse për dekada ajo ka tejkaluar aftësinë për të dyshuar seriozisht në korrektësinë e veprimeve të saj. Dhe kështu, për momentin, mbetet për të ecur përgjatë një rruge të ngushtë. Përpara është vetëm ndërtimi i bunkerëve të rinj dhe linjave të tjera të mbrojtjes në të gjitha drejtimet.
Rusia dhe diplomatët e saj tani po flasin mjaft sinqerisht për gatishmërinë e tyre për të rifilluar dialogun me fqinjët tanë të BE-së. Por në të njëjtën kohë, ne duhet të jemi të përgatitur për faktin se shtrembërimet e ndërgjegjes politike dhe masive në Evropën Perëndimore nuk mund të kurohen shumë shpejt./gazetaimpakt/rt
